10 Mart 2025 tarihinde, Şam’da geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara ile SDG Komutanı Mazlum Kobani arasında bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma kapsamında: Suriye Anayasa Süreci
Ateşkes İlanı: Suriye genelinde ateşkes sağlanacak.
Entegrasyon: SDG’ye ait sivil ve askeri kurumlar, sınır kapıları, havaalanları, petrol ve doğalgaz sahaları dahil olmak üzere, Suriye devletinin yönetimine entegre edilecek.
Göçmenlerin Dönüşü: Yerlerinden edilmiş Suriyelilerin güvenli bir şekilde kendi bölgelerine dönmeleri ve devlet tarafından korunmaları sağlanacak.
Ülke Birliğinin Korunması: Suriye’nin birliğini tehdit eden tüm unsurlara karşı mücadelede devlet desteklenecek.
Bu anlaşma, ülkenin toprak bütünlüğünü koruma ve iç barışı tesis etme yönünde önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Yeni Anayasa Çalışmaları
13 Mart 2025 tarihinde, Cumhurbaşkanı el-Şara, geçici anayasa bildirgesini imzalayarak yürürlüğe koydu. 53 maddeden oluşan bu bildiri, beş yıllık bir geçiş süreci için temel hukuki çerçeveyi oluşturmayı amaçlamaktadır.
Anayasa, İslami hukuku ana kaynak olarak kabul etmekte ve ifade özgürlüğü ile güçler ayrılığını vurgulamaktadır. Ayrıca, geçici bir parlamento işlevi görecek olan Halk Meclisi’nin kurulmasını ve beş yıl içinde seçimlerin düzenlenmesini öngörmektedir. Ancak, bu anayasa taslağı, özellikle dini ve etnik azınlıklar arasında endişelere yol açmıştır. Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Konseyi (SDK), anayasanın Suriye’nin çeşitli topluluklarını yeterince korumadığını ve otoriterizmi yeniden üretebileceğini belirterek, daha adil ve merkeziyetsiz bir güç dağılımı talep etmektedir. Suriye Anayasa Süreci
Türkiye’nin Tepkisi
Türkiye, uzun süredir Suriye’nin kuzeyindeki YPG varlığını ulusal güvenliğine tehdit olarak görmekte ve bu nedenle sınır ötesi operasyonlar düzenlemekteydi. Ancak, el-Şara ile Kobani arasındaki anlaşma sonrasında, Türkiye’nin yaklaşımında olumlu bir değişim gözlenmiştir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve üniter yapısının korunmasına verdikleri önemi vurgulamıştır. Erdoğan, “Komşumuz Suriye’nin toprak bütünlüğüne, üniter yapısının korunmasına, birliğinin ve dirliğinin tahkim edilmesine büyük önem veriyoruz. İlk günden beri hep bunu savunduk.” ifadelerini kullanmıştır. Suriye Anayasa Süreci
Uluslararası Tepkiler
Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, yeni anayasa bildirgesinin kapsayıcı bir geçiş hükümeti kurulması yönünde cesur adımlar atılması gerektiğini vurgulamıştır. Pedersen, hukukun üstünlüğünün yeniden tesis edilmesinin önemine vurgu yaptı.
Avrupa Birliği, Suriye’deki istikrarın sağlanmasını ve insani krizin sona erdirilmesini öncelikli hedefleri arasında görmektedir. Bu bağlamda, el-Şara ile Kobani arasındaki anlaşma, AB tarafından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmiştir. AB, Şam yönetimine destek vererek, dış müdahaleleri kınayan bir açıklama yapmıştır. Ayrıca, el-Şara’yı Brüksel’de yapılacak Suriye yardım konferansına davet etmiştir. Bu davet, AB’nin Suriye’deki geçiş sürecine destek verme ve ülkenin yeniden inşasına katkıda bulunma niyetini göstermektedir. Ayrıca, AB’nin Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması konusundaki tartışmaları, ülkenin ekonomik toparlanmasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
ABD, anlaşmanın kolaylaştırıcılarından biri olarak, SDG lideri Mazlum Kobani’nin Şam’a ABD askeri helikopteriyle gitmesine destek vermiştir. İsrail, Suriye’de güçlü ve istikrarlı bir yönetimin olmasını istememekle birlikte, ülkenin çöküşünün kendi güvenliği için tehdit oluşturacağını bilmektedir. Bu nedenle, İsrail’in de Suriye’deki istikrar çabalarına dolaylı destek vermesi beklenmektedir.
Değerlendirme
Ahmed el-Şara ile Mazlum Kobani arasındaki anlaşma ve yeni anayasa bildirgesi, Suriye’nin savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinde kritik adımlardır. Ancak, bu süreçte tüm etnik ve dini grupların haklarının korunması ve kapsayıcı bir yönetim yapısının oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Uluslararası toplumun desteği ve iç uzlaşının sağlanması, Suriye’nin istikrarlı bir geleceğe ulaşmasında belirleyici olacaktır. Suriye Anayasa Süreci
