Kosova Başbakanı Albin Kurti ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic arasında Brüksel’de gerçekleşmesi planlanan üst düzey görüşmeler, taraflar arasındaki ön koşullar nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, görüşmelerin gerçekleşmediğini doğruladı.
Görüşme Öncesi Şartlar ve Anlaşmazlıklar
Brüksel’deki basın toplantısında konuşan Borrell, Kosova ve Sırbistan arasındaki normalleşme sürecinin ilerlemesinin tarafların isteğine bağlı olduğunu belirtti. Geçtiğimiz yıl imzalanan Ohri Anlaşması ve ek protokolün ardından, uygulanma sürecinin başlaması bekleniyordu. Ancak Kurti’nin üç temel şartı karşılanmadığı için görüşme gerçekleşmedi. Bu şartlar şunlardı:
- Temel anlaşmaların ilgili devlet başkanları tarafından imzalanarak resmileştirilmesi.
- Sırbistan’ın eski Başbakanı’nın 13 Aralık 2023 tarihli çekince mektubunun geri çekilmesi.
- Milan Radoicic ve paramiliter grubunun Kosova makamlarına teslim edilmesi.
Radoicic, Eylül 2023’te Kosova’nın kuzeyindeki Banjska köyünde Kosova polisiyle çatışmalara katılan silahlı Sırp grubun liderliğini üstlendiğini kabul etmişti. Olayda bir polis memuru ve üç Sırp hayatını kaybetmişti. Radoicic, Sırbistan’da silah kaçakçılığı soruşturması altında olmasına rağmen serbest kalmıştı.
Sırbistan’ın Tepkisi ve Gelecek Süreç
Borrell, Sırbistan’ın bu şartları karşılamaya “anayasal kısıtlamalar” nedeniyle hazır olmadığını ifade etti. Vucic ise Kurti’nin taleplerinin Sırbistan’ın Kosova’yı tanımasını istemekle eşdeğer olduğunu ve Belgrad’ın bunu kesinlikle reddettiğini belirtti. Vucic, Kurti’nin taleplerinin özünde “de jure tanıma” anlamına geldiğini ve sürekli aynı taleplerin gündeme getirildiğini söyledi.
AB’nin Rolü ve Geleceğe Yönelik Beklentiler
Bu görüşme, Banjska saldırısından sonra önerilen ikinci liderler toplantısıydı. Ekim 2023’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, tarafları normalleşme anlaşmasını uygulamaya ve Sırp Çoğunluklu Belediyeler Birliği’ni kurmaya ikna etmeye çalışmış, ancak sonuç alınamamıştı.
Borrell, tarafların daha önce yapılan anlaşmaları uygulamaları veya Avrupa yolunda ilerleme fırsatlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacakları konusunda uyardı.
Bu başarısız görüşme, Sırbistan ve Kosova arasındaki kronik anlaşmazlıkların çözülmesi yönünde AB’nin arabuluculuk çabalarının ne kadar zor olduğunu bir kez daha gösterdi. Avrupa Birliği, iki tarafı da yapıcı bir şekilde diyalog kurmaya ve iyi niyetle hareket etmeye çağırdı.
Sonuç
Brüksel’deki görüşmelerin sonuçsuz kalması, Sırbistan ve Kosova arasındaki gerginliklerin çözümü için daha fazla çaba gerektiğini ortaya koydu. AB’nin arabuluculuğu devam edecek olsa da, tarafların karşılıklı olarak daha esnek ve yapıcı bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor. Aksi takdirde, Avrupa entegrasyon süreçlerinde ilerleme sağlanması zorlaşacak gibi görünüyor.
