Balkan ülkelerinde Avrupa Birliği (AB) tam üyeliği için reform çalışmaları, sınır diyalogları, tanınma sorunlarının çözümü konusunda yürütülen faaliyetler hızlanarak devam ediyor. ABD’nin Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Wess Mitchell, Balkan ülkelerinin yaptıkları çalışmaları görmek ve ülkesinin desteklerini sunmak üzere bölge devletlerini ziyaretlere başladı. Makedonya’dan sonra Kosova’ya gelen Mitchell, Kosova’nın Sırbistan ile ilişkilerin normalleşmesi, Karadağ ile sınır anlaşmasının sonuçlandırılması ve Silahlı Kuvvetlerin anayasa değişiklikleri yoluyla dönüşümü de dahil olmak üzere Kosova’nın önemli adımlar attığını söyledi.
Kosova ve ihtilaflı olduğu devletler arsasında hâlihazırda bahsedilen konulardan birçoğu belirlenen takvime uygun şekilde çözüm yolunda ilerliyor. Çözülmesi konusunda tıkanıklık yaşanan ve Sırbistan’ın kendisine tehdit unsuru olacağı gerekçesiyle karşı çıktığı “Kosova Silahlı Kuvvetleri”nin oluşturulması fikri gerilimi tırmandırmaya devam ediyor.
Mitchell’in Kosova ziyareti sırasında Kosova Ordusu kurulması fikrinin, Kosova’nın güvenliğini ilgilendiren konulardan biri olduğunu ve bağımsız bir ülkenin güvenliği söz konusu olduğunda kimsenin bu kararı veto etme hakkına sahip olmadığını söylemesi Rusya tarafından sert bir dille eleştirildi.
Moskova’da düzenlenen haftalık basın bilgilendirme toplantısında konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, hem kuruluşu hem de günümüzdeki mevcut yapısı itibari ile Kosova’nın hiçbir şekilde bir devlet yapısı barındırmadığını ve böyle bir yapının profesyonel bir silahlı güce sahip olmasının bölgede gerilimi artıracağını söyledi. İfadelerinde üstü kapalı olarak ABD’yi hedef alan Zakharova, Kosova’nın bağımsızlığını kazanış şeklinin Avrupa’daki tüm bağımsız ulus devletlerin geleceğini ve Avrupa barışını tehlikeye sokacak şekilde olduğunu ve bunun basın ve siyaset yoluyla örtbas edildiğini belirtti.
Mitchell ise gelen eleştirilere Sırbistan ziyaretinde cevap verdi. Cumhurbaşkanı Vucic ile görüştükten sonra konuşan Mitchell, Kosova Ordusu’nun kuruluşunun anayasal temellere dayandırılacağını söyledikten sonra Kosova Ordusu’nun bölgede tehdidi değil güvenliği artıracağını belirtti. Konu hakkında çekincelerini dile getiren Vucic’e ise ordu içinde Sırp askerlerin de görev alacağını ve böylelikle Kosova Silahlı Kuvvetleri’nin Sırbistan için bir tehdit olamayacağını dile getirdi.
Kosova’nın kendi silahlı gücünü kurma hakkı olduğunu savunan Mitchell’e Sırbistan Savunma Bakanı Aleksandar Vulin ise bu tarz söylemlerin hukuka değil güce dayandırıldığını dolayısı ile böyle bir girişimin Balkanlar’da barış ve istikrara zarar vereceğini söyledi. Öte yandan Kumanova’da imzalanan askeri anlaşmaya ve BMGK’nin 1244 sayılı kararına göre Kosova’da KFOR dışında bir güç bulunması olanaksız. Tüm bunlar ışığında Kosova Ordusu’nun kurulmasının tüm uluslararası hukuka ve anlaşmalara rağmen olacağını belirten Vulin, bu durumun Balkanlar’da dengeleri değiştireceğini söyledi.
Yaşanan gelişmeler gösteriyor ki, ABD bir yandan bölgede barışı destekliyor görünüyor. Öte yandan ise Rusya’nın Balkanlar’da hareket ve etki alanını daraltmaya çalışıyor. Bunları yaparken de uluslararası hukuku sümen altı etmeyi ihmal etmiyor. Seçilirken milliyetçi tavırları ve Milosevic’in fikirlerine yakın oluşu ile dikkat çeken Vucic’in ise pragmatist bir liberale dönüşümü ABD’nin ekmeğine yağ sürüyor. Bilindiği üzere hukuk haklının değil, güçlünün yanında ve şu an göründüğü kadarıyla “güçlü” Kosova’nın yanında…
Yusuf MEHMET
o-Staj 2018 BALKAM Stajyeri
Kaynakça:
- Misha Savic ve Gordana Flipovic (14.03.2018), U.S. Urges Quick Balkan Solution as Serbs Reject Kosovo Army, < https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-14/serbia-boosts-allure-of-emerging-europe-s-best-performing-bonds>, erişim: 17.03.2018
- Anonim (13.03.2018), ANALYSTS: MITCHELL’S VISIT, BOOST FOR DEMARCATION, DIALOGUE, AND ARMY, < http://www.rtklive.com/en/news-single.php?ID=11016>, erişim: 17.03.2018
- Anonim (15.03.2018), Russia against the US: Establishment of Kosovo Army creates tensions, < http://www.gazetaexpress.com/en/news/russia-against-the-u-s-establishment-of-kosovo-army-creates-tensions-173807/>, erişim: 17.03.2018
- Pajaziti, Muhamer (14.03.2018), The creation of the Army of Kosovo sparks reactions in Belgrade, < http://www.balkaneu.com/the-creation-of-the-army-of-kosovo-sparks-reactions-in-belgrade/>, erişim: 17.03.2018
- Pajaziti, Muhamer (13.03.2018), Hardinaj: The creation of the army contributes for the security in the region, < http://www.balkaneu.com/hardinaj-the-creation-of-the-army-contributes-for-the-security-in-the-region/>, erişim: 17.03.2018
- Anonim (14.03.2018), Mitchell: Kosovo has the right to form a professional security force, < http://www.gazetaexpress.com/en/news/mitchell-kosovo-has-the-right-to-form-a-professional-security-force-173800/>, erişim: 17.03.2018
