Karpuzun Filistin Dayanışmasının Bir Sembolü Haline Gelmesi
Gerek elde tutulduğunda, sanatta betimlendiğinde veya bir emoji olarak çevrimiçi paylaşıldığında, karpuz Filistinliler için güçlü ve Filistin dayanışmasının bir sembolüdür. İsrail-Hamas savaşının, İsrail’de 1.200 kişinin ölümüne yol açan sürpriz bir Hamas saldırısıyla başlamasının ardından, bu meyve sayısız sosyal medya gönderisinde yeniden ortaya çıktı. İsrail, beklenen kara saldırısının önünde hava saldırıları başlattığından beri Gazze’de en az 22.000 kişi öldü. Peki, bu serinletici meyve Filistin dayanışmasının gizli bir sembolü olarak nasıl ortaya çıktı? İşte bilmeniz gerekenler.
Filistin Karpuzunun Tarihi
Karpuzun Filistin sembolü olarak kullanımı yeni değil. İlk olarak 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan sonra ortaya çıktı, bu savaşta İsrail, Batı Şeria ve Gazze’yi ele geçirdi ve Doğu Kudüs’ü ilhak etti. O zamanlar, İsrail hükümeti Gazze ve Batı Şeria’da Filistin bayrağının kamusal alanda gösterilmesini suç haline getirdi. İşte karpuz böylece Filistin dayanışması sembolü haline geldi.
Yasağı aşmak için Filistinliler, açıldığında Filistin bayrağının ulusal renklerini – kırmızı, siyah, beyaz ve yeşil – taşıyan karpuzu kullanmaya başladılar.
İsrail hükümeti sadece bayrağa karşı sert bir tutum sergilemedi. Sanatçı Sliman Mansour, 2021’de The National’a verdiği demeçte, İsrail yetkililerinin 1980’de Ramallah’taki 79 Galerisi’nde kendisinin ve Nabil Anani ve Issam Badrl’in de dahil olduğu bir sergiyi kapattığını söyledi. “Bize Filistin bayrağını resmetmenin yasak olduğunu, ama aynı zamanda renklerin de yasak olduğunu söylediler. Bu yüzden Issam, ‘Kırmızı, yeşil, siyah ve beyaz bir çiçek yapsam ne olur?’ dedi ve memur kızgın bir şekilde, ‘El konulacak. Hatta bir karpuz bile resmetseniz el konulacak,’ diye cevap verdi,” dedi Mansour.
İsrail, 1993’te Oslo Anlaşmaları’nın bir parçası olarak Filistin bayrağı üzerindeki yasağı kaldırdı. Bu anlaşmalar, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü’nün karşılıklı tanınmasını içeriyordu ve onlarca yıllık İsrail-Filistin çatışmasını çözmeye çalışan ilk resmi anlaşmalardı. Bayrak, Gazze ve Batı Şeria’yı yönetecek olan Filistin Yönetimi’ni temsil eder olarak kabul edildi.
Anlaşmaların ardından, New York Times, bayrak yasağı sırasında karpuzun bayrak yerine geçen sembol olarak rolüne gönderme yaptı. “Gazze Şeridi’nde, bir zamanlar kırmızı, siyah ve yeşil Filistin renklerini sergiledikleri için dilimlenmiş karpuz taşıdıkları için genç erkeklerin tutuklandığı yerde, askerler şimdi yasaklanmış bayrağı dalgalandıran alaylara kayıtsızca bakıyorlar,” diye yazdı Times gazetecisi John Kifner.
2007’de, İkinci İntifada’nın hemen ardından, sanatçı Khaled Hourani, Filistin’in Öznel Atlası adlı kitap için Karpuzun Hikayesi’ni yarattı. 2013’te, bir baskıyı ayırdı ve ona Filistin Bayrağının Renkleri adını verdi, bu eser o zamandan beri dünya genelinde birçok kişi tarafından görüldü.
2021’de, bir İsrail mahkemesinin Doğu Kudüs’teki Şeyh Cerrah mahallesinde yaşayan Filistinli ailelerin, yerleşimciler için yer açmak üzere evlerinden tahliye edilmelerine karar vermesinin ardından, karpuzun sembol olarak kullanımı yeniden canlandı.
Günümüzde Karpuz Sembolü
Ocak ayında, İsrail’in Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, polise Filistin bayraklarını müsadere etme yetkisi verdi. Bunu, devlet tarafından finanse edilen kurumlarda, üniversiteler de dahil olmak üzere, bayrağın sergilenmesini yasaklayan bir yasa tasarısının Haziran ayında oylanması takip etti. (Yasa tasarısı ön onayı geçti ama daha sonra hükümet çöktü.)
Haziran ayında, Arap-İsrailli toplum örgütü Zazim, bayrakların müsadere edilmesine ve ardından gelen tutuklamalara karşı bir kampanya başlattı. Karpuz resimleri, “Bu bir Filistin bayrağı değil” yazılı metinle birlikte Tel Aviv’de faaliyet gösteren 16 taksiye yapıştırıldı.
Zazim direktörü Raluca Ganea, “Hükümete mesajımız açık: herhangi bir absürt yasağı aşmanın bir yolunu her zaman bulacağız ve ifade özgürlüğü ve demokrasi için mücadele etmeyi bırakmayacağız,” dedi.
Zazim kampanyasında çalışan Haifa’lı Filistinli Amal Saad, Al Jazeera’ya verdikleri mesajın net olduğunu söyledi: “Bizi durdurmaya çalışırsanız, kendimizi ifade etmek için başka bir yol bulacağız.”
TIME’da Armani Syed imzasıyla çıkan bu blog yazısını Türkçe’ye çevirdik. Yazının orijinali için lütfen tıklayınız.
Filistin Dayanışması – Filistin Dayanışması – Filistin Dayanışması
