Uluslararası para fonu (IMF), global parasal işbirliğini geliştirmek, mali istikrar oluşturmak, uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdam ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi desteklemek ve dünya çapında yoksulluğu azaltmak için çalışan ve 185 ülkeyi kapsayan bir kuruluştur.
IMF, üye hükümetlerin globalleşmenin getirdiği fırsatlardan yararlanmaları ve güçlüklerle baş edebilmeleri için önemli bir konuma sahiptir. IMF global ekonomi eğilimleri ve performansları takip eder, ufukta sorunlar gördüğünde üye ülkeleri uyarır, ekonomik güçlüklerle nasıl baş edeceğine dair bilgileri sağlar.
Tarihçesi
IMF, 2. Dünya Savaşı’nın sona ermesi ile birlikte global ekonominin gelişmesinde rol oynamıştır. 1930’lu yıllardaki Büyük Buhran Dönemi’nde ülkeler, yabancı ticaret engellerini ani bir şekilde artırarak ihracat piyasaları için birbirleriyle rekabet etmek üzere para birimlerinin değerini düşürmüş ve yabancı parayı ülkede tutmak için vatandaşların özgürlüğünü kısıtlayarak, kötüye giden ekonomilerini desteklemeye çalışmışlardır. Sonunda, bu gayretlerin onlara zarar verdiği ve pek çok ülkede yaşam standardını düşürdüğü görülmüştür.
Uluslararası parasal işbirliğindeki bu düşüş, IMF kurucularını uluslararası para sistemini izlemekle yükümlü bir kurum planlamaya yöneltmiştir. Böylece yeni global kuruluş, döviz kurlarında istikrar sağlayacak ve üye ülkelerin ticareti engelleyen döviz alış-veriş kısıtlamalarını ortadan kaldırmaya teşvik edecektir.
Üyelik
IMF’ e üye olmak için ülkenin başvurması ve mevcut ülkelerin çoğunluğu tarafından kabul edilmesi gerekir. Katılımın ardından her bir IMF üyesi için, dünya ekonomisindeki göreli büyüklüğüne göre bir kota belirlenir. IMF üyeleri, 2008 Mayıs ayında kota sistemini global ekonomik realite değişikliklerini, özellikle de global ekonomideki gelişen başka piyasaların ağırlığını dengelemeye karar verdiler. Bir üyelik kotası, o üyenin IMF ile olan mali ve organizasyonel ilişkisinin, aşağıdakilerden de dahil olmak üzere temel yönelimlerini belirler:
1.Abonelikler: Üyenin kota aboneliği, üyenin IMF’ye sağlamakla yükümlü olduğu maksimum mali kaynak miktarını belirler. Üye, IMF’ye katıldıktan sonra abonelik bedelini tamamen ödemelidir. Bunun %25’ e kadar olan kısmı IMF’nin Özel Çekme Hakları (SDR) adı verilen kendi para birimi ile veya genel kabul gören para birimleriyle ödenmelidir.
2.Oy Hakkı: Üyenin IMF kararlarındaki oy verme haklarını kota belirler. Her IMF üyesi 250 temel oy, ayrıca kotamın her 100.000 SDR’si için artı bir oya sahiptir. Yeni kararlaştırılan kota ve katılım reformu 54 üye ülkedeki kota artışının sonucunda, pek çoğu gelişmekte olan piyasa ülkelerinden oluşan dinamik ekonomilerde önemli bir değişimle sonuçlanacaktır.
3.Mali Kaynaklara Erişim: Bir üyenin IMF’ den alabileceği mali kaynak miktarı ülkenin kotasına bağlıdır. Kredi türleri olan Stand- By ve Extanded Arrengements altında, üye bir ülke yıllık olarak kotasının %200 oranında ve toplamda %600 oranında borç olabilir. Ancak özel durumlarda daha fazla kredi verilebilir.
4.SDR Tahsilatı: IMF’ nin hesap birimi olan SDR tahsilatı, uluslararası yedek aktif olarak kullanılır. Bir üyenin genel SDR tahsilat payı, kotası ile doğru orantılıdır.
Dilara Batırer
TUİÇ Stajyeri
Kaynakça
Uluslar arası Para Fonu( IMF), Web Adresi:www.imf.org/, Erişim Tarihi:13.02.2014
