-Merhabalar. Dosyada Yemen ile ilgili sorular yer almaktadır. Verdiğiniz cevaplar TUİÇ resmi sitesinde aynen yayımlanacaktır.
-Merhabalar. Ben Redwan Alkhutabi, Yemenliyim. Gönderdiğiniz soruları kendi görüşlerimle cevaplamaya çalıştım ve Türkçe’mde sorunlar olabilir, kusura bakmayın.
1.Yemen,Arap Yarımadası’nın en fakir ülkesidir. Özellikle Arap Baharı sonrasında meydana gelen gelişmeler ışığında, ülkede pek çok problem yaşanmaya devam ediyor. Siz bir Yemenli olarak, ülkenin bu durumda yer almasının ana sebepleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Bu sorunun cevabı uzun fakat özetleyecek olursak; bence Yemen’de Arap Baharı sürecinden sonraki meydana gelen olayların ana sebepleri şunlardır: Arap Baharı sürecini etkileyen ve düzenleyen kitleler organize olamadılar ve bu durum da devrilen rejimin geri gelmesinde ve karşı bir devrimin düzenlenmesinde rol oynamıştır. Tabi ki bunun yanında da eski rejimin ordudaki etkisi önemlidir. Çünkü devrik Cumhurbaşkanı Salih, Cumhurbaşkanlık görevini yaptığı 33 yılda, vatan ordusundan ziyade bir aile ordusu kurmuştur. Yine ülkede bazı tarihi meselelerinde diriliğini görüyoruz. Bu durumlar, Arap Baharı sonrasında cereyan eden sorunlarda büyük rol oynamıştır.
2.Basında Yemen’de çok fazla çocuk asker yer aldığına dair haberler yer alıyor. Bu durum ile ilgili gözlemlerinizi paylaşabilir misiniz? Yemen’de çocuk hakları ihlalleri ne durumda? Çocuklar, Yemen’de çocukluklarını yaşayabiliyor mu?
Maalesef Yemen’de çocuklar küçük yaşlardan itibaren hayata atılıyorlar. Örnek olarak Yemen’de pazarda gezerken birçok çalışan çocuklar görürsünüz. Birçok çocuk ağır işlerde çalışmaktadır çünkü birçok çocuk evin sorumlusudur. Bu yüzden eve ekmek götürme görevini üstlenirken, eğitimleri de etkileniyor. Ülkede özellikle hükumet dışı örgütlerde kötü amaçla kullanılıyor. Mesela bu durum devlet dışı askeri yapılarda gözümüze çarpıyor. Eğitim görmeyen çocukları kandırmak bu durumda daha da kolay oluyor. Ne yazık ki çocuk hakları büyük bir oranda çiğneniyor.
3.Yemen’de hapis cezaları, işkenceler gibi insan haklarına aykırı durumlar olduğunu birçok kaynaktan okuyoruz. Şüphesiz bu gibi durumlar, toplumda sosyolojik yaralar bırakmakta. Mahkumlara yapılan muameleler, işkenceler ve hapis cezalarının toplumun aile yapısına ve toplum psikolojisine verdiği zararlardan, gözlemlerinizden, bahseder misiniz?
Bazı bölgelerde devletin hakimiyeti yok olunca yerine hükumet dışı aktörler ortaya çıkıyor. Bunlar genelde bir ideolojiye bürünmüş örgütler ve bu ideolojiye karşı olan örgütler olarak ikiye ayrılıyor. Yazarlar ve düşünürler hapislere atılıyorlar. Bu hapishaneler içinde de birçok insan hakları ihlallerinin olduğunu görmekteyiz. Bu tür durumlar, devletin kontrolünü kaybettiği alanlarda insanların başka şehirlere göç etmesine sebep oluyor. Mesela ben Facebook’da Husilere,yani hükumet dışı örgüte karşı bazı paylaşımlar yapıyorum. Ailem her defasında böyle şeyleri yazmamamı söylüyor çünkü Husilere karşı yazılar yazanları hapse attıklarını, işkenceler yaptıklarını ve hatta böyle hapse atılan birçok insanında hapishanelerde öldüklerini biliyoruz. Bu durum Yemenli ailelerde bir korku oluşturmuştur.
4.Yemen’de bildiğimiz üzere temiz su bulmakta çok fazla sıkıntı çekiliyor. Yemen’de çatışan tarafların yarattığı ortamın, temiz su teminine olumsuz yansımaları nelerdir? Halkın bu konuda çektiği zorluklarla ilgili gözlemlerinizi aktarır mısınız?
Tabi, Yemen yeryüzünde en çok su sıkıntısı çeken ülkelerden birisidir. Bu durum, çatışma ortamıyla vahim bir duruma dönüşmüştür. Temiz su bulunamadığı için 21. yüzyılda tehlikeli bir hastalık olmayan klora ölümcül bir hastalığa dönüşmüştür. Yüzlerce insan Yemen‘de bu hastalık yüzünden hayatını kaybetmiştir.
5.Yemen halkının, bu çatışma ortamından en az şekilde etkilenmesi için neler yapılabilirdi/yapılabilir? Yemen’de nasıl bir çözüm planı olabilir? Kişisel görüşlerinizi paylaşır mısınız?
Öncelikle devletin hakimiyetini tekrar kazanması gerekir. Ülkedeki bütün siyasi yapıların daha önce yayınlanan Ulusal Diyalog Bildirgesi’ni uygulaması gerekmektedir. Ve özellikle yurttaşlık kültürü herkese öğretilmelidir. Acilen insani yardımlar yapılmalıdır. Özellikle çatışma altındaki bu bölgelere acilen yardım yapılması gerekmektedir.
Birsen AKYÜZ
TUİÇ ARM Asistanı
