Andrew Korybko
Son dönemde yaşanan iki gelişme, uzun süredir devam eden bu siyasi spekülasyonların yeniden gündeme gelmesine neden oldu.
Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Başkanı Sergey Narışkin’in, ülkesinden, Polonya, Macaristan ve Slovakya’dan tarihçilerin katılımıyla bir konferans düzenleme önerisi, Ukrayna’nın olası bölünmesi tartışmalarını yeniden alevlendirdi. Bu gelişmeyi, geçen yılın başkanlık seçimlerinde ilk turu kazandıktan sonra seçimleri skandal bir şekilde iptal edilen Rumen popülist Calin Georgescu’nun Ukrayna topraklarına yönelik hak iddiası takip etti.
Georgescu, “Böyle bir gelişmenin yolu kaçınılmazdır. Ukrayna kurgusal bir devlettir… Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’dir. Dünya değişiyor. Sınırlar değişecek… Eğer sınırlar değişirse, biz neredeyiz? Kuzey Bukovina’da çıkarlarımız var. Budjak, Kuzey Maramureș, eski Transkarpatya… hala orada yaşayan Macarlar var.” sözleriyle bu tartışmalara katkıda bulundu.
Bu gelişmeler, bazı gözlemcilere, Interfax-Ukrayna’nın Kasım ayında yayınladığı ve Rusya’nın Ukrayna’yı üçe bölmeyi planladığı iddia edilen haberini hatırlattı.
Ukrayna istihbaratına dayandırılan bu iddiaya göre, ilk aşamada 2022 Eylül ayında Rusya’ya katılan dört Ukrayna bölgesi tamamen Rusya’ya entegre edilecek; ikinci aşama eski Polonya ve Romanya sınırlarına kadar uzanacak, Rus askeri varlığına ev sahipliği yapacak ve Rusya yanlısı olacak; üçüncü aşama ise Ukrayna’nın komşuları arasında “tartışmalı” bölge olarak kalacaktı. İşte bu son aşamanın, Rusya’nın teşvikiyle Polonya, Slovakya, Macaristan ve Romanya arasında paylaşılacağı öne sürülüyor. Ukrayna’nın Batı Sınırları TUİÇ AKADEMİ
Ancak bu durumun gerçekleşmesi pek olası görünmüyor. Bu senaryonun önündeki en büyük engel, hiçbir ülkenin—özellikle de Polonya’nın—sınırları içinde önemli bir Ukraynalı azınlığı (şiddete eğilimli radikaller dahil) barındırmak istememesidir. Bunun yanı sıra, bu ülkelerin etnik temizlik gerçekleştirmeye ne niyetleri vardır ne de ABD böyle bir girişime izin verir.
Aynı faktörler, Batı Ukrayna’ya Batılı barış güçlerinin konuşlandırılması gibi varsayımsal bir durumda da geçerli olmaya devam edecektir. Ancak bu senaryo zaten oldukça uzak bir ihtimaldir; çünkü Rusya’nın buna onay vermesi beklenmez ve Trump’ın da NATO’nun 5. Madde güvencelerini bu birliklere genişleterek sıcak bir savaşı göze alması olası değildir. Eğer böyle bir durum gerçekleşirse, en fazla ilgili ülkelerin ekonomik nüfuz alanlarını belirlemeleri söz konusu olabilir. Ancak bu da, karma taburlar oluşturulması zorunluluğu getirilerek önceden engellenebilir. Ukrayna’nın Batı Sınırları
Örneğin, ABD, Polonyalı barış güçlerinin Almanlarla ve Rumen barış güçlerinin Fransızlarla birlikte görev yapmasını talep edebilir. Böylece, komşu ülkelerin barış gücü birlikleri, herhangi bir sınır komşusunun Batı Ukrayna topraklarını ilhak etme yönünde emir vermesi durumunda bir engel oluşturacaktır. Elbette, bu ülkeler ABD’ye meydan okumaya cesaret edemeyecektir, ancak bu düzenleme yerel Ukraynalılara komşu ülkelerinin böyle bir niyet taşımadığı güvencesini vermeye yardımcı olabilir ve dolayısıyla isyan riskini azaltabilir.
Rusya’nın yaklaşık üç yıldır süren savaş boyunca herhangi bir bölgenin tamamını ele geçirememiş olması göz önüne alındığında, Rus ordusunun NATO sınırına dayanacağı yönündeki spekülasyonların pek bir temeli bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Ukrayna’nın batı sınırlarının değişme olasılığına dair senaryolar açısından yalnızca daha önce bahsedilen faktörler belirleyici olacaktır. Putin’in kıdemli danışmanı Nikolay Patruşev’in Ukrayna’nın yıl sonuna kadar varlığını sürdüremeyebileceği yönündeki son tahmini de pek gerçekçi görünmemektedir; çünkü ABD’nin en azından Ukrayna’nın batı kesiminin varlığını sürdürmesini sağlamak için her türlü nedeni vardır.
Trump, ülkesinin Ukrayna’ya sağladığı yaklaşık 200 milyar dolarlık finansmanın boşa gitmesine izin vermeyecek bir iş insanıdır. En azından ABD’nin fiili kontrolü altında tutabileceği bir alan yaratma amacıyla, Dinyeper Nehri’ne kadar olan bölgede hakimiyetini sürdürmek isteyecektir. Bu doğrultuda, Rus güçlerinin nehri geçmesi durumunda sert bir şekilde karşılık vereceğini Putin’e açıkça belirtebilir. Taraflar arasında böyle bir karşılıklı anlayış sağlanması, Ukrayna konusunda geniş kapsamlı bir anlaşmanın temelini oluşturabilir ve bu anlaşma, burada belirtilen önerilere benzer bir uzlaşma çerçevesinde şekillenebilir. Ukrayna’nın Batı Sınırları
Rusya, Batı Ukrayna’nın geleceği üzerinde herhangi bir etkide bulunamayacak olsa da, yeni kontrol altına aldığı bölgelerin kuzeyinde ve Dinyeper’in doğusunda yer alan “Trans-Dinyeper“ bölgesindeki gelişmeleri yönlendirme şansına sahip olabilir. Bu bölge, burada tarif edildiği üzere Batılı olmayan barış güçleri tarafından denetlenen bir askerden arındırılmış bölgeye dönüşebilir. Ancak, çatışma sona erdikten sonra ülkede gerçekleşebilecek en büyük değişiklik bu olsa bile, bunun gerçekleşmesi de kesin değildir. Çünkü ABD, bu plana onay vermeyebilir veya öncesinde Rusya’dan kabul edilemez tavizler talep edebilir. Ukrayna’nın Batı Sınırları
Yine de esas nokta, gözlemcilerin Ukrayna’nın Trans-Dinyeper bölgesinin geleceği üzerine spekülasyon yapmalarının, Batı Ukrayna’nın geleceğini tartışmaktan daha verimli bir çaba olacağıdır. Zira Batı Ukrayna’nın mevcut sınırlarını koruması ve üzerinde özel bir yönetim rejimi uygulanmaması büyük olasılıkla daha muhtemel bir senaryodur. Elbette, Georgescu’nun da belirttiği gibi, bu sınırlar tarihsel açıdan yapaydır. Ancak bu sınırlar, ABD’nin Rusya karşıtı kuşatma stratejisinin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır ve ABD, bunları başkalarıyla paylaşmak için herhangi bir sebep görmemektedir—başkaları bunu talep etse bile. Ukrayna’nın Batı Sınırları
Andrew Korybko
