Terörizm, siyasal hedeflere ulaşmak için toplumun demokratik ikna ve eylem yoluyla barışçı davranışına karşı, hukukun üstünlüğü ve devlet otoritesini tanımayan, güçsüzlüklerini gizlemek için demokratik otoriteleri kitlelerden kopararak halka karşı şiddet kullanmaya yöneltmeyi amaçlayan, geleneksel politik suçlardan farklı, metodik, örgütlü, sistematik, öldürme, kaçırma, korkutma ve tahrip eylemleridir.
Bugün en fazla konuşulan, üzerine eserler yazılıp tartışılan, stratejiler üretilen, popüler konulardan biri de şüphesiz küresel terör ve terörizmdir. Terör tanımı çok farklılıklar göstermesine karşın ortak bir kanıda buluşan uygulayıcılar ve akademisyenler bu fenomeni şöyle tanımlamaktadırlar: ‘Terör, herhangi bir amaca (bu amaç çoğunlukla siyasaldır)ulaşmak için, sivillerin veya güvenlik görevlilerinin, propagandaya yönelik, ses getirici eylemlerle öldürülmesidir. Bu eylemlerin mümkün olduğunca vahşi, kural tanımaz ve her türlü duygusallıktan uzak bir şekilde gerçekleştirilmesi terörist bakımından büyük bir önem ifade etmektedir. Öte yandan terör eylemlerinin niteliği kadar eyleme konu olan kişiler de önemlidir ki, bu propagandanın her yere ulaşması tüm medya kuruluşlarında yer alması teröristlerce arzulanır. Teröristler öldürecekleri veya zarar verecekleri kişileri rastgele seçmezler. Daha çok amaçlarına ulaştıracak, ses getirecek kişileri seçerler. Çoğu zaman terör eylemlerinde kişiler yalnızca birer araçtırlar. Bu bağlamda seçilen hedeflerin bir anlamı olduğu gibi, gerçekleştirilen terör saldırılarında öldürülen kişilerin masum olup olmadığından ziyade, bu eylemin kendileri açısından nasıl bir sonuç doğuracağı konusuna yoğunlaşılır. Bu açıdan terör ve terörizm arasındaki farklılık irdelendiğinde; terör, kısaca silahlı eylemler marifetiyle kendini ve davasını duyurma; terörizm ise, bu eylemleri savunan, stratejilerini anlatan, aktaran, geliştiren bir düşünce disiplini veya akımdır denebilir. Teröristler yer altına girerler, gizlilik içerisinde çalışır, eylemlerini yaparlar ve sonuçta bu eylemlerinin amaçları doğrultusunda propagandaya yönelirler. Terörizm ise bu aşamadan sonra devreye girer. Terörle ve terörizm genellikle karıştırılır, ancak birincisinde stratejik eylem, ikinci kavramın ise stratejik söylem olduğunu belirtmek gerekir.
Zaman zaman terörizmin başlı başına bir doktrin veya ideoloji olduğu yolunda yorumlar yapılır. Bu isabetli bir değerlendirme değildir; terörizm, çok genel anlamda, bir hareket tarzı, bir metottur. Terörizm daha çok sanayileşme insanının keşfettiği mücadele tarzının fikri kısmıdır. Terörizm kavramları, modern çağın ürünü olarak irdelenmektedir.
Terörizmin Amacı
Terörizmin asıl ve öncelikli amacı, bir davaya veya siyasal anlaşmazlığa dikkat çekilmesidir. Bu “dikkat çekme” şiddet eylemleri neticesinde toplumda oluşturulan korku ve dehşet havası ile sağlanmaktadır. Kitle iletişim araçlarının sağladığı imkanlardan da yararlanan terörizm, yarattığı korku ve dehşet ile bir bakıma topluma; “benden yana mısın, değil misin?”, “benden değilsen düşmanımsın”, “düşmanımsan hedefimsin”, “senin yaşama hakkın yoktur.” şeklinde belirtilebilecek, “taraf olma” çağrısında bulunmaktadır. Terörizm, bu dramatik çağrılar ile insanlara tarafsız olma hakkını yasaklamakta, onların zihinsel ve duygusal masumiyetini yok etmekte, şiddet ortamına çekmekte ve toplumun şiddet yoluyla siyasallaşmasına, kutuplaşmasına yol açmaktadır. Toplumdaki kutuplaşmalar da zihinsel ve duygusal yönden bölünmüş “çatışan tarafları” ortaya çıkarmaktadır. Çatışan tarafların ise toplumun birlik ve bütünlüğünü bozacağı, dolayısıyla terörün amacına hizmet edeceği açıktır.
Terörizmin benimsediği bir diğer amaç, kargaşa yaratarak toplumun direnme gücünü kırmak, yerleşik sosyal ve siyasal düzenin arkasındaki halk desteğini şiddet yoluyla zayıflatmaktır. Terörizmin bazı güçler tarafından birtakım siyasi ve ekonomik çıkarlar sağlamanın da aracı olarak kullanıldığı dikkate alındığında, amaç oldukça farklılaşmaktadır. Bu gibi durumlarda terörizmin amacı, bir kazanım elde etmek maksadıyla hedef alınan ülke ve toplumda belirli ortamların oluşmasına aracılık etmektir. Türkiye gibi stratejik öneme sahip ülkelerin terör ortamında tutulmasında, ülkemizi hedef olarak seçmiş devletler ve birtakım güçlerin çıkarları açısından zaruret bulunduğu, terörün amacının da, en azından bu ortamın devamını sağlamak olduğu söylenebilir. Bu nedenle terörizm, bir siyasi mücadele aracı olmaktan çıkıp, bir ülkenin bir başka ülkeyi zayıflatmak ve istikrarsızlaştırmak için kullandığı bir dış politika aracı haline gelmektedir. Öte yandan terörizm, kitlelere yönelik hedef ayırımı gözetmeyen şiddet eylemleriyle, toplumun güven duygusunu ortadan kaldırarak, halkın can derdine düşmesini ve olaylara tepkisiz kalmasını amaçlamaktadır. Böylece kitlelerin terörizme karşı duyarlılıklarını yitirmesi, terörü kanıksaması ve devletle toplum arasında güven açısından büyük bir uçurumun oluşturulması umulmaktadır.
Terörizmin bir başka amacı da; baş eğdirmek, itaat ettirmektir. Terörizmin bu türü, terörist örgütlerce kendi üyelerine ve etkilemek istedikleri halk kesitlerine uygulanabilmektedir. Terörist gruplarca amaçlanan; yandaşlar kadar “seyircilerin” de itirazsız baş eğmeleri, “hedef kitlenin” emredileni yapmasıdır. Etkilenmesi amaçlanan bireylere ikinci defa düşünecek zaman ve aksine davranabilecekleri alan bırakılmaz. Amaç, “hedef kitleyi” yıldırmak, yönlendirmek ve yönetmektir.
Aslı Öztürk
TUİÇ Stajyeri
Kaynakça
1), Bal, İhsan, Terörizm, Usak Yay:12, Ankara, 2006,
2), Bal, İhsan, Alacakaranlıkta Terörle Mücadele, Usak yay., Ankara, 2006,
3), Chomsky, Noam-Achcar, Perilous Power, Çev:Yavuz Alogan ,ithaki yay.-532 İstanbul, 2007
4)Burke , J. , El Kaide: Terörün Gölgesi , , Everest Yay. İstanbul, 2004
5) Türkiye ve Terörizm, Rapor, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, 2006
6) Web Adresi: http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/TerorUluslararasi.pdf, Erişim Tarihi: 09.07.2014
