Rusya’da Ekim Devrimi ile başlayan süreçte, tarihte bugün 22 Temmuz 1917’de Rusya İmparatorluğu’nun siyasetçilerinden, Sosyalist Devrimci Parti üyesi Aleksandr Kerenski, Rus Çarı’nın tahttan indirilmesiyle kurulan geçici hükümette başbakan oldu.
Alexandr Kerenski,1917 Şubat devriminden sonra geçici hükümette önce Adliye Bakanlığı sonra Askeriye ve Deniz Bakanlığı yaptı. 8 Temmuz’dan itibaren ise başbakanlığa getirildi. Bolşeviklere karşı şiddetli mücadele verdi. Kerenskiy Hükümeti o dönem büyük kriz yaşayan ülkeyi ekonomik buhrandan kurtarmanın yollarını aradı fakat bulamadı. Dahası doğru dürüst bir politika bile üretemez hale geldi. Ekim ihtilali’nin akabinde ani baskınlarla Kerenski, Bolşevik hareketi engellemeye çalıştı. Bolşevik ihtilalı’ndan sonra bayan kıyafetleri giyerek Amerika elçisinin arabasında Petersburg’tan kaçtı. Bolşeviklerle savaşmak için ordu toplamak istiyordu, lakin muvaffak olamadı. 1918’de önce Avrupa’ya, II. Dünya savaşının patlak vermesiyle de Amerika’ya kaçtı. 1970 yılında New York’ta öldü.
1917 Ekim Devrimi
Ekim Devrimi 1917 Şubat Devrimi ile başlayan devrimci sürecin ikinci aşaması olarak değerlendirilir. Devrimin gerçekleştiği, 20.yüzyıla girildiğinde Rusya İmparatorluğu ısrarlı olarak uyguladığı otokratik rejim yüzünden ve bünyesinde barındırdığı farklı ulusların maruz kaldığı baskılardan ötürü uluslar hapishanesi olarak adlandırılmaktaydı. Rusya, Rus-Japon Savaşı ile askeri olarak büyük darbe almış, iç siyasi hayatta da 1905 Devrimi ile büyük altüst oluşlar yaşamıştı. Kırılgan bir ekonomisi olan Çarlık rejimi I. Dünya Savaşına girmiş ve uzun süren savaşın etkisi cephedeki askerler başta olmak üzere tüm halk tarafından hissedilmiştir. Ancak Geçici Hükümetin uyguladığı poltikalar Çarlık rejimi politikalarından pek de farklı olmadığından dolayı rahatsızlıklar sürmekteydi. Şubat Devriminin çıkış sebeplerinden birisi olan halktaki barış isteği dikkate alınmamış, İtilaf Devletlerinin istekleri doğrultusunda I. Dünya Savaşına devam edilmiştir. Rus ekonomisi bu sırada felakete doğru gitmekteydi. Sanayi ve ulaşımdaki düzensizlikler üretimin 1916 yılları seviyesine düşmesine yol açmış, kapanan işletmeler yüzünden ise yoğun işsizlik yaşanmaktadır. İşçilerin eline geçen ücret düşmüş ve alım gücü 1913 yılı seviyelerine gerilemiştir. Bolşevik Parti Merkez Komitesi 27 Ağustos 1917’de yaptığı açıklamada Şubat Devrimi ile kazanılan her şeyi boğmak için Petrograd’a ilerleyen Kornilov birliklerinin durdurulması çağrısı yaptı. Kornilov’un darbesinin başarısız olmasıyla beraber Bolşeviklerin saygınlığı ve Sovyetlerdeki desteği artmış ve yaklaşık 1 milyon işçi grev sürecine katılmıştır. 25 Ekim 1917 Bolşevikler günü başkent Petrograd’da artık işlemez haldeki Kerenski önderliğindeki Geçici Hükümete karşı hareket geçmiştir. İktidarın alınması sırasında kan dökülmez ve Bolşeviklere bağlı Kızıl Muhafızlar neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadan tüm hükümet ve devlet binalarını ele geçirip son olarak Kışlık Saraya 25-26 Ekim gecesi saldırılar başlamıştır. Kazaklar, askeri öğrenciler ve kadınlar birliği tarafından korunan saray sabaha karşı saat iki sularında düşer. Devrimin resmi tarihi 25 Ekim olacaktır. Kışlık Sarayın alınma haberi kongreye ulaştığında iktidarın İşçi, Asker ve Köylü Vekilleri Sovyet olarak alındığı ilan edilecek ve Ekim Devrimi onaylanacaktır. Kurucu Meclis toplanıncaya kadar iktidarda olacağı açıklanan Sovnarkom ilk olarak Barış ve Toprak Kararnamelerini kabul ederek I. Dünya Savaşından çekildiklerini ve büyük toprak sahiplerine ait toprakların da yoksul köylülere dağıtıldığını açıklamıştır.
Ekim Devrimi, Fransız Devrimi’nden sonra dünya tarihinin en önemli devrimi olarak gösterilmektedir. Çökmeye yüz tutan Rusya imparatorluğu 19. Yüzyıldan itibaren devrimci örgütlerin propagandası ile çalkalanmaktaydı. Avrupa’dan Rusya’ya sıçrayan sosyalist düşünceler kısa zamanda çarlıktan nefret eden gruplarca benimsenmiş ve hatta bunun sonucunda devrimci örgütler tarafından 1881’de Çar II. Aleksandr’a karşı bir suikast düzenlenmişti. 20. yüzyılın başlarına gelindiğinde ise Rusya’nın önce Japonya ile girdiği savaş, ardından ise patlak veren Dünya Savaşı Çarlığın sonunu getirmişti. Köylü ayaklanmaları, toplu grevler ve isyanlar Çarlığı tarihe gömerken Bolşevikleri beklemedikleri bir anda iktidara taşımış, böylece dünya tarihinde ilk kez sosyalist bir devlet kurulmuştu. Fakat birçok faktörden dolayı tarihin bu ilk muzaffer işçi devriminin içinden doğan bürokrasi, yozlaşarak işçi ve köylülerin iktidarını gasp etmiş; 1990’ların başında ise önce açılım ile daha sonrada yeniden yapılanma ile kapitalist restorasyon sürecine girmiştir.
Zeynep Demir
Kaynakça
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi Cilt: 29 Sayı:48 (RAMİN SADIKOV)
Ürün Dergisi, İsmail Kaplan
