Slovenya, 2007 yılında Avrupa Birliği (AB)’ne katıldığında kendi bloğunun (Eski komünist Doğu Avrupa bloğu) en hızlı gelişen ekonomisi konumundaydı. GSMH’sı Yugoslavya ortalamasının %60 üzerindeydi. Ancak tüm dünyada etkisini gösteren ekonomik krizden, özellikle de ihracata olan bağımlılığından dolayı, olumsuz bir şekilde etkilendi.
Uluslararası örgütten gelebilecek bir ekonomik yardımdan kaçınabilmek amacıyla yeni bir tasarruf paketini uygulamaya koydu. Bu paketle birlikte özelleştirmeye gidildi ve vergilere de artış yapıldı. Aynı zamanda 15 adet kamu firmasının satışa çıkarılacağı açıklanmıştı. Listenin başında ülkenin en büyük ikici bankası NKBM, Adria Havayolları, Ljubljana Havalimanı, Slovenya Telekom ve gıda üreticisi Zito’ bulunuyor.
Aynı zamanda başbakan Alenka Bratušek’e göre KDV’nin %20’den %22’ye çıkarılması Slovenya’nın Güney Kıbrıs’ın gittiği yoldan gitmesini engelleyecekti. (Güney Kıbrıs, 2013 başlarında toplamda 10 milyar € değerinde olan ekonomik yardım paketini kabul etmişti. Bu yardım paketi uluslararası örgütler olan IMF ve AB tarafından sağlanmıştı). Bratušek, bu düşüncelerini “Bu program (paket), Slovenya’nın bağımsız-egemen bir ülke olarak kalmasını sağlayacaktır” sözleriyle açıklamıştı. Ayrıca kamu personelinin de ücretlerinde indirime gidilmesi için sendikalarla görüşmesi devam edecekti.
Bir yılı aşkın süredir ekonomik durgunluğun pençesinde, para yardımı almadan dayanmaya çalışan 2 milyon nüfuslu bu küçük ülke, iki küçük bankasını (Factor Banka ve Probanka) tasfiye kararı aldı. Yine aynı kaynağa göre ülkedeki yerel bankalar, alacaklarının milli hasılanın 1/15 ini karşılaması dolayısıyla Slovenya’nın da, AB’nin zor durumda olan diğer ülkeleri gibi önümüzdeki aylarda borç para alma arayışına girecek. Yunanistan, Portekiz, İrlanda borçlanma faizlerinin %7’lere ulaşmasıyla, uluslararası yardım talep etmek durumunda kalmıştı.
Yine Eylül ayında, çıkan habere göre Avrupa Komisyon’u sözcüsü Simon O’Connor bu konu üzerine sorulan soruları cevapladı. O’Connor bu tür haberlere hemen inanmanın yanlış olduğunu ve Slovenya’da şu anki ekonomik durumun “idare edilebilir” olduğunu söyledi. Aynı zamanda O’Connor, Komisyon’un Slovenya’daki yetkili kişilerle yakın irtibat halinde olduğunu ve AB yönetiminin, Slovenya’ya verilen tavsiyelerin uygulanması konusunda Slovenya’yı desteklediklerini söyledi.
AB Komisyonu bu sonbaharda Slovenya’da mali sağlamlık, ekonomik büyümenin engellenmesine neden olan sorunu temizleyecek yapısal reform ve finans sektöründeki sorunların çözümünün gelişimini değerlendirecek.
Slovenya’nın koalisyon partilerinden SDS, uluslararası bir finansal yardım aramak için hazırlıklara başlanması gerektiğini söyledi. SDS Konseyi, artık Ulusal Meclis’teki günümüz güç dengesinin şu anki hükümet yerine bir alternatife izin vermesinin bir yolu olmadığına inanıyor. Jansa, “SDS yeni bir seçimle başa gelmediği sürece hiçbir yeni hükümeti ne destekleyeceğiz ne de buna benzer olası projelerde rol oynayacağız. Bununla birlikte bir teknokrasi söz konusu bile değil. Şu anki koalisyonun politik çoğunluğundan ortaya çıkacak her hükümet, şu anki hükümet kadar taraflı ve yetersiz olacaktır” dedi.
Krizi çözmenin ön koşulu olarak politik sistemdeki düzenlemeler için görüşmelere başlamaya çağırdı. Yeni sistem ilk olarak temsilcilerini seçebilmek adına karar verici birini bulabilmek için oylara izin vermek zorunda olduğunu sözlerine ekledi. Bu olmadan, SDS Konseyi, Slovenya’nın krizden çıkmasının mümkün olmadığını söylüyor.
Ülkenin borç alan ülkeler kervanına katılıp katılmama kararını önümüzdeki aylarda göreceğiz, ancak kesin olan bir şey varsa o da ülkenin bir yıldan beri ekonomik durgunluk, düşen ihracat talebi ve yurtiçi harcamalarda (bütçe kesintilerine bağlı olarak) oluşan düşüşle uğraşmakta olduğu ve ülkeyi ekonomik anlamda daha zor günlerin beklediğidir.
(TUİÇ Akademi, Nesrin KENAR, Yugoslavya-Bir Dönemin Perde Arkası, Reuters, Euractiv, Slovenia Times)
Yavuz KULAKLI ve Damla Büşra ÜNAL
TUİÇ-BALKAM
