Sırbistan’daki Son Gelişmeler
Yolsuzluk ile Mücadele
Sırbistan’da yaklaşık 600 kişinin katılımı ile gerçekleşen, Özgür Seçimler ve Demokrasi Merkezi ve UNDP tarafından düzenlenen anket sonuçlarına göre, ülkede 2012 seçimlerinde göreve gelen yeni hükümete güven artmaktadır. Bu güven artışında, özellikle yolsuzluk konusunda atılan önemli ve cesur adımların etkisi göz ardı edilmeyecek derecededir. Yolsuzlukla mücadelede cesur adımlar atarak halkın kalbini ve güvenini kazanan Başbakan Yardımcısı Aleksandar Vuciç’i bu noktada tebrik etmek gerekir. AB ülkeleri tarafından da takdir toplayan Başbakan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve Güvenlik Servisleri Koordinatörü olan Aleksandar Vuçiç, bu tür üst düzey yolsuzluklar ile mücadele için özel bir polis ekibi kurdu ve ülkedeki yolsuzluğu bitirmekte ısrarlı görünmekte. Fakat yolsuzluk karşıtı eylemleriyle Vuçiç, Sırbistan halkının bir kısmının gönüllerini kazanmış olsa da, uygun yasal ve kurumsal düzenlemelerden yoksun bir mücadele sürdürdüğü için de eleştirilmektedir.
Hükümete duyulan güven artışında, yaklaşık 300 milyon Euro’nun zimmete geçirildiğinden şüphelenilen kamu malı Agrobanka olayı da dâhil olmak üzere hükümetin çok sayıda büyük yolsuzluk olayını soruşturmaya başlaması anket sonuçlarına yansımaktadır. Yaklaşık 600 kişinin katıldığı ankete göre; grubun dörtte biri yolsuzluğun azaldığını düşünürken, yüzde 41’i yolsuzluğun bu yıl daha da düşeceğini, yüzde 32’sinin hükümetin yolsuzlukla mücadelede iyi bir performans sergilediğini düşündükleri ortaya çıkmıştır. Diğer çarpıcı bir sonuç ise, geçen yıl vatandaşların yüzde 70’i Sırbistan’ın yanlış yönde gittiğini söylerken, bu yıl bu oran yüzde 45 olarak kaydedilmiştir.
Bilmeyenler için kısaca bir özet geçecek olursak, Sırbistan’da Belgrad merkezli ve çoğunluk hissesi devlete ait olan Agrobanka tasfiyesi 2011 yılında başlamış, 300 milyon Euro civarında borcu olan bankanın Mayıs 2012 de lisansı iptal edilmişti. Asıl önemli olan ‘dokunulmaz’ olarak görülen ülkenin en önemli iş adamlarından olan ve ülke siyasetine etkisi olan hatta bazı siyasetçilere para verdiği söylenen Miroslav Mişkoviç’in ve birçok kişinin tutuklanması idi.
Almanya’yı İkna Etme Çabaları
Sırbistan Başbakan Yardımcısı Aleksandar Vuçiç, 20 ve 21 Şubat’ta Berlin ile temaslarda bulunmak için Almanya’ya ziyarette bulunacak. Almanya Meclisi Bundestag’ da konuşma yapmaya hazırlanan Vuçiç’in amacı, AB ile müzakerelerin başlangıcı için tarih verilmesi konusunda Almanya’yı ikna etmek
Daçiç’ ten Makedonya Atağı
Sırbistan Başbakanı Ivitsa Daçiç ile Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski arasında geçtiğimiz günlerde önemli bir görüşme oldu. Daçiç’in Üsküp ziyareti çerçevesinde gerçekleşen görüşmede her iki ülke başbakanları barış ve işbirliği temalı açıklamalarda bulundu.
Basına kapalı olarak gerçekleşen görüşmelerde, özellikle ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve ortak projelerin hayata geçirilmesi kapsamında, ulaşım ve enerji altyapıları, yeni sınır kapılarının açılması gibi konuların yanı sıra iki ülkenin AB ile bütünleşmesi, Makedonya’ da ki Sırp azınlığın ve Sırbistan’ da ki Makedon azınlıkların durumu, iki ülke arasındaki ‘kilise sorunu’ gibi önemli konuların ele alındığı yapılan açıklamalardan anlaşılmaktadır. Ancak verilen ortak mesajlarda iki ülkenin her türlü sorunu aşabilecek dostlukta ülkeler olduğu, AB yolunda birbirlerini destekleyecekleri tema-sı Daçiç’in yapmış olduğu konuşmada açıkça belirtilmiştir. Daçiç, Başbakan Gruevski’yi tercüman yardımı olmadan anladığını belirterek, “Umarım kendisi de beni tercümansız anlayacaktır, bu da iki milletin yakınlığını gösteriyor. Bu benzerliği savaş için değil, barış için değerlendirmemiz gerek” diyerek dostluğa vurgu yapmıştır.
Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski ise görüşmelerde ortak projeler çerçevesinde, Belgrad’ı Üsküp üzerinden Selanik’e bağlayacak olan kanal projesinin, ekonomik açıdan büyük bir potansiyel taşıdığını ve bölgenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunabileceğini belirterek iki ülke arasındaki dostluk ve işbirliği ilişkilerinin gelişmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.
Sırbistan’ın Makedonya temaslarından önce önemli bir anlaşma Bulgaristan ile imzalandı. Sırbistan’ın yeni hükümet ile AB krizinin ortasında ekonomiye can vermek için çeşitli girişimlerde bulunduğu gözlemlenmektedir. Bu girişimlerden biri de Bulgaristan ile geçtiğimiz günlerde yapılan emeklilik ve sağlık yardımı konulu anlaşmadır. Çalışmak için kaç Sırp ya da Bulgar vatandaşın, iki ülke arasında gidip geldiği konusunda kesin rakamlar bilinmemekle beraber, bu anlaşmanın iki ülke vatandaşlarına fayda ve kolaylık sağlayacağı, sermaye yatırımı yapma ve iş geliştirme konusunda da teşvik edici bir rol üstleneceği öngörülmektedir. Bu anlaşmaya göre iki ülke vatandaşları, 1 Şubat’tan itibaren işyerlerinin bulunduğu ülkeden emekli aylığı, sağlık sigortası, engellilik ve işsizlik yardımı alabilecekler. Ayrıca Anlaşma kapsamında, iş için bir ülkeden diğerine seyahat eden Sırp ve Bulgar vatandaşları sosyal yardıma da tabii olma hakkı kazanacaktır.
Ayrıca 1 Şubat’ta Sırbistan’da, konut doğal gazının fiyatı yüzde 8,6, küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik doğal gazın fiyatı da yüzde 9,5 zamlandı.
Sonunda Görüşülecek
Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç, Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova Cumhuriyeti lideri Atıfet Yahyağa ile 6 Şubat 2013 tarihinde bir görüşme gerçekleştirecek. İki ülke cumhurbaşkanları arasında yapılacak olan ilk görüşme, Sırbistan Cumhurbaşkanının Türkiye ziyareti ardından Brüksel’de yapılacak. Bu görüşme Sırbistan ve Kosova arasındaki anlaşmazlıkları çözemeyecek olsa da önemli bir adım olarak değerlendirilmekte.
Rusya’nın Sırbistan Desteği
Moskova ile Belgrad, Sırbistan topraklarında mayın temizleme konusunda işbirliğine 2012 yılında başlamıştı ve bu işbirliğine devam etme kararı alındı. Sırbistan Başbakanı ve İçişleri Bakanı İvitsa Daçiç’in sözlerine göre, yakın zamanda Rusya Hükümetinin mayın temizleme konusunda 22 milyon Dolar ayıracağı, projenin önümüzdeki iki yıl içinde Niş’te bulunan Sırp-Rus Acil Durum İnsani Yardım Merkezi çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirileceğini ve amacının iki ülkenin ekonomik çıkarları açısından önemli alanlarda mayınların temizlenmesi olacağını, belirtti.
Arıca Rusya Sırbistan’ı önemli bir konuda da Avrupa Birliğine karşı destekleme kararı aldı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Sırpların, Kosova militanları tarafından kaçırılması ve Kosova’ da ki yasadışı organ nakli soruşturmasıyla ilgili Avrupa Birliği’nin yapıcı olmayan tutum sergilediğini ifade ederek, Birleşmiş Milletler’ i soruşturmaya müdahil etmek için konunun Güvenlik Konseyi’ne taşınmasıyla ilgili Sırbistan’ın talebini destekleyeceğini açıkladı.
Davutoğlu Sırbistan’da
Dış İşleri Bakanımız Ahmet Davutoğlu, Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç’in önümüzdeki hafta gerçekleştireceği Türkiye ziyareti öncesi, Sırbistan ile temaslarda bulunmak amacı ile Belgrad’a özel uçakla gitti ve Sırbistan Dış İşleri Bakanı İvan Mrkiç tarafından karşılandı. Basına kapalı ve baş başa yapılan görüşmelerden sonra Davutoğlu yaptığı basın toplantısında, Belgrad da bulunmaktan duyduğu mutluluğu dile getirerek, stratejik ortak olarak gördükleri Sırbistan ile iyi ilişkilerin, bölge istikrarına katkı sağladığını belirtti. Görüşmede, AB krizinde gelişmesi gereken ekonomik işbirliği, Priştina-Belgrad müzakereleri, Bosna Hersek-Sırbistan-Türkiye üçlü mekanizmasının bölgeye katkıları gibi genel anlamda bütün bölgesel konuların ele alındığını dile getirdi.
Mrkiç ise Türkiye ile Sırbistan arasındaki ilişkilerin iyi gittiğini dile getirerek, Sırbistan Cumhurbaşkanı Nikoliç’in Türkiye’ye yapacağı ziyareti, iki ülke arasındaki dostluğun göstergesi olarak değerlendirdi.
İki ülke Dış İşleri Bakanı arasında “Konsüler ve Diplomatik Misyonlarında Çalışan Yakınlarının Kar Getiren İşlerde Çalışmasına İlişkin” bir antlaşma imzaladı.
Bu temaslar sonucunda Sırbistan’ın, Türkiye ziyaretinin verimli geçeceği yorumları yapılmakta ve özellikle iki ülke arasında 550 milyon dolar olan dış ticaret hacmini arttırıcı, ekonomik işbirliğinin adımlarının atılacağı öngörülmektedir.
İlgilenenlere; Sırp televizyonlarında yayınlanan ‘Nemoguca Misija’ yani ‘Görevimiz Tehlike’ adlı şaka programı, Youtube ve benzeri sitelerde 2 günde üç milyon’dan fazla insanın izlediği önemli ve benzeri görülmemiş bir şakaya imza attı. Sharon Stone’un Temel İçgüdü filmindeki sorgu sahnesinden esinlenilen şakanın kurbanı Sırbistan Başbakan’ı Ivica Dacic’ e, zor anlar yaşattı.
(TuiçAkademi, Balkaninsight, SETimes, AA, turkish.ruvr.ru, AFP, english.blic.rs)
Dilek KÜTÜK
TUİÇ-BALKAM Genel Sekreter
