Çarşamba günü, İsveç Radyo ve Televizyonu’nun yaptığı açıklamalara göre, bir İsveç firması 2014’te hiçbir yasal engele takılmadan 5 ton sarin gazı yapımında kullanılanilen izopropanolu Suriye’ye ihraç etti. Daha öncesinde Mayıs 2014’te Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü(OPCW), Suriye’nin 133 ton izopropanolu imha ettiğini açıklamıştı. 6 ay sonra ise, İsviçre’den bir firma İsveç otoritelerinden herhangi bir engel olmaksızın kimyasal silah ihraç edebildi. İsviçre Devlet Ekonomi Sekreterliği, televizyona yaptığı açıklamada, Suriyeli alıcının özel bir ilaç firması olduğunu ve firmanın o zaman da şimdi de Suriye rejimi ile herhangi bir bağlantısının olduğuna dair kanıt olmadığını belirtti. İsviçre’nin Avrupa ülkelerinin Suriye’ye karşı uyguladığı yaptırımlara uyduğunu söyleyen Sekreterlik, izopropanol maddesine dikkatleri çekti.
Kimyasal silahları yasaklayan uluslararası anlaşmanın izopropanol yasaklamadığını; Suriye ilaç endüstrisi tarafından tutulan stoklar anlaşma kapsamında olmadığını ve tahrip edilmediğini açıkladı.Fakat bu tür ihraçların şu anki koşullarda Suriye’ de ki kimyasal silah kullanımı nedeniyle engellenebilir olduğunu ifade etti.
Daha çok sürtünme alkolü olarak bilinen izopropanol, dezenfektanlarda, temizlik maddelerinde, boyalarda ve verniklerde bulunur, ancak aynı zamanda Esad rejiminin yakın zamandaki kimyasal saldırılarında kullanılan gaz tipinin de önemli bir bileşenidir. BM ticaret istatistikleri, İsviçre ve Belçika’nın, stoklarının imha edilmesinden bu yana, Suriye’ye ihraç edilen izopropanol ihraç eden tek Avrupa ülkesi olduğunu gösteriyor. Diğer ana tedarikçiler:Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Güney Kore’dir.
Geçen hafta Belçika’da üç şirketin, gerekli izinleri almadan Suriye’ye kimyasal silah yapımında kullanılabilecek yasaklı kimyasal madde ihraç ettiği öne sürüldü. Belçika’nın önde gelen Knack dergisinin haberine göre, Belçika gümrük yetkilileri üç şirket hakkında suç duyurusunda bulundu. Belçikalı yetkililer şu anda üç şirketin Suriye’ye yasadışı olarak 168 ton izopropanol ve diğer ürünlere ihraç edilmesine katılmış olup olmadığını soruşturuyor. Şirketler aleyhine açılan dava 15 Mayıs’ta Esad rejimine karşı yaptırımlara rağmen 2014 ile 2016 arasında ne kadar yasadışı ürünlerin ihraç edilip edilmediğini inceleyecek. Suriye’de iç savaşın başlamasından bu yana, kimyasal silahlardan dolayı yüzlerce insan katliama uğradı. BM kimyasal saldırı konusunda DAEŞ’in saldırıların, 5’te 1 ‘ini ve Suriye rejiminin ise, 5’te 4’ünü oluşturduğunu açıkladı.
Sarin kullanımına ilişkin raporlar, 2013 yılına dayanıyor. Suriye hükümeti ve muhalefet, 19 Mart 2013’te Kuzey Suriye’de ki Han al-Assal kasabasında 26 kişinin ölümüne neden olan bir gaz saldırısı üzerine suçlamalarda bulundular. Bir BM araştırması daha sonra sarin sinir gazı kullanıldığını, ancak bir suçlu tespit edilemediğini açıklamıştı. 2014 yılında, Kimyasal Silahlar Yasağı Örgütü Yasağı Örgütü, Suriye hükümetinin tehlikeli kimyasal stoklarının sonunu kaldırdığını söyledi. Suriye’ye özgü bağlantıda kullanılan kimyasal silahların çeşitli raporları devam ediyor.
Eylül 2017’de, BM Savaş Suçları Müfettişleri, Suriye hükümetinin nisan ayında Han Şeyh’e yaptığı saldırıda en az 83 kişinin ölümüne ve 300 kişinin daha yaralanmasına neden olan Sarin kullanımında resmen Suriye hükümetini suçladı. Esad hükümeti defalarca reddetti. Şam’ın, Şam semtindeki 7 Nisan 2018 ‘deki en son saldırı, en az 78 kişinin ölümüne neden oldu ve Suriye hükümetinin suçlu olduğu kanısına varıldı.
Asude UYSAL
o-Staj 2018 AÇAM Stajyeri
Kaynak:
- Anonim(2018), İsviçre, Suriye’ye Yasaklı Kimyasal Madde İhraç Etti, < http://www.trthaber.com/haber/dunya/isvicre-suriyeye-yasakli-kimyasal-madde-ihrac-etti-362500.html >,erişim: 27 Nisan 2018
- Anonim(2018), Swiss Authorities Approved Export of Potential Sarin Ingredient to Syria, < https://www.dailysabah.com/europe/2018/04/24/swiss-authorities-approved-export-of-potential-sarin-ingredient-to-syria >,erişim: 27 Nisan 2018
- Anonim(2018), Swiss Authorities Allowed Isopropanol Experts to Syria, < https://www.swissinfo.ch/eng/for-sarin-gas-_swiss-authorities-authorised-isopropanol-exports-to-syria/44071586 >,erişim: 27 Nisan 2018
