Uluslararası Güvenlik Kavramı ve Güvenlik Alanında Güncel Konular Üzerine
Prof. Dr. Beril Dedeoğlu Kimdir?
Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, Galatasaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı olarak görev yapmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği ile uluslararası güvenlik konularında çalışmaktadır.
Çok sayıda bilimsel makalesi ve kitabı bulunan Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, Zaman ve Yeni Şafak gazetelerinde uluslararası politika yorumlarına imza atmakta, ayrıca Star, Today’s Zaman ve Agos gazetelerinde köşe yazarlığı yapmaktadır. Dedeoğlu, bir dönem Kanal 24, Samanyolu Haber ve TRT Haber’de yayınlanan haber programlarına katkıda bulunmuştur.
Konumuz itibariyle uluslararası güvenlik alanıyla ilgili yaptığı çalışmalara baktığımızda karşımıza ilk olarak “Uluslararası Güvenlik ve Strateji” kitabı çıkmaktadır. Prof. Dr. Beril Dedeoğlu ile TUİÇ olarak uluslararası güvenlik kavramı ve güncel konular üzerine kısa bir söyleşi gerçekleştirdik.
Uluslararası sistemde güvenlik kavramı tanımlanırken sizce hangi kavramlar içinde yer almalı?
Güvenlik, risk, tehdit, tehlike ve düşman kavramları olmadan ve algılarla şekillenmiş davranış kalıpları sınıflandırılmadan ifade edilmesi zor bir kavramdır.
Güvenliğin temin edilmesinde kullanılan yöntemlerin meşruluğu özellikle Amerika’nın geçmişte yaptığı örnekler ele alınırsa neler söyleyebilirsiniz?
Güvenliğin sağlanmasını meşru kılan tek şey, sistemdeki etkin oyuncuların yapılanları onaylamasıdır. Güçlü oyuncular güvenlikten ne anlıyorlarsa, onu sağlamak için yapılanların büyük çoğunluğu “gerekli” olarak kabul edilir; başarılı sonuçlar alınırsa da kurala bağlanıp uluslararası hukuku oluşturur.
NATO’nun varlığını günümüzde sürdürmesi hakkındaki düşünceleriniz neler? Sizce niye hala var?
Rusya güçlenerek ve yayılarak varlığını koruyor diyebilirim.
Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen Şah Fırat operasyonu belirli tartışmaların hedefi oldu. Türkiye’nin bu operasyonla toprak kaybettiği ve imajının değiştiğini düşünenler var. Siz bu konuda neler söyleyebilirsiniz? Operasyon bir başarı öyküsü mü yoksa başarısızlık öyküsü mü?
Şah Fırat opersyonu, IŞİD’ın Türkiye’ye şantaj yapma olanağının elinden alınması operasyonudur. Bu süreçte Suriye Kürtlerini, aşiretleri, hatta Esad yönetimini bile bir biçimde “ikna” etmiş olmalıdır ki hiç bir çatışma çıkmamıştır ve bu açıdan bir başarı olarak görülmelidir. Ayrıca taşınma ile sınırın dışında fiili bir güvenli alan yaratılmıştır; bu da bir başarıdır. Ancak unutulmamalıdır ki, Türkiye bu işe bir başarı kazanmak için kalkışmamış, hem kendisini savaşa çekecek bir sürece izin vermemek hem de toprağını bir biçimde korumak için kalkışmıştır.
Amerika ile Türkiye eğit-donat konusunda anlaşmaya vardı. Sizce eğit-donat konusuna Türkiye nasıl bakmalı? Nasıl düşünmeli? Bize sağlayacağı fayda ne olacaktır? Ne kadar işe yarayacak?
Eğit-donat faaliyeti, esasen yeni kurulacak Suriye’de rol oynaması beklenen bir ekibi ima etmektedir. Bu ekip diğer tüm kesimler ile de bir işbirliği içine girerse, muhtemelen yeni Suriye’nin bir yandan güvenlik sisteminin çekirdeğini oluşturacak, diğer taraftan idari sistemde yer alacaktır. Eh bunlar olursa da Türkiye’nin ciddi bağlar kuracağı bir kesimin Suriye’de olacağı düşünülmelidir ve muhtemelen tam da bunun için çaba sarf edilmektedir.
Rusya’nın Ukrayna krizinde yaptığı hamleleri güvenlik açısından değerlendirirsek neler çıkarabiliriz?
Rusya, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya “dur” demiştir. Ukrayna’yı NATO ya da AB’ye almak isteyen bir Avrupa varsa, ancak yarısını alabileceklerini ima eden bir tutum söz konusu. Ne kadar ciddi olduğunu gösteren Rusya Kırım’ı ilhak etmiş, devamının da gelebileceğini hatırlatmıştır. Bu aynı zamanda Suriye’den tamamen elini çekmeyeceğini de ortaya koymaktadır.
Nil Duygu
TUİÇ Stajyeri
