3 Nisan 2021
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, İsrail’in bölgedeki konumunun normalleşmesinin tüm bölge için ekonomik, sosyal açıdan ve güvenlik açısından faydalı olacağını belirtti. Bin Ferhan aynı zamanda Filistin meselesinin çözülmemesi durumunda ve 1967 sınırları çerçevesinde bir Filistin Devleti kurulmamasıyla normalleşmenin bölgede başarılı olmasının mümkün olmayacağını da belirtti. Bin Ferhan ülkesinin daha önce Arap barış girişimi çerçevesinde 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin Devleti’nin kurulması durumunda İsrail ile normalleşme sözü de verdiklerini belirtti.
Kaynak: Muhammed Semiz, “Son Dakika: Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Bin Ferhan: ‘İsrail ile Normalleşme Tüm Bölge İçin Faydalı Olacak”, (Erişim Tarihi: 03.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suudi-arabistan-disisleri-bakani-bin-ferhan-israil-ile-normallesme-tum-bolge-icin-faydali-olacak/2197142
Yunan ve Tunus donanmaları, uluslararası sularda çeşitli alanlarda iki ülke arasındaki iş birliğini geliştirmek amacıyla ortak deniz tatbikatı gerçekleştirdi. Tunus Savunma Bakanlığı Fransız Haber Ajansı’na (AFP) kaçakçılık ve yasa dışı göçle mücadele içinde olmak üzere denizlerdeki tüm tehlikelere karşı iki ülke arasındaki iş birliğini geliştirmek için bu tatbikat gerçekleştirildiğini belirtti.
Kaynak: Euronews Türkçe, “Yunan ve Tunus Donanmasından Uluslararası Sularda Ortak Tatbikat”, (Erişim Tarihi: 03.04.2021) Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2021/04/03/yunan-ve-tunus-donanmas-ndan-uluslararas-sularda-ortak-tatbikat
4 Nisan 2021
Ürdün Kralı II.Abdullah’ın üvey kardeşi ve eski Veliaht Prens Hamza bin Hüseyin, Kral’a karşı darbe hazırlamakla itham edilerek tutuklandı. Hamza bin Hüseyin birkaç yıldır ev hapsinde tutulmaktaydı. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı haberleri yakından takip ettiğini ve Ürdünlü yetkililerle temas halinde olduğunu söyledi. Birleşik Arap Emirlikleri ise Ürdün ile “tam dayanışmasını” dile getirdi. Suudi Arabistan hızla tepki göstererek “Kral II. Abdullah ve Veliaht Prens Hüseyin tarafından güvenlik ve istikrarı korumak için alınan kararlara ve önlemlere tam desteğini” dile getirdi. Katar, stratejik ikili ilişkilerin “iki ülke ve bölgedeki güvenlik ve istikrarı zayıflatma girişimlerine karşı dürüst ve güçlü bir koruma olarak kalacağını” söyledi. Arap Ligi Ürdün liderliğinin “krallığın güvenliğini sağlamak ve istikrarı sürdürmek için aldığı önlemlerle tam dayanışma içinde olduğunu” ifade etti. Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Kral II. Abdullah’a ve Ürdün hükümetine desteğini dile getirerek gelişmeleri kaygıyla izlediğini belirtti.
Kaynak: Daily Sabah, “Jordan’s Neighbors, Allies Voice Support For Security Developments”, (Erişim Tarihi: 04.04.2021), Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/world/mid-east/jordans-neighbors-allies-voice-support-for-security-developments
Irak Başbakanı Mustafa El Kazımi Körfez ülkeleriyle ilişkileri geliştirmek amacıyla Suudi Arabistan ardından resmi ziyaret için BAE’ye gitti.
Kaynak: İdris Okuduiçi, “Son Dakika: Kazımi İle Al Nahyan, Abu Dabi’de ‘Küresel Ve Bölgesel’ Gelişmeleri Görüştü”, (Erişim Tarihi: 04.04.2021), Erişim Adresi: https://www.haberler.com/irak-basbakani-kazimi-resmi-ziyaret-icin-bae-de-14041882-haberi/
Yemen’in Cumhurbaşkanı Danışmanı Ali Abdullah Salih yaptığı açıklamada; BM’nin Afrikalı mültecilere ırkçı muamelesi yapması nedeniyle Husiler’in açıkça kınanması gerektiğini belirtmiştir. Yemen Cumhurbaşkanı Abdulmelik Al-Mekhlafi de, Husiler’in Afrikalı göçmenlere ve onlara karşı işledikleri suçlara aynı zamanda da ırkçı tavırlarının milislerin “Yemenlilere karşı işledikleri suçların ve ırkçılığın” bir uzantısı olduğunu belirtti. Al-Mekhlafi aynı zamanda, “Sana da Husiler’in elindeki Afrikalı mültecilere olanlar, Yemenlilerin ahlak kurallarına özgü değil” diye belirterek Husilere karşı görüşlerini bir kere daha dile getirmiş oldu.
Kaynak: Arabnews, “Senior Yemeni Official Demands Un Condemn Houthi Mistreatment of African Refugees”, (Erişim Tarihi: 04.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1837466/middle-east
Bağdat’ta Amerikan askerlerinin bulunduğu üssün yakınına iki roket atıldı. Irak-Washington görüşmelerinin 3 gün öncesinde gerçekleşen olayda iki Amerikalı ve bir Iraklı sivil hayatını kaybetti. Olayın sorumluluğunu hiçbir devlet üstlenmedi fakat ABD, askerlerine yönelik saldırıların sorumlusu olarak İran bağlantılı Iraklı grupları görüyor. Bu saldırı Başkan Joe Biden’ın göreve gelmesinden bu yana Amerika’ya yönelik gerçekleştirilen 14. saldırı olma özelliğini taşıyor. Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi hükümeti İran yanlısı gruplardan sürekli olarak tehditler alıyor ve kendisinden İran ile ABD’nin çıkarlarını dengelemeye yönelik hareket etmesi bekleniyor.
Kaynak: Arabnews, “Two Rockets Hit Near Iraq Air Base Hosting Us Soldiers”, (Erişim Tarihi: 04.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1837341/middle-east
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, gerçekleştirdiği BAE ziyaretinde Dubai hükümdarı Muhammed bin Raşid el-Mektum ve Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zaid el-Nehyan ile bir araya geldi. Yapılan görüşmelerde iki ülke arasında ekonomik iş birliği ve yatırım konularında anlaşmaya varıldı. İkili ilişkilerin artırılması amacıyla da Irak-BAE İş Konseyi kurulduğu açıklandı.
Kaynak: Arabnews, “UAE to Invest $3bn in Iraq”, (Erişim Tarihi: 05.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1837686/business-economy
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Trablus’a gitti. Gerçekleştirilen görüşme hakkında herhangi bir açıklama yapılmadı. 10 Mart’ta parlamento tarafından onaylanan yeni geçiş hükümetinin ardından Fransa, Libya’daki büyükelçiliğini yeniden açmıştı. Ayrıca önümüzdeki günlerde Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis’in Libya’daki Yunan büyükelçiliğini yeniden açmak için Trablus’a gitmesi bekleniyor.
Kaynak: Africanews, “EU’s Michel Pledges Support to Libya During Visit”, (Erişim Tarihi: 05.04.2021), Erişim Adresi: https://www.africanews.com/2021/04/05/eu-s-michel-in-libya-to-bolster-interim-government/
05 Nisan 2021
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal Bin Ferhan, Krallığın uluslararası toplumun nükleer antlaşmasındaki eksikliklerini gidermek için çalışacağını belirtti. Ayrıca rejimin gerçekleştirdiği faaliyetler nedeni ile bölgedeki istikrarsızlığı da sonlandırmak için de özenle çalışacağını belirtti. Bin Ferhan yaptığı açıklamada, ülkesinin herhangi yeni bir nükleer anlaşmayı imzalamasıyla İran için daha bağlayıcı olacağını ve güvence altında olduğunu da dile getirdi. Prens Faysal “İran’ın taahhüdü konusu füze yetenekleri ve bölgedeki silahlı gruplara verdiği destekle ilgili olacak” dedi. Ayrıca, “İran davranışını değiştirirse diyaloğa hazırız” diye belirterek İran ile ilişkilerini iyileştirebileceği sinyalini de verdi.
Kaynak: Arabnews, “Saudi Arabia Confident Deficiencies in Iran Nuclear Program Will Be Addressed: Fm”, (Erişim Tarihi: 05.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1837486/saudi-arabia
Yemen Husi Hareketinin lideri Muhammed Ali El-Husi, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmasını imzalayan tarafların anlaşmayı tekrardan gözden geçirmeden önce İran’ın uranyum zenginleştirmesini durdurulması gerektiğini belirtti. El-Husi, “İran, anlaşmayı uygulamadan önce [uranyum] zenginleştirmesini durdurmayı kabul ederse, garantilere rağmen uygulanmayan önceki anlaşmanın hatasını tekrar edecek ve müzakere [İran] füze programına bağlanacaktır” diye belirtip daha sonra ise El-Husi Twitter’da “Herhangi bir anlaşmanın temeli pratik uygulamadır, yalnızca ABD ve müttefiklerinin uygulamayı reddettikleri Stockholm Anlaşması da dahil olmak üzere anlaşmalarıyla yaptığı gibi, diyalog ve imza değil” şeklinde belirtti.
Kaynak: Middle East Monitor, “Houthi Leader Warns Iran Not to Stop Uranium Enrichment”, (Erişim Tarihi: 05.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210405-houthi-leader-warns-iran-not-to-stop-uranium-enrichment/
6 Nisan 2021
Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Batı Sahra’daki Ed-Dahla kentinde konsolosluk açılışı için bulunan Senegalli mevkidaşı Aissata Tall Sall ile ortak basın toplantısı düzenledi. Burita, Cezayir’in Batı Sahra sorununun ortaya çıkması ve devam ettirilmesindeki tarihsel rolü nedeniyle konunun taraflarından biri olduğunu belirtti. Ancak Cezayir’den konuyla ilgili henüz açıklama yapılmadı.
Kaynak: Gülşen Topçu, “Fas, Cezayir’i Batı Sahra Sorununun Çözümü İçin Diyalog Masasına Oturmaya Çağırdı”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fas-cezayiri-bati-sahra-sorununun-cozumu-icin-diyalog-masasina-oturmaya-cagirdi/2199216#
BAE liderleri Twitter’dan yaptıkları açıklamada ülkenin ilk nükleer santralinin ticari faaliyete geçtiğini bildirdiler. Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed Bin Zayed El Nahyan, “Barakah nükleer enerji santralinde ticari faaliyetlerin başlaması BAE için tarihi bir kilometre taşıdır” diye belirtti.
Kaynak: Sputniknews, “Birleşik Arap Emirlikleri’nin İlk Nükleer Santrali Ticari Faaliyete Başladı”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104061044204293-birlesik-arap-emirliklerinin-ilk-nukleer-santrali-ticari-faaliyete-basladi/
Mısır devlet gazetesi el-Ahram’ın haberine göre, Başsavcılık, 26 İhvan üyesinin isimlerinin “terör listesine” alınmasına karar verdi. Habere göre Güney Kahire Ceza Mahkemesi de 25 İhvan üyesinin, 5 yıllığına “terör listesine” alınmasını hükmetti. El-Yevm es-Sabi gazetesine göre ise ocak ayında, Mısır’da “terör listesine” alınanların sayısı 6 bin 602’ye ulaştı.
Kaynak: Said İbicioğlu, “Mısır’da 51 İhvan Üyesi 5 Yıllığına ‘Terör Listesine’ Alındı”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/misirda-51-ihvan-uyesi-5-yilligina-teror-listesine-alindi/2199182
İtalya Başbakanı Mario Draghi, İtalya dışına gerçekleştirdiği ilk gezisini Libya’ya yaptı. Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile bir araya geldiği toplantı sonrası yapılan açıklamada İtalya’nın yeniden Libya’nın önde gelen müttefiklerinden biri olması hakkında konuşulduğu ifade edildi. Gerçekleştirilen görüşmede ek olarak, Libya ve Akdeniz’deki göçmen trafiğini durdurma çabalarından da bahsedildi.
Kaynak: Africanews, “Libya: Italian Pm Mario Draghi in Tripoli in First Overseas Trip As Leader”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://www.africanews.com/2021/04/06/libya-italian-pm-mario-draghi-in-tripoli-in-first-overseas-trip-as-leader/
Tahran Askeri Başsavcısı Gulam Abbas Türki, Ukrayna uçağının düşürülmesinde adı geçen 10 İranlı yetkiliye dair iddianame düzenlendiğini açıkladı. Olaya karışan kişilerin isimleri ve suçları hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi. Söz konusu uçak, 8 Ocak 2020’de 176 yolcusu ile birlikte Tahran’dan kalkmıştı ancak İran hava savunma sistemi tarafından fırlatılan füzelerle uçağın düşürülmesi sonucu içindeki herkes hayatını kaybetmişti. Genelkurmay Başkanlığı, yaptığı açıklamada olayın insani bir hata sonucu olduğunu belirtiyor.
Kaynak: Bilal Güler, “İran’da düşürülen Ukrayna uçağı ile ilgili 10 yetkili hakkında iddianame düzenlendi”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/iranda-dusurulen-ukrayna-ucagiyla-ilgili-10-yetkili-hakkinda-iddianame-duzenlendi/2199621
Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, parti temsilcileriyle 5 Nisan’da yaptığı görüşmelerin ardından Başbakan Benjamin Netanyahu’ya yeni bir hükümet kurma ve deneme yetkisi verdi. Netanyahu’nun başarılı olabilmesi için Bennett’in ve İslamcı parti Raam’ın desteğine ihtiyacı olacak. Sağcı Religious Zionist Party şimdiye kadar Raam ile koalisyonun parçası olmayı reddetti. Netanyahu’nun, Dini Siyonistlerin lideri Bezalal Smotrich’e, Raam’ın desteğiyle ya içeriden ya da dışarıdan hükümeti kabul etmesi için büyük bir baskı yapması bekleniyor.
Kaynak: Bicom, “Netanyahu Given Mandate to Try And Form A Government”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://www.bicom.org.uk/news/netanyahu-given-mandate-to-try-and-form-a-government/
Suudi Arabistan ve Bahreyn Siyasi Koordinasyon Komitesi, ilk toplantısını Manama’da gerçekleştirdi. Bu toplantıda taraflar, radikal gençlerin ideolojilerinin yayılmasını önlemek amacıyla ortak bir çalışma ekibinin kurulmasını ve çalışmaların hem ikili hem de uluslararası düzeylerce gerçekleştirilmesi kararlaştırdı.
Kaynak: Sputnik, “Suudi Arabistan ile Bahreyn, ‘Radikal İdeolojilerle’ Mücadele İçin Ortak Çalışma Ekibi Kurma Kararı Aldı”, (Erişim Tarihi: 06.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104061044209138-suudi-arabistan-ile-bahreyn-radikal-ideolojilerle-mucadele-icin-ortak-calisma-ekibi-kurma-karari/
Suudi Arabistan ve Bahreyn, Körfez’de oluşan İran ve Türk müdahalesini azaltmak için güçlerini birleştirme çabası içerisine girdiler. Bahreyn ve Suudi Arabistan, İran ve Türkiye’nin Körfeze müdahalesini azaltmak için “ortak eylemi” güçlendirmek konusunda anlaşmaya vardılar. Suudi Arabistan Bakanlığından gelen açıklamada, “İki taraf, İran’ın müdahalesini ve Körfez ve Arap ülkelerindeki yayılmacı Türk müdahalelerini azaltacak ortak eylemi güçlendirmek konusunda anlaştı” olarak belirtti. Aynı zamanda da “Her iki tarafı ilgilendiren ikili ve uluslararası konularda” net pozisyonlar ortaya koyacaklarını ve iki krallık için güvenlik ve istikrar adına daha fazlasını yapacaklarını da belirttiler.
Kaynak: Arabnews, “Saudi Arabia And Bahrain Join Efforts to Reduce Iranian, Turkish Interference in The Gulf”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1838626/saudi-arabia
07 Nisan 2021
Kral II. Abdullah “Prens Hamza, aile önünde, babalarının ve dedelerinin yolunda kalacağı, Ürdün’ün çıkarını ve yasalarını her şeyin üzerinde tutacağına dair söz verdi. Kendisi bugün ailesiyle birlikte sarayında, gözetimim altında” ifadesini kullandı. Son günlerde olanların, ülkede yaşanan en zor günler olmadığını ancak yaşanılanlardan üzüntü duyduğunu aktaran Kral Abdullah, öncelikli sorumluluğunu ülkesini korumak ve güvenliğini sağlamak olduğunu söyledi. Kral Abdullah, hiçbir şeyin Ürdün halkı, Filistin ve Kudüs için ecdadın çizdiği yoldan kendilerini alıkoyamayacağını vurguladı.
Kaynak: Hacer Başer, “Ürdün Kralı 2. Abdullah: Müsterih Olun, Ülkedeki Fitne Sona Ermiştir”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/urdun-krali-2-abdullah-musterih-olun-ulkedeki-fitne-sona-ermistir/2201469
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Kongre ile çalışarak ABD’nin Filistin halkına yönelik ekonomik kalkınma ve insani yardımlarını yeniden başlatmayı planladığımızı duyurmaktan memnuniyet duyuyoruz” açıklamasında bulundu. Blinken, ülkesinin iki devletli çözüm için bölgede hem İsraillilere hem de Filistinlilere destek vermeye kararlı olduğunu belirtti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Konseyi Üyesi Ahmed el-Mecdelani ABD yönetiminin, Filistin halkına yönelik ekonomik kalkınma ve insani yardımlarını yeniden başlatmayı planladığına işaret ederek, kararı “olumlu bir adım” olarak nitelendirdi.
Kaynak: Kasım İleri, Betül Yürük, Zeynep Tüfekçi Gülay, “ABD, Trump Döneminde Askıya Alınan Filistin Yardımlarını Yeniden Başlatıyor”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-trump-doneminde-askiya-alinan-filistin-yardimlarini-yeniden-baslatiyor/2201480
Hamas Siyasi Büro Üyesi Hüsam Bedran yaptığı yazılı açıklamada, Hamas düşmanın gözaltı uygulamalarındaki ısrarını takip ediyor. Son olarak Hamas’ın listesindeki adayı Hasan el-Vardiya gözaltına alındı. Hamas’ın Filistin seçim sürecine müdahale etmeyi bırakması için İsrail’e baskı yapmaları amacıyla uluslararası alanda görüşmeler yürüttüğünü belirten Bedran, İsrail’in gözaltı uygulamalarını seçimleri etkilemek ve engellemek hedefiyle yürüttüğünü ifade etti.
Kaynak: Said İbicioğlu, “Hamas, İsrail’in Seçimlere Müdahalesini Durdurmak İçin Uluslararası Görüşmeler Yürüttüğünü Açıkladı”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hamas-israilin-secimlere-mudahalesini-durdurmak-icin-uluslararasi-gorusmeler-yuruttugunu-acikladi/2200486
Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu Kral Selman bin Abdulaziz ile yaptığı toplantıda Ürdün ile “tam dayanışma” içinde olduklarını belirtip aynı zamanda Kral 2. Abdullah ile Veliaht Prensinin ülkenin güvenliğini ve istikrarını korumak için aldığı kararları ve önlemleri desteklediğini de belirtti. Toplantıda ayrıca Irak Başbakanı Al-Kadhimi ile Kral arasında gerçekleşen görüşmede, entegrasyonu güçlendirmek ve güvenliği arttırmak konusunda anlaşmaya varıldığı belirtildi. Toplantıda Krallığın Yemen’e elektrik santralleri işletmek için hibe verdiğini ve bu hibenin Yemen’deki sorunların giderilmesini sağlamalarının devamı olarak da belirtti.
Kaynak: Arabnews, “Saudi Cabinet Stresses Full Solidarity With Jordan”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1838691/saudi-arabia
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis, Trablus ziyaretinde geçici hükümet ile buluştu. Yapılan görüşmelerde Yunanistan ve Libya arasında enerji, inşaat, sağlık ve deniz taşımacılığı ihtimali gündeme gelirken Yunanistan, Libya’nın Türkiye ile gerçekleştirdiği Deniz Mutabakatının yasadışı olduğunu ileri sürdü ve bu durumun AB ile ilişkileri de olumsuz etkileyeceğini dile getirdi. Ayrıca Yunanistan Trablus’taki büyükelçiliğine ek olarak Bingazi’de de bir başkonsolosluk açmayı planlıyor.
Kaynak: Arabnews, “Greece Returns to Talks With Libya But Ties Still Strained by Tripoli’s Deal With Ankara”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1838791/middle-east
İran’ın Kızıldeniz’de bulunan Saviz adlı gemisinde patlama meydana geldi. Patlamada herhangi bir can kaybı yaşanmadı. Yapılan açıklamalara göre gemi, İran’ın Kızıldeniz’deki lojistik istasyonu için çalışıyordu. Bu saldırı, bir süredir İran ve İsrail gemilerine yapılan saldırıların sonuncusu. Saldırılar için iki ülke birbirini suçluyor olsa da kesin bir sonuca varılamadı. Olayın sorumlusunu bulmak için yapılan araştırmalar halen devam ediyor.
Kaynak: BBC, “Iranian ‘Spy Ship’ Damaged by Explosion in Red Sea”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-56661069
ABD ile yapılan görüşmeler sonucunda ABD’nin Irak’ta bulunan birliklerinin yeniden konuşlandırılmasına izin verildi. Irak’taki mevcut IŞİD tehdidin kaybolması amacıyla bu kararın alındığı açıklandı. Yapılan açıklamaya göre ABD, bölgede sadece Irak’ın IŞİD mücadelesini desteklemek için bulunuyor.
Kaynak: Aljazeera, “No Timeline As Us to Move Remaining Combat Troops Out of Iraq”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/7/us-agrees-to-move-remaining-combat-troops-from-iraq
ABD’nin nükleer anlaşmaya geri dönmesi ve yaptırımların kaldırılması için İran ve anlaşmaya taraf olan ülkeler Viyana’da bir araya geldi. ABD, görüşmede İran’ın isteğiyle bulunmadı ve AB arabuluculuk rolünü üstlendi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani görüşmeleri “yeni bir sayfa” olarak değerlendirirken diğer devletlerden de olumlu tepkiler geldi.
Kaynak: Arabnews, “Iran’s Rouhani Says Vienna Talks Open ‘New Chapter’”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1839051/middle-east
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, “Hirak” adı verilen protesto hareketinin yürüyüşlerinin “terörizme yakın referanslı yasa dışı hareketlerce” istismar edilmesine müsamaha gösterilmeyeceğini belirtti. Açıklamada, “Cumhurbaşkanı Tebbun, demokrasi ve insan haklarıyla hiçbir ilgisi olmayan bu hareketlere devletin müsamaha göstermeyeceğini vurguladı.” ifadesi yer aldı.
Kaynak: Said İbicioğlu, “Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, ‘Ayrılıkçıların’ Ülkedeki Gösterileri İstismarına İzin Vermeyeceklerini Söyledi”, (Erişim Tarihi: 07.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cezayir-cumhurbaskani-tebbun-ayrilikcilarin-ulkedeki-gosterileri-istismarina-izin-vermeyeceklerini-soyledi/2200457
8 Nisan 2021
Mısır, Yunanistan, Güney Kıbrıs’ın genelkurmay başkanları ve savunma bakanlığı yetkilileri, salı günü bir araya gelerek üçlü askeri iş birliği programı anlaşması imzaladı. Program uyarınca üç ülkenin askeri iş birliği ve birlikte operasyonelliği, daha fazla ortak tatbikat ve eğitim faaliyetleriyle daha da geliştirilecek.
Kaynak: Sputnik, “Mısır, Yunanistan, Güney Kıbrıs Arasında Askeri İş birliği Anlaşması: Ortak Tatbikatlar ve Operasyonellik Artırılacak”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/dogu_akdeniz/202104081044224631-misir-yunanistan-guney-kibris-arasinda-askeri-isbirligi-anlasmasi-ortak-tatbikatlar-ve/
Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında siyasi krize yol açan Hedasi Barajı’na ilişkin müzakerelerin sonuçsuz kalmasından ötürü bölgedeki tansiyon yeniden yükselmeye başladı. Müzakerelerde Sudan ve Mısır tarafı Etiyopya’nın barajın dolumu ile ilgili tek taraflı uygulamalarının neden olacağı tehlikelere vurgu yaparken, Etiyopya tarafı egemenlik haklarını kısıtlayacak herhangi bir anlaşmayı kabul etmeyeceğini yineledi.
Kaynak: Tufan Aktaş, “Nil Nehri’nde Baraj Tansiyonu Yükseliyor”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/nil-nehrinde-baraj-tansiyonu-yukseliyor/2202146
Libya’da 16 Mart’ta göreve gelen Dışişleri Bakanı Necla el-Menkuş, ilk yurt dışı ziyaretini gerçekleştirdiği Tunus’ta, Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından kabul edildi. Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Kartaca’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda gerçekleşen kabulde, iki ülke arasındaki ilişkiler ve iş birliği alanlarının geliştirilmesi konuları ele alındı. İki ülkenin mevcut zorlukları aşma konusundaki kararlılığına dikkati çeken Said, “Libya ile kaderimiz bir, hedeflerimiz ortaktır” ifadesini kullandı.
Kaynak: Yosra Ouanes,Gülşen Topçu, “Tunus Cumhurbaşkanı Said: Libya ile Kaderimiz Bir, Hedeflerimiz Ortaktır”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tunus-cumhurbaskani-said-libya-ile-kaderimiz-bir-hedeflerimiz-ortaktir/2201741
Mısır mahkemesi, ülkenin en eski İslamcı örgütünün baş rehberi olan Mahmud Ezzat’ı ‘terör’ eylemlerinden suçlu buldu ve ömür boyu hapse mahkûm etti. Ezzat’ın avukatı hemen yorum yapmadı. Ezzat tutuklandığı sırada Kardeşlik, “asılsız siyasi suçlamalarla” takip edildiğini söyledi. Geçen yaz 76 yaşındaki Ezzat, polisin onu Kahire’nin eteklerinde bir apartman dairesinde saklanırken bulması üzerine tutuklandı.
Kaynak: Aljazeera, “Egypt Sentences Muslim Brotherhood Leader to Life in Prison”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/8/egypt-sentences-muslim-brotherhood-leader-to-life-in-prison
İsrail, eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde askıya alınan Filistin yardımlarının yeniden başlatılması kararına tepki gösterdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’ın haberine göre, Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Ajans, (Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı-UNRWA) bugünkü haliyle çatışmayı kökleştiriyor. Dolayısıyla yardımların yeniden başlatılmasına, doğası ve hedeflerindeki değişiklikler eşlik etmelidir.” ifadesine yer verildi. Öte yandan İsrail’in BM Daimî Temsilcisi Gilad Erdan ise BM’nin New York’taki genel merkezinde gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD’nin Filistin’e destek kararını “hayal kırıklığı” olarak değerlendirdi.
Kaynak: Esat Fırat, “İsrail’den Abd’nin Filistin Yardımlarını Yeniden Başlatma Kararına Tepki”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-den-abdnin-filistin-yardimlarini-yeniden-baslatma-kararina-tepki/2201685
Suudi Arabistan ve Fransa arasında stratejik bir iş birliği gelişmekte. Riyad ve Paris, çeşitli ekonomi, yatırım ve ticaret alanlarında stratejik ortaklıklarını geliştirmek için yeni bir girişim başlatıyor. Su, sağlık hizmetleri, dijital ekonomiler, inovasyon ve lojistik endüstrileri de Suudi-Fransız iş birliğinin güçlenmesine tanık olabilecek alanlar olarak belirtildi. Suudi Arabistan ve Fransa iki ülke arasındaki ithalat ve ihracat hacmini büyütmenin adımlarını atarken, aynı zamanda iki ülkenin endüstrilerindeki yatırımlarını da artırmanın da adımlarını atma konusunda görüşüyor. Gerçekleşen bu iş birlikleri sonucunda iki ülke arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi ve devamlılığı beklenmektedir.
Kaynak: Ortadoğu Haber, “Fransa ve Suudi Arabistan Arasında Stratejik İşbirliği Gelişiyor”, (Erişim Tarihi: 08.04.2021), Erişim Adresi: https://www.ortadoguhaber.com/haberler/riyad-ve-paris-cesitli-alanlarda-stratejik-isbirligini-artiracak
9 Nisan 2021
İran, 4 Ocak’ta Hürmüz Boğazı’nda el koyduğu Güney Koreli Hankuk Chemi gemisini serbest bıraktı. Kimyasal tanker gemisinde mürettebatın bir kısmı da bulunuyordu. İran, el koyma nedeni olarak geminin kimyasal maddelerle suları kirlettiğini ve çevre düzenlemelerini ihlal ettiğini açıklamıştı. Bu olaya karşılık Güney Kore, İran’ın nakliye şirketine suç duyurusunda bulunmayı planlıyor.
Kaynak: The Guardian, “Iran Releases South Korean Tanker Seized in January”, (Erişim Tarihi: 09.04.2021), Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/world/2021/apr/09/iran-releases-south-korean-tanker-seized-in-january-oil-revenue-us-sanctions
10 Nisan 2021
Libyalı tarafların 24 Aralık’ta yapılması planlanan seçimlerin anayasal temelini görüşmek üzere Tunus’ta organize ettiği Siyasi Diyalog Forumu Hukuk Komitesi toplantısının sona erdiği belirtildi. Toplantıda, komite içindeki başkanlık seçimleri konusunda bazı anlaşmazlıklar yaşansa da yasama ve yürütme organları arasındaki ilişkiyi düzenleyecek anayasal temel üzerinde anlaşma sağlandı.
Kaynak: Gülşen Topçu, “Libyalı Tarafların Tunus’ta Düzenlediği Siyasi Diyalog Forumu Hukuk Komitesi Toplantısı Sona Erdi”, (Erişim Tarihi: 10.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/libyali-taraflarin-tunusta-duzenledigi-siyasi-diyalog-forumu-hukuk-komitesi-toplantisi-sona-erdi/2204041
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Natanz tesisinde 164 IR-6 ve 30 IR-5 cihazlarının açılışını yaptı. 2015 yılında yapılan anlaşmaya göre İran’ın sadece IR-1 kullanımına ve sınırlı sayıda IR-4 ve IR-5 cihazlarının testine izni bulunuyordu. İran’ın, anlaşma için yapılan görüşmelerin yeniden canlandığı dönemde yaptığı bu ihlal, ABD’ye bir meydan okuma olarak kabul ediliyor.
Kaynak: Arabnews, “Iran boosts nuclear program in snub to US”, (Erişim Tarihi: 10.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1840591/middle-east
11 Nisan 2021
Fransa Başbakanı Jean Castex, yakın zamanda sert açıklamaların geldiği Cezayir’e ziyaretini, Kuzey Afrika ülkesindeki yeni tip koronavirüs (Kovid-19) koşulları sonucu “toplantıların verimli geçemeyeceği” gerekçesiyle erteledi. Kısa bir süre önce Cezayir Çalışma Bakanı, “Fransa ebedi ve geleneksel düşmanımız” ifadelerini kullanmıştı.
Kaynak: Enes Canlı, “Fransız Başbakanı, Sert Açıklamaların Geldiği Cezayir’e Ziyaretini İptal Etti”, (Erişim Tarihi: 11.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/fransiz-basbakani-sert-aciklamalarin-geldigi-cezayire-ziyaretini-iptal-etti/2205295
İsrail Kamu Yayın Kuruluşu (KAN), İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ndeki kazanın arkasında Mossad’ın olduğunu iddia etti. İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini artırma hedefini baltalayacak bu saldırı ile İsrail’in planlı hareket ettiği ve zamanlamanın tesadüfü olmadığı vurgulandı. Nitekim İran’dan da bu kazanın bir terör eylemi olduğunu doğrular nitelikte açıklamaların gelmesi bu iddianın altını doldurmaktadır.
Kaynak: Gülşen Topçu, “İsrail Yayın Kuruluşu, İran’da nükleer tesisteki kazanın arkasında Mossad’ın olduğunu öne sürdü”, (Erişim Tarihi: 11.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-yayin-kurulusu-iranda-nukleer-tesisteki-kazanin-arkasinda-mossadin-oldugunu-one-surdu/2205608
Türkiye’nin Mısır, İsrail ve Körfez ülkelerine yönelik ilişkilerin normalleştirilmesini içeren birçok raporların yayınlandığı bir dönemde Türkiye, ilişkilerinin iyi olduğu Katar, Kuveyt ve Umman ülkelerinin yanı sıra Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ile de ilişkilerini geliştirmek istediğini ve bu doğrultuda çaba göstermeye hazır olduğunu belirtti. Türkiye’nin bu tutumu, Kuveyt’in Türkiye ziyaretinden sonra gerçekleşmiş ve son 20 yıldır ilişkilerinin inişli çıkışlı olduğu Körfez ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi için önem arz etmiştir.
Kaynak: Arabnews, “Kuwait May Be Key to Improving Turkey-Gulf Ties”, (Erişim Tarihi: 11.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1841246
Güney Kore Başbakanı Chung Sye-Kyun Tahran’ı ziyaret etti. Yapılan görüşmelerde Güney Kore’nin ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarından dolayı bankalarında tuttuğu 7 milyar dolar hakkında konuşuldu. İranlı yetkililer, Güney Kore’yi paralarını rehin almakla suçluyor.
Kaynak: Maziar Motamedi, “Future ties at stake as South Korea PM visits Iran”, (Erişim Tarihi: 11.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/11/future-ties-at-stake-as-south-korean-pm-heads-to-tehran
Natanz uranyum zenginleştirme tesisine saldırı düzenlendi. Saldırı, başlangıçta elektrik kesintisi olarak tanımlanırken daha sonra nükleer terörizmin yansıması olarak ifade edildi. İran, saldırının arkasında İsrail’in olduğunu ve intikamın alınacağını açıkladı. İsrail, konu hakkında sessizliğini koruyor.
Kaynak: Frank Gardner, “Iran vows revenge for ‘Israeli’ attack on Natanz nuclear site”, (Erişim Tarihi: 12.04.2021), Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-56715520
12 Nisan 2021
Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şukri, Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesine ilişkin yerel bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin son dönemdeki açıklamaları ve jestlerinin takdir edildiğini” söyledi. Şukri, görüşmenin Türkiye’nin Mısır’ın önemiyle alakalı yaptığı açıklamalar ve verdiği sinyaller üzerine gerçekleştiğini belirtti.
Kaynak: Sputnik, “Mısır: Türkiye ile İlişkileri Geliştirmek İstiyoruz”, (Erişim Tarihi: 12.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104121044248792-misir-turkiye-ile-iliskileri-gelistirmek-istiyoruz/
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail’in İran’a karşı kendisini savunacağını ve İran’ın nükleer silaha sahip olmasını engelleyeceklerini açıkladı. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile ortak basın toplantısında bu açıklamaları yapan Netanyahu’ya Austin’den de destek geldi. ABD’li Savunma Bakanı Austin ABD’nin İsrail’in bölgedeki güvenliğini ve askeri üstünlüğünü önemsediğini ifade etti.
Kaynak: Mustafa Deveci, “Netanyahu İran’ın nükleer silah elde etmesine asla izin vermeyeceklerini söyledi”, (Erişim Tarihi:12.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/netanyahu-iranin-nukleer-silah-elde-etmesine-asla-izin-vermeyeceklerini-soyledi/2206342
Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe Ankara’ya ilk ziyaretini gerçekleştirdi. 2019 yılında Türkiye ile Libya arasında imzalanan denizcilik anlaşması, yapılan ziyaretle birlikte yenilendi. Ayrıca, iki devlet arasında farklı anlaşmalar da imzalandı ve serbest ticaret üzerine bir anlaşma için çalışılacağı açıklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Libya ile dayanışma ve iş birliğinin geliştirileceğini dile getirdi.
Kaynak: Arabnews, “Turkey, Libya committed to eastern Mediterranean maritime accord”, (Erişim Tarihi: 12.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1841776/middle-east
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, 5 Haziran 2017 tarihinde terör grupları desteklediği gerekçesiyle diplomatik ilişkileri kesen ve ambargo uygulayan Mısır ile telefonla görüştü. Körfez uzlaşısının ardından sağlanan ilk telefon görüşmesinde Al Sani, Sisi’yi arayarak Ramazan Bayramı’nı kutladı.
Kaynak: Sputnik, “Katar Emiri, Körfez Uzlaşısı Sonrası İlk Kez Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’yi Telefonla Aradı”, (Erişim Tarihi: 12.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104121044257559-katar-emiri-korfez-uzlasisi-sonrasi-ilk-kez-misir-cumhurbaskani-sisiyi-telefonla-aradi/
Yemen’deki Husiler, Suudi Arabistanlı enerji devi Aramco’nun tesislerine, Yemen’deki Riyad destekli hükümete sadık isyancılar ve güçler arasındaki çatışmaların arttığı bir dönemde dron saldırıları başlattığını iddia etmektedir. Aramco ya da Suudi yetkilileri ise saldırıyı hemen doğrulamadılar.
Kaynak: Aljazeera, “Yemen’s Houthi rebels claim attacks on Saudi oil facilities”, (Erişim Tarihi: 12.04. 2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/12/yemens-houthi-rebels-claim-strikes-on-saudi-oil-plants
Umman’ın Dışişleri Bakanı Bedir El Busaidi, dün Yemen’deki Husi hareketinden bir heyet kabul etti. Heyete, grubun resmi sözcüsü Muhammed Abdulsalam öncülük etti ve Abdulsalam görüşme sonrasında attığı tweette “Yemen’deki siyasi durumu, müzakere sürecini ve uluslararası toplumla devam eden tartışmaları” ele alındığını belirtti. Umman Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da yetkililer, Yemen’deki savaşı durdurmak için gösterilen çabaları gözden geçirdiklerini, tüm taraflar arasında güvenliği ve istikrarı artıracak siyasi bir çözüme ulaşmanın önemini vurguladıklarını belirtti.
Kaynak: Middle East Monitor, “Oman Fm Discusses Yemen Situation With Houthi Spokesman”, (Erişim Tarihi: 12.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210412-oman-fm-discusses-yemen-situation-with-houthi-spokesman/
Mısır mahkemesi, 12 Nisan’da Mısır’daki Müslüman Kardeşler’in eski lideri Mahmud Ezzat’ı Filistin Hamas hareketi için casusluk yapmak suçlamasıyla yeniden yargılamaya karar verdi. Müslüman Kardeşler, Hamas ve Lübnan Hizbullah’ının Mısır’da devleti devirmek için kaos yaratmakla suçlandığı iddia ediliyor. Haziran 2015’te aynı mahkeme, aralarında Müslüman Kardeşler lideri Muhammed Badie’nin de bulunduğu 20 kişiyi ömür boyu hapse mahkûm etmiş ve Ezzat’a, Müslüman Kardeşler lider yardımcısı Khairat al-Shater’a ve Hamas’la işbirliği yaptıkları için 13 kişiye idam cezası vermişti.
Kaynak: Daily Sabah, “Egypt Retries Former Muslim Brotherhood Leader Over Spying For Hamas”, (Erişim Tarihi: 13.04.2021), Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/world/mid-east/egypt-retries-former-muslim-brotherhood-leader-over-spying-for-hamas
13 Nisan 2021
Cezayir’in Ankara Büyükelçisi Murad Adcabi, Mardinli iş adamlarına Cezayir’deki yatırım fırsatlarını aktardı. Büyükelçi Adcabi, “Türkiye Cezayir’de birinci yabancı yatırımcı oldu. 3,5 milyar dolarlık yatırım var. İnşallah ilerde daha yüksek bir rakam olacak.” dedi.
Kaynak: Halil İbrahim Sincar, “Cezayir’in Ankara Büyükelçisi Murad Adcabi, Mardinli İş Adamlarına Cezayir’deki Yatırım Fırsatlarını Aktardı”, (Erişim Tarihi: 13.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/cezayirin-ankara-buyukelcisi-murad-adcabi-mardinli-is-adamlarina-cezayirdeki-yatirim-firsatlarini-aktardi/2207228
Mısır ve Fas Dışişleri Bakanları Libya’daki barış sürecini görüştü. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile Faslı mevkidaşı Nasır Burita, Libya’daki barış süreci ve bölgesel konuları ele aldı. Libya’da kapsamlı ve kalıcı çözümün devamlılığı için iki ülkenin ortak çalışmaya yoğunlaşması konusunda mutabık kalınan görüşmede, kardeş Libya halkının refahını yeniden tesis etmeye yönelik barışçıl çözümlerin sürdürülmesi noktasındaki gerekliliğinin önemi vurgulandı. Filistin sorununun da gündeme geldiği görüşmede, barış görüşmelerinin yeniden başlatılması ve iki devletli çözüm çerçevesinde Filistin devletinin kurulmasına destek verilmesi konusunda iki ülkenin görüş birliğinde olduğu bildirildi.
Kaynak: Daily Sabah, “Egypt İmpounds Megaship Over Nearly $1 Billion Suez Canal Dispute”, (Erişim Tarihi: 13.04.2021), Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/world/mid-east/egypt-impounds-megaship-over-nearly-1-billion-suez-canal-dispute
Esad, 2018 yılında başkanlığa seçilen ve ciddi bir ekonomik kriz eşiğinde üç yıldır görev yapan Merkez Bankası Başkanı Hazem Karfoul’u bir neden belirtmeden ve yerine yedek bir atama yapmadan görevden aldı. Suriye parası, son 10 yılda dolar karşısında yüzde 98 oranında değer kaybetmişti. Eylül 2019 tarihinde ABD hazine departmanı, Suriye’deki en zengin iş adamlarına devlet kasasına bağış yapmaları için Kafroul’un baskı uyguladığını iddia etmişti.
Kaynak: Arabnews, “Syrian Government Sacks Central Bank Governor”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1842266/business-economy
Körfez İşbirliği Konseyi için Ürdün’de istikrarın olmasının önemini vurgulayan Eski Katar Başbakanı Şeyh Hamad Bin Jassim Bin Jaber Al Thani, Ürdün’de yaşanan gerginliğin eski ABD Başkanı Donald Trump ve bölgedeki ülkelerden biri tarafından yönetildiğini, amaçlarının da Kral Abdullah’ı devirmek olduğunu belirtti.
Kaynak: Middle East Monıtor, “Ex-Qatar Pm: Events İn Jordan Were Planned By Trump, One Of Region’s Countries”, (Erişim Tarihi: 13.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210413-ex-qatar-pm-events-in-jordan-were-planned-by-trump-one-of-regions-countries/
ABD ve İsrail’in gerçekleştirdiği toplantıda İran’ın nükleer silah sahibi olmaması gerektiği vurgulandı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Emily Horne, Biden yönetiminin İsrail’in güvenliği ve İran’ın bir nükleer güce sahip olmaması gerektiği konusundaki duruşunu bir kez daha vurguladı. İki ülke arasındaki diyaloğun gelecek aylarda da çeşitli ziyaretler ile sürdürülmesi ve ortak güvenlik kaygılarının paylaşılması bekleniyor.
Kaynak: Dildar Baykan, “ABD ve İsrail’den ‘İran nükleer silah sahibi olmamalı’ mesajı”, (Erişim Tarihi: 13.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-ve-israilden-iran-nukleer-silah-sahibi-olmamali-mesaji/2207978
14 Nisan 2021
Katar, borsada listelenen şirketlerin sermayesinin yüzde 100’üne kadar yabancı yatırımcılara mülkiyet izni veren bir yasa tasarısını onayladı. Yabancı şirketlerin mülkiyeti ise yüzde 49 oranının altındaydı. 14 Nisan’dan itibaren Qatar General Insurance yüzde 32, Gulf Warehpusing yüzde 30 ve Commercial Bank of Qatar yüzde 21 mülkiyet hakkına sahip yabancı şirketler arasında yer almaktadır. EFG-Hermes, bu değişikliğin borsada yer alan yerel şirketlerin yaklaşık olarak 1,5 milyar dolarlık girişe neden olacağını belirtti.
Kaynak: Arabnews, “Qatar May Allow %100 Foreign Ownership of Listed Companies”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1843266/business-economy
Suudi Arabistan, Yemen için Kalkınma ve Yeniden Yapılandırma Programı (SDRPY), Yemen hükümeti ile 80’den fazla elektrik santralinin işletilmesi için petrol türevleri tedarik etmek üzere bir anlaşma imzaladı. Anlaşma, SDRPY genel süpervizörü ve Suudi Arabistan’ın Yemen büyükelçisi Mohammed bin Saeed Al-Jaber ve Yemen Elektrik ve Enerji Bakanı Anwar Kolshat tarafından imzalandı. Anlaşma, Yemen halkına hizmet etmek ve acılarını hafifletmek için 422 milyon dolar değerinde 1,26 metrik ton çeşitli petrol ürününü hibe edileceğini içermekle birlikte Yemen’e çeşitli petrol ürünlerinin sağlanmasını, Suudi Arabistan liderliğindeki direktiflerin uygulanmasını, Yemen hükümetinin Yemen halkına hizmet sağlamasını ve Suudi Arabistan’ın Yemen’de güvenlik ve istikrarı sağlamasını içermektedir.
Kaynak, Turkish Aawsat, “Suudi Arabistan’dan Yemen’e hibe desteği: Elektrik santrallerini işletme ve hizmetleri iyileştirilecek”, (Erişim Tarihi: 14.04.2021), Erişim Adresi: https://turkish.aawsat.com/home/article/2918151/suudi-arabistan%E2%80%99dan-yemene-hibe-deste%C4%9Fi-elektrik-santrallerini-i%C5%9Fletme-ve
Erbil Havaalanında ABD güçlerinin bulunduğu alana patlayıcı atıldı. İnsansız hava araçlarıyla yapılan saldırıda ölü ve yaralının olmadığı belirlendi. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada aracın TNT taşıdığı belirtildi. Bu saldırı, insansız hava aracı tarafından ABD’ye yönelik yapılan ilk saldırı olma özelliği taşıyor.
Kaynak: Arabnews, “Explosives-laden drone targets US forces at Iraq’s Erbil airport”, (Erişim Tarihi: 14.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1842971/middle-east
Tunus mahkemesi Tunus’un Kalbi Partisi Başkanı Nabil Karoui’ye 19,3 milyon dinar (6,5 milyon dolar) para cezası verdi. Başkent Tunus’taki Asliye Mahkemesi’nin verdiği karar, “vergi kaçakçılığı ve kara para aklama suçlamaları” nedeniyle yapıldı. Yerel basında, Karoui’nin “para cezasını ödedikten sonra serbest bırakılacağını” belirten kaynaklar yer aldı.
Kaynak: Middle East Monitor, “Tunusia party leader fined $ 6.5 million”, (Erişim Tarihi: 16.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210416-tunisia-party-leader-fined-6-5m/
Irak’ın kuzeyindeki Başika bölgesinde bulunan Türk askeri üssüne saldırı düzenlendi. Roketli saldırıda Topçu Uzman Çavuş Hacı Halil Kızılay şehit oldu. Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada köyde yaşayan bir çocuğun da yaralandığı belirtildi. IKBY Türkmen Bakanı Aydın Maruf yaptığı açıklamada saldırıyı kınarken bu tarz saldırıların Erbil’in siyasi istikrarını hedef aldığını söyledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı, “MSB: Irak’ın kuzeyindeki Başika üs bölgesine düzenlenen roketli saldırıda bir asker şehit oldu”, (Erişim Tarihi: 14.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/msb-irakin-kuzeyindeki-basika-us-bolgesine-duzenlenen-roketli-saldirida-bir-asker-sehit-oldu/2209315
BAE, Körfez ülkesinin gelecek yıl aya bir keşif aracı indirmesine yardımcı olmak için Japon uzay şirketi iSpace ile işbirliği yapıyor. Anlaşma kapsamında iSpace, Emirates Lunar Mission’a seyir aşaması sırasında kablolu iletişim ve güç ve ayda kablosuz iletişim sağlayacağını belirtti.
Kaynak: Arabnews, “Uae Partners With Japan’s Ispace to Send Rover to The Lunar Planet in 2022”, (Erişim Tarihi: 14.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1842616/middle-east
ABD’de Biden yönetimi, Birleşik Arap Emirlikleri’ne F-35, SİHA ve çeşitli ekipmanların bulunduğu 23 milyar dolarlık silah satışını devam ettireceğini belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, yönetimin BAE silah satma projesine devam etmeyi planladığını ancak yönetimin silahların kullanımıyla ilgili “ayrıntıları gözden geçireceğini” ifade etti. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü aynı zamanda anlaşmanın tamamlanmasıyla BAE’ye teslimatları 2025 yılından önce yapılmayacağını da ifade etti.
Kaynak: Euronews, “Biden Administration to Proceed With $23bn Arms Sales to Uae”, (Erişim Tarihi: 14.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2021/04/14/biden-yonetimi-bae-ye-23-milyar-dolarl-k-f-35-ve-savunma-ekipmanlar-n-sat-s-na-onay-verece
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Krallığın İran’ın nükleer programında yaşanan son gelişmeler konusunda oldukça fazla endişe duyduklarını belirtti. Bakanlık yaptığı açıklamada, ” İran’ın uranyum zenginleştirme seviyesini yüzde 60’a çıkarma yönündeki son açıklaması barışçıl kullanım amaçlı bir program olarak kabul edilemez” diye belirtti. Aynı zamanda bakanlık, İran’ı bölgenin güvenlik ve istikrarını daha fazla tehlikeye atmaması gerektiğini göz önünde bulundurarak bu davranışından vazgeçmesini de belirtti. Ayrıca Tahran’ı nükleer programı konusunda şu anda devam etmekte olan müzakerelere daha ciddiyetle yaklaşmaya da çağırdı.
Kaynak: Middle East Monitor, “Saudi Arabia concerned with Iran’s nuclear programme”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210415-saudi-arabia-concerned-with-irans-nuclear-programme/
15 Nisan 2021
Son dönemde Mısır ve Türkiye arasında yaşanan yakınlaşmayla ilgili Mısır’daki Al Kahera Wal Nas (Kahire ve Halk) TV’ye konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü, “Mısır, her iki tarafın da faydasına olacak bir diyalog ve çıkarlara zarar verilmeden uluslararası hukuk kurallarına uygun ilişkiler kurulmasında istekli” dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün Mısır’ın Türkiye’den bir heyeti davet ettiğini açıkladı, heyetin mayıs ayı başında Mısır’a gideceğini duyurdu. Mısır, Türkiye’den yayın yapan Müslüman Kardeşler’le bağlantılı kanalların kapatılmasını istiyor.
Kaynak: Aydoğan Kalabalık, “Mısır ve Fas Dışişleri Bakanları Libya’daki Barış Sürecini Görüştü”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/misir-ve-fas-disisleri-bakanlari-libya-daki-baris-surecini-gorustu/2210430
Mısır, perşembe günü İtalya’dan ikinci bir Bergamini sınıfı FREMM firkateynini teslim aldığını duyurdu. Gemi, İskenderiye’deki Mısır donanmasına katıldı ve aralık ayında Mısır’a gelen Galala’yı takip ediyor. Mısır ordusu, fırkateynin denizdeki tüm savaş görevlerini yerine getirmesini sağlayacak modern silah sistemlerine sahip olduğunu belirtti. Mısır ordusu, firkateynlerden ilkini ise 31 Aralık 2020’de teslim almıştı.
Kaynak: Mıddle East Monitor, “Egypt takes delivery of second frigate from Italy”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210415-egypt-takes-delivery-of-second-frigate-from-italy/
Filistin Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in yerleşim yeri inşalarının durdurulması için ABD ve uluslararası toplumdan talepte bulundu. İlgili habere göre İsrail, Doğu Kudüs ve Batı Şeria çevresinde yerleşim yerleri, yollar ve tüneller gibi çeşitli projelerini hızlandırmış durumda. İki devletli çözümden yana olan Biden-Harris yönetiminin ise bu konuda İsrail’e defalarca çağrıda bulunduğu ve tek taraflı uygulamalardan vazgeçilmesi gerektiğini söylediği ifade edildi.
Kaynak: Qais Omar Darwesh Omar,Said İbicioğlu, “Filistin, ABD ve uluslararası toplumu İsrail’in yerleşim yerleri inşasını durdurması için tutum almaya çağırdı”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-abd-ve-uluslararasi-toplumu-israilin-yerlesim-yerleri-insasini-durdurmasi-icin-tutum-almaya-cagirdi/2210477
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı David Hale ile yaptığı görüşmede Lübnan’da yeni hükümetin kurulması sürecini ve İsrail ile deniz sınırı meselesini ele aldıklarını açıkladı. Cumhurbaşkanı Avn, İsrail ile Lübnan arasında ihtilaflı olan deniz sahası için uluslararası uzmanların yardımını talep etti ve bu konuda İsrail ile yapılan görüşmelerin sürdürülmesinde ABD’nin adil arabulucu rolünde yardımı gerektiğini vurguladı.
Kaynak: Mahmut Geldi, “Lübnan Cumhurbaşkanı Avn’dan İsrail’le deniz sınırının uluslararası uzmanlarca belirlenmesi talebi”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/lubnan-cumhurbaskani-avndan-israille-deniz-sinirinin-uluslararasi-uzmanlarca-belirlenmesi-talebi/2210188
Nükleer tesise düzenlenen saldırının sonucunda İran, %60 oranında uranyum zenginleştireceğini açıkladı. Açıklamada nükleer faaliyetlerin barışçıl olduğu vurgulandı. Fransa, Almanya ve İngiltere konu hakkında endişelerini dile getirdi. ABD ise, bu kararı “kışkırtıcı” olarak yorumladı. İran’ın 2015 anlaşmasına göre %3,67 oranında zenginleştirme izni bulunuyor. Nükleer silah üretimi için en az %90 uranyum zenginleştirmesi gerekiyor.
Kaynak: BBC, “Iran to enrich uranium to 60% after ‘wicked’ nuclear site attack”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-56743560
Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Rusya’ya yaptığı ziyaret sürecinde Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Putin, görüşmede geçici hükümetin varlığından memnun olduğunu ve Libya’daki kalkınmayı destekleyeceğini açıkladı. Ayrıca liderler, konuşma sonucunda ikili ilişkilerin geliştirilmesi yönünde karar aldı.
Kaynak: Ali Cura, “Putin, Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe ile görüştü”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/putin-libya-ulusal-birlik-hukumeti-basbakani-dibeybe-ile-gorustu/2210122
Bağdat’ın Sadr şehrine bombalı araçla saldırı düzenlendi. Bir pazarda gerçekleştirilen saldırıda açıklamalara göre 4 kişi öldü ve 20 kişi yaralandı. Saldırının sorumlusu belli değil ancak saldırı, IŞİD’in ocak ayında düzenlediği saldırıda 32 kişinin ölmesinin ardından Bağdat’ta gerçekleşen ikinci büyük saldırı olma özelliği taşıyor.
Kaynak: Arabnews, “Car bomb blast kills four, injures 20 in Baghdad’s Sadr City”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1843426/middle-east
Tunus Devlet Başkanı Kais Saied, Mısır ziyaretinin ardından Tunusluların “İslamcı değil Müslüman” olduğunu söyleyerek yaygın tartışmalara yol açtı. Saied şunları ekledi: “Zamanımızda büyük bir manevra ve toplumu kategorilere ayırmayı amaçlayan bir süreç var.” Saied’in açıklaması sosyal medya platformlarında geniş çapta eleştirildi, çünkü birçok kişi ifadelerini Mısır darbeci liderinin, Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El Sisi’ye çevirdiği politik İslam karşıtı söylemle ilişkilendirdi.
Kaynak: Middle East Monitor, “Egypt Takes Delivery of Second Frigate From Italy”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210415-egypt-takes-delivery-of-second-frigate-from-italy/
Tunus güvenlik güçleri salı günü Tunus Afrique Presse Haber Ajansı’nın (TAP) genel merkezine baskın düzenledi ve medya grubu müdürünün devletin atanmasını reddeden gazetecilere saldırdı. Tunus Genel İşçi Sendikası (UGTT) ve bazı partiler, Hichem Mechichi’nin hükümetini “medyayı evcilleştirme” girişimine karşı uyardı ve eski Cumhurbaşkanı Zine El Abidine Ben Ali’nin rejimi sırasında hüküm süren uygulamaları hatırlattı.
Kaynak: Middle East Monitor, “Tunisia trade unions slam security raid of news agency”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210415-tunisia-trade-unions-slam-security-raid-of-news-agency/
Suudi Arabistan Hava Savunma Kuvvetleri, İran destekli Husi milisler tarafından Cizan kentine fırlatılan bomba yüklü 4 İHA ve 5 balistik füzeyi imha ettiklerini bildirdi. Patriot füze üsleri ile depoların Kasıf-2K ve Samad3 tipi 4 İHA ile hedef alındığını kaydeden Seri, bunun kendilerine karşı devam eden abluka ve saldırılara bir yanıt olduğunu da aktardı. Husiler, eylemlerini sıklıkla Suudi Arabistan’ın güney bölgelerinde gerçekleştiriyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı, “Arap koalisyonu: Suudi Arabistan’ı hedef alan Husilere ait 5 balistik füze ve 4 İHA imha edildi”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/arap-koalisyonu-suudi-arabistani-hedef-alan-husilere-ait-5-balistik-fuze-ve-4-iha-imha-edildi/2209825
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Washington elçisi, Körfez devletinin nükleer silahlı rakiplerin “sağlıklı ve işlevsel” bir ilişkiye ulaşmasına yardımcı olmak için Hindistan ve Pakistan arasında arabuluculuk yaptıklarını belirtti. .
Kaynak: Aljazeera, “UAE Is Mediating Between India And Pakistan, Says Senior Diplomat”, (Erişim Tarihi: 15.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/15/uae-is-mediating-between-india-and-pakistan-says-senior-diplomat
16 Nisan 2021
Yerel basında 16 Nisan günü çıkan haberlere göre, Tunus mahkemesi Tunus’un Kalbi Partisi Başkanı Nabil Karoui’ye 19,3 milyon dinar (6,5 milyon dolar) para cezası verdi. Başkent Tunus’taki Asliye Mahkemesi’nin verdiği karar, “vergi kaçakçılığı ve kara para aklama suçlamaları” nedeniyle yapıldı. Yerel basında, Karoui’nin “para cezasını ödedikten sonra serbest bırakılacağını” belirten kaynaklar yer aldı.
Kaynak: Middle East Monitor, “Tunisia Party Leader Fined $6.5m” (Erişim Tarihi: 16.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210416-tunisia-party-leader-fined-6-5m/
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 60 tane BM gözlemcisini ateşkes kapsamında Libya’ya yerleştireceğini açıkladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklamada Libya’da kalıcı BM varlığını sağlamak için gözlemcilerin Sirte’ye gönderileceğini belirtti. Ek olarak Libya hükümetine gerçekleşecek seçimlerin adil olması için çağrıda bulundu. Libya, 24 Aralık’taki seçimlere hazırlanıyor.
Kaynak: Aljazeera, “UN Security Council approves ceasefire monitors for Libya”, (Erişim Tarihi: 16.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/16/un-security-council-approves-ceasefire-monitors-for-libya
17 Nisan 2021
11 Nisan’da Natanz tesisinde gerçekleşen saldırının sorumlusu İran tarafından tespit edildi. Fotoğrafları yayınlanan kişinin 43 yaşındaki Reza Karimi olduğu belirlendi. İran, saldırganın ülkeden kaçtığını açıkladı. Karimi’nin yakalanması için çalışmalar halen devam ediyor.
Kaynak: The Guardian, “Iran names suspect in Natanz nuclear plant attack”, (Erişim Tarihi: 17.04.2021), Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/world/2021/apr/17/iran-names-suspect-in-natanz-nuclear-plant-attack
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran’ın uranyum zenginleştirme miktarını %60’a yükselttiğini onayladı. Çalışmalarda UF6 üretimine başlanmış olduğunu bildirildi. Ajans yaptığı açıklamada, inceleme yapmak üzere UF6 örneği alındığı ve analiz sonucunun rapor haline getirileceğini belirtti.
Kaynak: Arabnews, “IAEA confirms Iran has started enriching uranium to 60% purity”, (Erişim Tarihi: 17.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1844456/middle-east
Irak Petrol Bakanlığı, Kerkük’ün kuzeybatısında bulunan iki adet petrol kuyusuna saldırı düzenlendiğini bildirdi. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre patlayıcı kullanılan saldırı sonucunda ciddi bir hasar oluşmadı ve üretim etkilenmedi.
Kaynak: Arabnews, “Militants attack two oil wells in northern Iraq, production unaffected”, (Erişim Tarihi: 17.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1844326/business-economy
İsrail’in Hayfa Üniversitesi’nin Ocak 2021’de yayımladığı raporda Türk donanmasının giderek güçlendiği vurgulandı. İlgili rapora göre Türk donanmasının Doğu Akdeniz’deki en güçlü donanma olduğu ifade edilirken İsrail’in Türk donanmasındaki gelişmeleri dikkate alması gerektiğine dikkat çekildi.
Kaynak: Zeynep Tüfekçi Gülay, “İsrail’de bir üniversitede yapılan araştırmaya göre ‘Türk donanması, Doğu Akdeniz’deki en güçlü donanma”, (Erişim Tarihi: 17.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilde-bir-universitede-yapilan-arastirmaya-gore-turk-donanmasi-dogu-akdenizdeki-en-guclu-donanma/2211739
İsrail’in Kanal 12 televizyonu Washington’un İran’daki nükleer kazanın ardından İsrail hakkında gündeme gelen iddiaların ve İsrailli yetkililerin bu konuda yaptıkları açıklamaların kaygı verici olduğunu düşünerek Tel Aviv ile iletişime geçtikleri bilgisini verdi. Söz konusu habere göre Biden yönetimi İran’ın Natanz nükleer tesislerindeki kazaya ilişkin İsrail’den gelen demeçleri tehlikeli bulduğu bildirildi.
Kaynak: Mustafa Deveci, “İsrail televizyonu: ABD, ‘Natanz’ saldırısına ilişkin açıklamaları sonlandırması için İsrail’i uyardı”, (Erişim Tarihi: 17.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-televizyonu-abd-natanz-saldirisina-iliskin-aciklamalari-sonlandirmasi-icin-israili-uyardi/2212155
18 Nisan 2021
İsrail ile Yunanistan arasında rekor niteliğinde bir savunma anlaşması imzalandı. 1.65 milyon dolar değerindeki bu anlaşmanın 22 yıllık olduğu ve iki ülke arasında savunma sektöründe yapılan en büyük anlaşma olduğu vurgulandı. İlgili anlaşmada İsrail’in Yunanistan’a uçak satışı, uçak bakımı yapması ve Yunanistan Hava Kuvvetleri için uçuş okulu kurup işletmesi gibi maddeler mevcut.
Kaynak: Mustafa Deveci, “İsrail ile Yunanistan arasında 1,6 milyar dolarlık savunma anlaşması”, (Erişim Tarihi: 18.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-ile-yunanistan-arasinda-1-6-milyar-dolarlik-savunma-anlasmasi-/2212669
Balad Hava Üssü Komutanı’nın yaptığı açıklamaya göre Bağdat’ın kuzeyinde bulunan üsse roketler aracılığıyla saldırı düzenlendi. Saldırı sonucunda ABD’li eğitmenlerin yer aldığı üs içerisinde hasar meydana gelmedi. İki yaralının açıklandığı saldırı, Irak’ta bulunan Amerikan tesislerine yapılan saldırı örneklerinden birisi olma özelliği taşıyor.
Kaynak: Arabnews, “Rockets hit Iraqi air base, 2 security forces wounded”, (Erişim Tarihi: 18.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1844891/middle-east
Mısır ordusu, mart ayı boyunca ülkenin Gazze Şeridi sınırındaki 5 tünelin yıkıldığını ve farklı uyruklardan 2 bin 750 düzensiz göçmenin girişinin engellendiğini duyurdu. Ordu tarafından yapılan açıklamada ayrıca mart ayı boyunca farklı uyruklardan 2 bin 750 düzensiz göçmenin yasa dışı göç ve ülkeye sızma girişimlerinin engellendiği belirtildi. Mısır yönetimi, Nisan 2020’den bu yana ülkesinin İsrail ablukası altındaki Gazze Şeridi’nin kuzeydoğu sınırına “terörist unsurların sızmasını durdurmak; silah ve mühimmat kaçakçılığını önlemek” için bir tampon bölge inşa etmeye devam etmekte.
Kaynak: Halime Afra Aksoy, “Mısır ordusu, geçen ay boyunca Gazze Şeridi sınırındaki 5 tüneli yıktı”, (Erişim Tarihi: 18.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/misir-ordusu-gecen-ay-boyunca-gazze-seridi-sinirindaki-5-tuneli-yikti/2212921
19 Nisan 2021
Lübnanlı siyasetçi Hassan Diab, Körfez ülkesine yapmış olduğu ziyaret sırasında ülkesinin ekonomik sıkıntıları nedeniyle bölgenin zengin ülkelerinden olan Katar’dan yardım talebinde bulundu. Ancak Lübnan’da kalıcı bir hükümet kurulmadan önce Katar’ın yardımı yapıp yapmayacağı belirsizdir.
Kaynak: France24, “Lebanon Pm Calls on Qatar to Rescue Nation Facing ‘Total Collapse”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://www.france24.com/en/live-news/20210419-lebanon-pm-calls-on-qatar-to-rescue-nation-facing-total-collapse
Suriye muhalefeti, Suriye’de gerçekleşecek seçimleri boykot etmek üzere Suriye halkına seslendi. Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Abdurrahman Mustafa yapılacak başkanlık seçimlerini sonucu önceden bilinen sözde başkanlık seçimi olarak nitelendirirken, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Başkanı Hariri ise seçimleri reddettiğini ve halkın bu durumu boykot etmesi gerektiğini belirtmiştir.
Kaynak: Ethem Emre Özcan, Muhammed Yusuf, “Suriye Muhalefetinden, Esed Rejiminin Gelecek Ay Yapmaya Hazırlandığı Başkanlık Seçimine ‘Boykot’ Çağrısı”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suriye-muhalefetinden-esed-rejiminin-gelecek-ay-yapmaya-hazirlandigi-baskanlik-secimine-boykot-cagrisi/2213266
Libya Ulusal Petrol Şirketi, Harika Limanı’nda gerçekleşen ihracatta mücbir sebep ilan etti. İlanın nedeninin Merkez Bankası ile yaşanan bütçe anlaşmazlığı olduğu açıklandı. Şirket, mevcut durum sonucunda oluşacak günlük gelir kaybını 118 milyon dinar olarak yorumluyor.
Kaynak: Arabnews, “Libya’s NOC declares force majeure on Hariga port in statement”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1845411/business-economy
Cezayir’deki Amazig (Berberi) Yüksek Komisyonu, anayasanın Arapçaya ek olarak ilk kez Amazig dilinde (Berberice) yayınlandığını duyurdu. Cezayir Cumhurbaşkanlığı’na bağlı komisyondan yapılan açıklamada, Amazig dili mezunlarınca Cezayir anayasasının tercüme edildiği belirtildi. Amazig dili, 2016’da yapılan anayasa değişikliği ile Cezayir’de Arapçanın yanında ikinci resmi dil olarak kabul edilmişti.
Kaynak: Sputniknews, “Cezayir anayasası ilk kez Berberice yayınlandı”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104191044312054-cezayir-anayasasi-ilk-kez-berberice-yayinlandi/
Tunus Cumhurbaşkanı Said ile Başbakan el-Meşişi arasında kabine değişikliğine ilişkin anlaşmazlıkla patlak veren ve iki aydır ülke gündemini meşgul eden devletin erkleri arasındaki gerginlik, kamuoyu önünde de devam ediyor. Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Başbakan Hişam el-Meşişi ile Tunus Meclis Başkanı ve Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi’nin katılımıyla Tunus İç Güvenlik Güçleri Günü’nün 65. yılı için düzenlenen törendeki konuşmasında “İç güvenlik güçleriyle ilgili 1982’de çıkan yasaya göre sadece silahlı kuvvetlerin değil güvenlik güçlerinin de başkomutanıyım. Ulusal güvenlikle ilgili en yüksek askeri ve diplomatik görevlerin feshinin ve atamalarının sorumluluğu, başbakanla istişare ettikten sonra cumhurbaşkanının görevi” ifadesini kullandı. Buna karşın Başbakan Meşişi, yerel bir radyoya yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı’nın son açıklamalarını “bağlam dışı” şeklinde değerlendirdi.
Kaynak: Adel Bin Ibrahim Bin Elhady Elthabti,Halime Afra Aksoy,Enes Canlı, “Tunus’ta Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasındaki gerginlik devam ediyor”, (Erişim Tarihi: 19.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tunusta-cumhurbaskani-ile-basbakan-arasindaki-gerginlik-devam-ediyor/2213070
20 Nisan 2021
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, tüm Filistin topraklarında seçim yapılabilmesi için uluslararası toplum ile yoğun bir kampanya yürütmeye çalışıyor. Filistin’de 15 yıl sonra ilk defa yapılacak seçimler için başta BM ve ABD olmak üzere tüm ülkelerle İsrail’e baskı yapılması konusunda görüşmeler yaparken konuya ilişkin İsrail tarafından henüz bir açıklama gelmemiş durumda.
Kaynak: Qais Omar Darwesh Omar,Hamdi Yıldız, “Filistin Devlet Başkanı Abbas, seçimler için yoğun uluslararası diplomasi yürütüyor”, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-devlet-baskani-abbas-secimler-icin-yogun-uluslararasi-diplomasi-yurutuyor/2214114
Tunus’ta meclisin birinci partisi konumundaki Nahda Hareketi, yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Kays Said’in kendisini güvenlik güçlerinin de başkomutanı olarak tanımladığı sözlerini “anayasayı çiğnemek” şeklinde nitelerken, güvenlik güçlerini siyasi çekişmelere karıştırmanın demokrasiyi tehdit edeceğini belirtti. Açıklamada ayrıca, “siyasi çekişmelere güvenlik güçlerini karıştırmanın demokrasiye, sivil huzura ve devrimin kazanımlarına bir tehdit teşkil edeceği” uyarısı yapıldı.
Kaynak: Yosra Ouanes,Enes Canlı, “Tunus’taki Nahda Hareketi, Cumhurbaşkanı Said’i anayasayı çiğnemekle suçladı”, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tunustaki-nahda-hareketi-cumhurbaskani-saidi-anayasayi-cignemekle-sucladi/2214914
Türkiye ile Mısır ilişkilerinde yeni döneme girilirken TBMM’de dostluk grubu için kanun teklifinde bulunuldu. AK Parti Grup Başkanvekili Turan tarafından yapılan açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır arasında dostluk grubu oluşturulmasına ilişkin teklifin 20 Nisan’da Meclis Başkanlığına verileceği belirtildi.
Kaynak: Sputniknews, “AK Parti’den Meclis’e Mısır teklifi”, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/turkiye/202104201044319029-ak-partiden-meclise-misir-teklifi/
Libya’nın başkenti Trablus’u ziyaret eden Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile görüşerek, elektrik, altyapı ve yatırım gibi alanlarda bir dizi anlaşma imzaladı. Libya’da 24 Aralık’ta genel seçimlere gidilmesi kararını desteklediklerini ve ulusal uzlaşı çabalarını takdir ettiklerini ifade eden Medbuli, Libya’da güvenlik ve istikrarı sağlayacak tüm adımları destekleyeceklerini belirtti.
Kaynak: Mücahit Aydemir, “Libya ile Mısır arasında elektrik, altyapı ve yatırım gibi alanlarda bir dizi anlaşma imzalandı”, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/libya-ile-misir-arasinda-elektrik-altyapi-ve-yatirim-gibi-alanlarda-bir-dizi-anlasma-imzalandi/2215081
Yunanistan ve Suudi Arabistan arasında Patroit hava savunma sistemi anlaşması imzalandı. Anlaşma kritik enerji kaynaklarının korunması amacıyla imzalandı. İki ülke Riyad’da görüşmelerini gerçekleştirdiler. Görüşme Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Savunma Bakanı Nikos Panagiotopoulos ve Suudi Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhain arasında gerçekleşti. Yunanistan Dışişleri Bakanı görüşme sonrasında anlaşma hakkında “Bir Patriot bataryasını buraya, Suudi Arabistan’a taşımak için anlaşma imzaladık.” diye belirtti.
Dendias aynı zamanda “Bu anlaşma, Körfez ülkeleriyle iş birliği açısından ülkemiz için büyük bir adım ve aynı zamanda Batı’nın enerji kaynaklarının güvenliği için bir katkıdır.” ifadelerini de dile getirdi.
Kaynak: Mehmet Hatipoğlu, Yunanistan’dan Suudi Arabistan’a Patroit Bataryası, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/yun5anistan-dan-suudi-arabistan-a-patriot-bataryasi/2215209
BAE ve İsrail arasında ortak yapay zekâ girişimi kuruldu. BAE’nin Grup 42 (G42) ve İsrail’in İsrail Gelişmiş Savunma Sistemleri firması Rafael, İsrail merkezli yapay zekâ ve büyük veri teknolojileri için ortak bir girişim kurma yolunda ilk adımı attılar. Kurulacak bu girişimde Presight Al adını vermeyi de kararlaştırdılar. Bankacılık, sağlık hizmetleri ve kamu güvenliği başta olmak üzere farklı sektörlerde de ürünler geliştireceklerdir. Geliştirilen bu ürünleri BAE ve İsrail dünyadaki diğer ülkelerde de satacaklardır.
Kaynak : MEMO, “BAE ve İsrail Firmaları Ortak Yapay Zeka Girişimi Kurdu”, (Erişim Tarihi: 20.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210420-uae-israel-firms-establish-joint-artificial-intelligence-venture/
21 Nisan 2021
Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Afrika Birliği ve Arap Ligi ortak bildiri yayınladı. Yayınlanan bildiride yıl sonunda Libya’da yapılacak seçimlerin şeffaf olması gerektiği belirtildi. Bildiride ek olarak, BM’nin Libya’daki silah ambargosunun ihlalleri kınanarak, bölgedeki paralı askerlerin ülkeden ayrılması gerektiği yer aldı.
Kaynak: Betül Yürük, “BM, AB, Afrika Birliği ve Arap Ligi’nden Libya’daki yabancı paralı askerlerin çekilmesi çağrısı”, (Erişim Tarihi: 21.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-ab-afrika-birligi-ve-arap-liginden-libyadaki-yabanci-parali-askerlerin-cekilmesi-cagrisi-/2215337
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi Tahran’da buluştu. Yapılan görüşmelerde Ruhani, Afgan barış sürecinin yönetimi noktasında iki ülke arasındaki iş birliğinin artırılması gerektiğini dile getirdi.
Kaynak: Asad Hashim, “Border security a common concern for Pakistan and Iran: Rouhani”, (Erişim Tarihi: 22.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/22/border-security-a-common-concern-for-pakistan-and-iran-rouhani
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Bin Selman ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias, Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde iki ülke arasındaki ilişkiyi kapsayan bir görüşme gerçekleştirdiler. Ayrıca görüşme sırasında Suudi Arabistan ve Yunanistan arasındaki farklı alanlarda ortak iş birliği yürütmelerini, bu iş birliklerinin desteklenmesi ve geliştirilmesi ele alınırken bölgesel meselelere de değinildi.
Kaynak: Safiye Karabacak, “Suudi Arabistan Veliaht Prensiyle Yunanistan Dışişleri Bakanı ortak iş birliğinin yönlerini görüştü”, (Erişim Tarihi: 21.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/suudi-arabistan-veliaht-prensi-ile-yunanistan-disisleri-bakani-ortak-is-birliginin-yonlerini-gorustu/2215419
Fas Kraliyet Silahlı Kuvvetleri (FAR), 13 adet Türk yapımı Bayraktar TB2 savaş uçağı satın almak için 70 milyon dolar (626 Fas dirhemi) değerinde sözleşme imzaladı. İnsansız hava araçlarının 2021 yılı içerisinde teslim edilmesi planlanırken, Krallığın “bölgesel ve kıtasal bir güç” olma yönündeki artan hedeflerinin bir parçasını oluşturduğu düşünülüyor. Fas 2020 yılının başlarında ise Fransa üzerinden üç İsrail Heron keşif uçağı almıştı.
Kaynak: Middle East Monitor, “Morocco to acquire Turkey’s Bayraktar drones”, (Erişim Tarihi: 21.04.2021), Erişim Adresi: https://www.middleeastmonitor.com/20210421-morocco-to-acquire-turkeys-bayraktar-drones/
Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne, Doğu Kudüs’te de Filistin seçimlerinin yapılabilmesi hususunda İsrail’den herhangi bir açıklama gelmemesine rağmen Filistin’de seçimlerin daha önce belirlenen tarih olan 22 Mayıs’ta yapılacağını belirtti. İlgili haberde Filistin’in uluslararası toplum ve organizasyonlarla görüşmeler yürüttüğü ve bu seçim sürecinin rahat bir şekilde yürütülmesi için çalıştığı vurgulandı.
Kaynak: Esat Fırat, “Filistin Devlet Başkanlığı: Seçimler zamanında yapılacak”, (Erişim Tarihi: 21.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-devlet-baskanligi-secimler-zamaninda-yapilacak/2216141
22 Nisan 2021
Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınına 3 roketin düştüğü Irak ordusu tarafından duyuruldu. Yapılan açıklamaya göre toplam 8 roket atıldı. Gerçekleştirilen saldırıda herhangi bir can kaybı bildirilmedi.
Kaynak: Arabnews, “Iraqi military: 3 rockets strike close to Baghdad airport”, (Erişim Tarihi: 22.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1847401/middle-east
Trablus’un kuzeydoğusunda 130 göçmeni taşıyan botun enkazına ulaşıldı. Fransız sivil toplum kuruluşu SOS Akdeniz, hayatta kalan kimsenin olmadığını belirtti. 21 Nisan’da bot tarafından yardım çağrısı yapıldığı ancak bölgede etkisi olan herhangi bir devletin arama-kurtarma çalışması başlatmadığı bildirildi. Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözcüsü Safa Msehli, yapılan çağrıları yanıtsız bırakan ülkeleri suçluyor ve yıl içerisinde 500’e yakın göçmenin hayatını kaybettiğini bildiriyor.
Kaynak: Bayram Altuğ, “BM, Libya açıklarında son birkaç günde 172 düzensiz göçmenin yaşamını yitirmiş olabileceğini bildirdi”, (Erişim Tarihi: 23.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-libya-aciklarinda-son-bir-kac-gunde-172-duzensiz-gocmenin-yasamini-yitirmis-olabilecegini-bildirdi/2218011
Mısır yargısının, ülkenin kuzeyindeki İskenderiye kentinde, onlarca Müslüman Kardeşler Cemaati (İhvan) üyesi tutuklunun serbest bırakılması kararı aldığı bildirildi. Mısır’daki İhvan üyelerinden adını vermek istemeyen güvenilir kaynaklardan edinilen bilgide, söz konusu tutukluların henüz serbest bırakılmadığı ancak yeniden başka davalardan dolayı tutukluluğun devamı yönünde ikinci bir kararın alınabileceği ya da tamamen serbest bırakılabileceği, durumun ilerleyen saatlerde netleşeceği belirtildi.
Kaynak: Hamdi Yıldız, “Mısır’da onlarca İhvan üyesinin serbest bırakılma kararı alındığı belirtildi”, (Erişim Tarihi: 22.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/misirda-onlarca-ihvan-uyesinin-serbest-birakilma-karari-alindigi-belirtildi/2216595
23 Nisan 2021
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin Başbakan Mustafa Medbuli’yle son Libya ziyaretinin sonuçlarını ele aldığı toplantının ardından Cumhurbaşkanlığından bir açıklama yapıldı. Yapılan yazılı açıklamada, “Libyalı yetkililerle Mısırlı diplomatların en yakın sürede başkent Trablus ve Bingazi kentine geri dönmesi için anlaşma yapıldığı ve Mısırlı işçilerin Libya’ya dönüşünün kolaylaştırılması için gerekli adımların atılması” konusunda da mutabık kalındığı ifade edildi.
Kaynak: Sputniknews, “Mısır duyurdu: Diplomatik misyonların Trablus ve Bingazi’ye dönmesi için Libya ile anlaşma sağlandı”, (Erişim Tarihi: 23.04.2021), Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202104231044340984-misir-duyurdu-diplomatik-misyonlarin-trablus-ve-bingaziye-donmesi-icin-libya-ile-anlasma-saglandi/
Suudi Arabistan, altı yıldır savaş içinde olduğu Husiler ile barışma konusunda öneride bulundu. Birleşmiş Milletlerin gözetiminde barışın Yemen de sağlanabileceğini de bildirdi. Suudi Arabistan’ın barış önerisi, Hudeyde Limanı’ndan elde edilen gelirlerin Merkez Bankasındaki ortak hesaba aktarılması, Sana Havalimanı’nın uçuşlara açılması gerektiğini ve BM gözetiminde barış müzakereleri gerçekleştirilmesi gerektiğini içermektedir. Ayrıca bazı noktalardaki deniz ablukası ve hava ablukasının kaldırılması da öneriler arasında yer almaktadır.
Kaynak: Mustafa Bag, “Suudi Arabistan’dan Yemen de savaşı sonlandıracak barış teklifi”, (Erişim Tarihi: 23.03.2021), Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2021/03/23/suudi-arabistan-dan-yemen-de-savas-sonland-racak-bar-s-teklifi
24 Nisan 2021
İranlı bir akaryakıt tankeri Suriye açıklarında saldırıya uğradı. Saldırı sonucunda oluşan yangında can kaybının olmadığı belirlendi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin yaptığı açıklamada saldırının ne şekilde gerçekleştirildiği yer almadı. Saldırının sorumlusu bilinmiyor.
Kaynak: Arabnews, “Iran fuel tanker attacked off Syria: Monitor”, (Erişim Tarihi: 24.04.2021), Erişim Adresi: https://www.arabnews.com/node/1848136/middle-east
İsrail Savunma Kuvvetleri’nin Twitter hesabından yapılan açıklamaya göre Gazze’de Hamas’a ait bazı hedeflere saldırıda bulunuldu. İlgili açıklamada bu saldırının nedeni olarak Gazze’den İsrail’e yönelik atılan roket mermileri gösterildi. Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ise İsrail’e atılan roket mermilerinin sorumluluğunu üstlendiğini ve bu roket mermilerinin İsrail’in Gazze’ye yaptığı saldırılara karşılık olarak yapıldığı açıkladı.
Kaynak: Gülşen Topçu, “İsrail’den Gazze’ye hava saldırısı”, (Erişim Tarihi: 24.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilden-gazzeye-hava-saldirisi/2218837
İslam İşbirliği Teşkilatı İsrail’in işgal altındaki Doğu Kudüs’te Filistinlilere yönelik olarak yaptığı saldırıları kınadı ve uluslararası toplumdan Filistinlilere uluslararası koruma talebinde bulundu. Ayrıca işgal altındaki Doğu Kudüs dahil tüm Filistin topraklarında seçimlerin yapılabilmesi için uluslararası toplumdan yardım çağrısında bulunuldu.
Kaynak: Zeynep Tüfekçi Gülay, “İslam İşbirliği Teşkilatından, İsrail’in işgal altındaki Doğu Kudüs’te Filistinlilere yönelik saldırılarına tepki”, (Erişim Adresi: 24.04.2021), Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/islam-isbirligi-teskilatindan-israilin-isgal-altindaki-dogu-kuduste-filistinlilere-yonelik-saldirilarina-tepki/2219610
Ceyda Gusenay TUNÇER
Beyza TÜKENMEZ
Sena Nur ŞEN
Eda KUŞTUL
Gökalp BADAK
TUİÇ Akademi Ortadoğu Birimi
