İlki 1981 yılında Hindistan’da yapılan Tayland Çalışmaları Konferansının on birincisi Mahidol Üniversitesi’nin ev sahipliğinde 26-28 Temmuz 2011 tarihleri arasında Tayland’ın Başkenti Bangkok’ta düzenlendi. Tayland kültürü, toplumu, etnik ve dini yapısıyla uluslararası ilişkilerdeki konumu her üç yılda bir düzenlenen konferanslarla dünyanın dört bir tarafından gelen akademisyenlerce tartışılıyor. Nitekim bu konferansa Asya ülkelerinin yanı sıra Amerika ve Avrupa ülkelerinden 300 civarında akademisyen katıldı.
Tayland Çalışmaları Konferansı’nın başlamasının otuzuncu yılına denk gelen Bangkok’taki konferansta tema olarak yine çok geniş bir alan seçilmişti. Sosyal bilimlerin neredeyse tüm alanlarıyla ilgili oturumlar düzenlendi. Tayland merkezli olarak Güneydoğu Asya bölgesiyle ilgili olarak siyasetten ekonomiye, anayasal hareketlerden göç ve vatandaşlık kavramına, edebiyattan çok kültürlülüğe, kentleşmeden dil çalışmalarına, çevreden kadın çalışmalarına kadar pek çok konu ayrıntılı bir şekilde tartışıldı. Konferans üç gün boyunca beş seans halinde ve sekizer paralel oturum şeklinde yapıldı.
Tayland’ın Demokratikleşmesi
Konferansta ilgi çeken konular arasında Tayland’ın demokratikleşme süreci ve anayasal hareketleri başta gelmekteydi. Konferansın 2006’da askeri darbeyle devrilen eski Başbakan Thaksin Shinawatra’nın kız kardeşi Yingluck Shinawatra’nın partisi Pheu Thai’nin seçimleri kazanmasının üç hafta sonrasına denk geliyor oluşu, Tayland siyasi sistemi üzerine olan oturumları daha ilgi çekici hale getirdi. 1932’de meşruti monarşiye geçmesine rağmen Tayland’da siyasi sistem ve özellikle ordu üzerinde kralın önemli bir nüfuzu bulunmakta. Bununla birlikte uluslararası sisteme son derece entegre bir ekonomik yapısı olan ve turizm gelirlerine aşırı bağımlı olan Tayland’ın daha çok yabancı sermaye ve daha çok yabancı turist için demokratikleşme sürecini kaçınılmaz olarak devam ettirmesi gerekiyor. Bu yüzden darbeyle devrilmiş olan eski başbakanın kız kardeşinin partisi seçimleri kazanıp iktidara gelince, ordu demokratik süreç adına bu durumu kabullenmek zorunda kaldı. Konferansa katılan uzmanların ağırlıklı görüşü Tayland’daki demokratikleşme sürecinin bazı aksaklıklar olsa bile gelişmeye devam edececeği yönündeydi.
Tayland’daki Müslüman Azınlık
Dış dünyada yeterince bilinmeyen sorunlardan biri Tayland’ın en güney ucunda Malezya’ya sınır illerde yaşayan Müslüman azınlığın durumudur. Tayland’daki siyasi ve ekonomik sistemden dışlanmış Müslümanlar, ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 5’ini oluşturmalarına rağmen, yaşadıkları üç ilde nüfusun ezici bir kısmını teşkil ediyorlar. Bu yüzden Müslüman azınlık Tayland yönetiminde uzun yıllar ciddi bir bölünme korkusuna yolaçmış. Konferansta Tayland’daki Müslüman azınlığın durumu da enine boyuna tartışıldı. Konunun uzmanlarının üzerinde durduğu en önemli husus, merkezi hükümet ile Müslüman azınlık arasındaki güven bunalımı aşılmadıkça mevcut sorunlarının çözümünün zor olacağı şeklindeydi.
Tayland-Kamboçya Sınır Anlaşmazlığı
Türkiye’de varlığından çok haberdar olunmayan Tayland’ın Kamboçya ile olan sınır anlaşmazlıkları da konferansın çok rağbet gören konuları arasındaydı. Tayland- Kamboçya sınırının kuzey kısmında yer alan anlaşmazlık bölgesi, çok geniş bir alana sahip olmamasına rağmen içinde yer alan tarihi Budist tapınağı yüzünden taraflar açısından büyük bir manevi değere sahip bulunuyor. Fransız ve İngiliz sömürge yönetimleri döneminden kalan bu sorun, zamanla iki ülke için yükselen milliyetçilik duygularının sembolü haline gelmiş. Konferansta konuyla ilgili bildiri sunan akademisyenler, milliyetçi duyguların her iki tarafta da aşılamaması halinde mevcut kilitlenmişlik durumunun devam edeceğinin altını çiziyorlar.
Boğaziçi Mezunu Kamboçyalı Akademisyen
Konferansın ilginç sürprizlerinden biri de Boğaziçi Üniversitesi mezunu Kamboçyalı bir akademisyenle karşılaşmak oldu. Sok Udom Deth, Kamboçya’daki Türk okulunu bitirdikten sonra Boğaziçi Üniversitesi sosyoloji bölümünden mezun olmuş. Şimdi de Kamboçya’nın Başkenti Phom Penh’de geçen yıl kurulan Türk üniversitesi olan Zaman Üniversitesi’nde akademisyenlik yapıyor.
Son gün son oturuma kadar yoğun bir katılımla devam eden Tayland Çalışmaları Konferansı, üç yıl sonra Sydney’de toplanmak üzere sona erdi.
~Bangkok~
Doç. Dr. Selçuk Çolakoğlu
USAK Uzmanı
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi
Kaynak: USAK
