ABD Başkanı Barack Obama çetin ve zorlu bir kampanya sürecinden sonra Cumhuriyetçi başkan adayı Mitt Romney’yi yenerek yeniden başkanlığa seçildi. Böylece Amerikan halkı Başkan Obama’ya Şubat 2009’da başladığı işleri bitirebilmesi için ikinci bir dört yıl daha vermiş oldu. Obama’nın yarım bıraktığı işlerden en önemlisi ve belki de en öncelikli dış ve güvenlik politikası sorunu en geç 2014’ün sonunda Afgan Savaşı’nı bitirmesi ve Afganistan’da arzu edilen barış ortamını sağlamasıdır.
Daha önceki bir makalemde belirttiğim gibi Mayıs ayından başkanlık seçimine kadar geçen zaman diliminde, Başkan Obama’nın Afganistan ile alakalı olarak radikal bir hamle yapmaması ve yine aşırıya kaçan bir beyanat vermemesi bekleniyordu. Mayıs 2012’de ise 60 kadar ülke ve uluslararası kuruluşun temsilcileri, ABD Başkanı’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilen NATO Chicago Zirvesi’ne katılmıştı. Bu zirvenin en önemli başlıklarından birisi “Afganistan’da güvenliği sağlamak” idi. O zamandan bu yana Barack Obama’nın Afganistan meselesine düşük bir siyasi profille yaklaşırken sadece daha önceden alınmış kararları uygulamaya soktuğunu görüyoruz.
ABD ordularının Afganistan’da yaklaşık 3 yıl önce başlatmış oldukları yoğun saldırılar geçtiğimiz Eylül itibarıyla sona erdi. 2009 yılı Aralık ayında Başkan Obama’nın komutu ile Afganistan’a gönderilen 30.000 asker, arkasında 68.000 Amerikan askerini bırakarak ülkelerine geri döndüler. Böylelikle Obama daha önceden almış oldukları kararı uygulamış oldu ve Afganistan’da kalan Amerikan askeri sayısını başkanlığının ilk yılındaki sayıya çekmiş oldu.
Başkanlık seçiminden iki hafta önce gerçekleştirilen üçüncü ve son başkanlık münazarasında Başkan Obama “… Amerika Birleşik Devletleri artık geçiş sürecini tamamlayabilir çünkü Afganların kendi ülkelerini tamamen savunabildikleri bir ortamda daha fazla Amerikalının ölmesinin hiçbir nedeni yok…” dedi. Dolayısıyla, eğer her şey planlandığı şekilde giderse Amerikan askerlerinin çekilmesi 2014 yılı sonuna kadar devam edecek ve 2014 sonunda da Amerikan güçlerinin Afganistan’da gerçekleştirdikleri askeri operasyonlar sona erecek. Bunun akabinde de Afgan güvenlik güçlerinin Afganistan’da güvenlik ile ilgili tüm konularda tam sorumluluğu alması beklenecek.
Peki bu gelişmeler yaşandığında Amerika Birleşik Devletleri Afganistan’dan tamamen çekilmiş oluyor mu? Bu sorunun cevabı hayır, tamamen çekilmiş olmuyorlar ve zaten hemen çekilmemeliler de. Bu kadar hızlı ve tümden gerçekleşecek bir geri çekilme hiç şüphesiz Afganistan’da büyük bir inkıraza yol açacaktır. Bu büyük coğrafyada bir yandan Taliban halen gerçekliğini korurken diğer yandan da el-Kaide’nin dönüşü hala bir olasılık olarak taze yerini korumaktadır. Obama yönetimi bu tehlikenin tam anlamıyla farkında. İşte tam bu nedenle ABD Başkanı Obama ve Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, Usame bin Ladin’in öldürülmesinden tam bir yıl sonra 2 Mayıs 2012 tarihinde başkent Kabil’de, Afganistan’ın geleceği için büyük önem arz eden ABD-Afganistan Stratejik Ortaklık Anlaşması’nı imzalamışlardır. Bu anlaşma 2014-2024 yılları arasındaki 10 yıllık süreçte de Amerika Birleşik Devletleri’nin Afganistan sorununa olan bağlılığı ve sorumluluğu noktasında güvence verdi. Böylece Afganistan 2014’ten sonra dahi tek başına ayakta durmak zorunda kalmayacak, hatta değişik kaynaklara göre 15.000 ila 25.000 kadar Amerikan askeri öncelikli olarak eğitim ve danışmanlık görevlerinden sorumlu olarak ve gerekli görüldüğü takdirde de sahada Afgan güvenlik güçlerine yardımcı olmak üzere Afganistan’da konuşlanacaklar.
6 Kasım gecesi ikinci başkanlık dönemi zafer konuşmasında hiç Afganistan demeyen ABD Başkanı Barack Obama, “on yıllık bir savaş sona eriyor” diyerek Afganistan’a işaret etmişti. Başkan Obama burada savaş sona eriyor derken tam olarak neyi kastettiğini açıklaması lazım. Zira, geri çekilme takvimi kesin olmayan 68.000 Amerikan askeri halen Afganistan’da iken, ABD yönetimi 2014 sonrasında 10 yıllık süre boyunca yaklaşık 25.000 askerini Afganistan’da tutmayı planlarken ve sorunun çözümünün 1 numaralı yolu olduğu zikredilen Taliban ile müzakereler halen başlamamışken bu sona eren savaş hangi savaş insan merak ediyor!
Salih Doğan
Doktora Öğrencisi // Keele Üniversitesi
Araştırma Görevlisi // Turgut Özal Üniversitesi
