Bölgesel Kürt Yönetimi lideri Mesut Barzani, 29 Ekim’de üç günlük bir ziyaret için İran’ın başkenti Tahran’a gitti. Barzani’nin Tahran ziyaretinin ardından da Türkiye’ye gelmesi bekleniyor. 20 Ekim’de de Neçirvan Barzani Türkiye’yi ziyaret etmişti. Mesut Barzani, İran ziyaretinde geniş kapsamlı bir görüşme turu gerçekleştirdi.
İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’ın yanı sıra, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hameney, İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Said Celili ve İran Parlamentosu Sözcüsü Ali Laricani ile bir araya geldi. Görüşmelerin ana gündem maddesi ABD askerlerinin Irak’tan çekilmesi, Irak-İran ilişkileri ve terör örgütü PJAK/PKK ile mücadele oldu. Hamaney görüşmeden sonra yaptığı açıklamada İran’ın, tek parça ve istikrarlı bir Irak’ı destekleyeceğini ifade etmesi, Bölgesel Kürt Yönetimi’ne bir mesaj niteliğindeydi. Bir dönem Bölgesel Kürt Yönetimi’nin bağımsızlık söylemleri sıkça dile getiriliyordu. Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’ın da Irak’taki etnik gruplarının birlik ve beraberliğine vurgu yaparak, bu yönden Irak halkına hizmet vermeleri gerektiğini belirtmesi, İran’ın Irak’a ilişkin politikası hakkında işaret verir nitelikteydi. Bu açıdan Türkiye ve İran’ın, Irak’ın toprak ve siyasal bütünlüğü konusunda aynı çizgiye geldiği söylenebilir. Zira Türkiye sürekli olarak Irak’ın toprak ve siyasal bütünlüğünü açıkça vurgulamakta ve politikasını bu yönde çizmiştir.
Diğer taraftan Barzani’nin İran ziyaretinden terör örgütü PJAK/PKK ile de mücadele gündeme gelmiştir. Barzani, bu sorunun çözümlendiğini, gelecekte hiç bir sorun olmayacağını ve güvenli sınırlara şahit olacaklarını ifade etmiştir. Bunun bir anlaşma neticesi gerçekleştiğini belirten Barzani, anlaşmayı bozmanın kolay olmayacağını, terör örgütü PJAK meselesinin kapandığını, şimdi ise PKK sorununu çözmeyi ümit ettiklerini dile getirmiştir. Barzani’nin açıklamalarına dikkat edilecek olursa, PJAK’la yapılan anlaşmadan bahsetmesi ilginçtir. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’yi ziyaret eden Neçirvan Barzani’nin de terör örgütü PKK ile Türkiye’nin anlaşmasından bahsetmesi bir tesadüf olarak değerlendirilmemelidir. Bölgesel Kürt Yönetimi tarafından üst düzeyde yapılan bu açıklamalar bir niyet göstergesi olarak sayılabilir. Bu noktada Türkiye’yi ziyaret etmesi beklenen Mesut Barzani’nin terör örgütü PKK ile yapılacak bir anlaşmayı somut öneri olarak Türkiye’ye sunması beklenebilir. Barzani yönetimi son dönemde somut adımların işaretlerini de vermiştir. Bölgesel Kürt Yönetimi açısından bakıldığında, Barzani’nin böyle bir anlaşma konusunda “arabulucu” olarak rol alması da Barzani’nin bölgedeki Kürt politikasında taraftar kazanmasına yol açabilecek bir politika olarak değerlendirilebilir. Ayrıca tam bir çekilme olmasa da ABD askerlerinin Irak’taki gücünü azaltmasının ardından etki kaybı yaşayacağı düşünüldüğünde, Mesut Barzani’nin Türkiye ve İran’la ilişkilerini sıcak tutması ve sorunlara yönelik üreteceği çözümlerle bu iki ülkenin tehdit algılamalarını azami düzeye indirmesi, Bölgesel Kürt Yönetimi için önemli bir nitelik arz ettiği söylenebilir. Bu açıdan İran’ı ziyaret etmeden önce Kerkük’e giden Mesut Barzani’nin Kerkük’teki bütün grupların temsilcileri ile bir araya gelmesi ve ılımlı mesajlar vermesi dikkat çekmektedir. Türkiye’nin Kerkük’e ve Türkmenlere yönelik hassasiyeti bilinmekle birlikte, İran da Kerkük konusunda hassastır. Nitekim İran’la iyi ilişkilere sahip Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin, Kerkük’ün Bölgesel Kürt Yönetimi’ne bağlanmasının imkânsız olduğunu açıklaması önemlidir. Buradan hareketle Barzani’nin İran’ın hemen ardından Türkiye’yi de ziyaret edecek olması, Barzani’nin bölgedeki Türkiye-İran dengesine verdiği önemi göstermektedir.
Ancak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin bölge politikasında daha net tavırlar sergilemesi gerektiği düşünülmektedir. Türkiye’ye yönelik olumlu mesajlar verilirken, fiili durum Türkiye’nin aksi yönünde devam etmektedir. Halen terör örgütü PKK’nın Irak’ın kuzeyinden Türkiye’ye yönelik yaptığı silahlı eylemler devam etmektedir. Bunun da ötesinde terör örgütü PKK yandaşları Bölgesel Kürt Yönetimi’nin merkezi Erbil’deki Türkiye Konsolosluğu önünde gösteri düzenlerken, bu gösterilere karşı herhangi bir önlem alınmamakta ve hatta KDP’nin internet sitesinde bu gösteriler yayınlanarak destek verir niteliğe taşınmaktadır. Daha da önemlisi Van’daki depreme ilişkin haberler “Kürdistan” başlığı altında verilmektedir. Bölgesel Kürt Yönetimi Irak iç siyasetinde de aynı yöntemi devam ettirmektedir. Barzani, Kerkük ziyaretinde bu vilayette yaşayan gruplara yönelik ılımlı mesajlar verirken, diğer taraftan Bölgesel Kürt Yönetimi yetkilileri, Kerkük’teki Arap ve Türkmenlerin karşı çıktığı 140. maddenin uygulanması için görüşmeler yapmaktadır. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Fakat bu politikanın hiçbir tarafa fayda sağlamayacağı düşünülmektedir. Bu açıdan Barzani ve yönetiminin kartlarını daha açık oynaması gerektiği değerlendirilmektedir. Bölge politikası artık küçük ayak oyunlarını kaldırmayacak düzeyde gergin seyretmektedir. Bu nedenle taraflardan birinin atacağı yanlış bir adımını bölgedeki bütün dengeleri derinden sarsacağı öngörülebilir.
Yazının İngilizcesi için tıklayınız…
Bilgay DUMAN
ORSAM Ortadoğu Uzmanı
Kaynak: ORSAM
Dipnotlar
1)http://peyamner.com/details.aspx?l=6&id=253782, Erişim: 31 Ekim 2011.
2)http://turkish.farsnews.com/newstext.aspx?nn=9007271336, Erişim: 31 Ekim 2011.
3)Neçirvan Barzani’nin Açıklamaları İçin Bkz. “Barzani, PKK Çözüm İçin En Kısa Yoldur”, http://peyamner.com/details.aspx?l=6&id=253467, Erişim: 31 Ekim 2011.
4)http://peyamner.com/details.aspx?l=6&id=253661, Erişim: 31 Ekim 2011.
5)http://peyamner.com/details.aspx?l=6&id=253472, Erişim: 31 Ekim 2011.
