BM Soruşturma Paneli’nin İsrail’in Mavi Marmara baskınına ilişkin raporu, yarın BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon’a sunulacak İsrailli komandolarının dokuz Türk vatandaşının ölümü ile sonuçlanan Mavi Marmara gemisine kanlı baskını soruşturan BM Paneli’nin raporunun, yarın BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon’a sunulması bekleniyor.
Raporda İsrail’in uluslararası hukuku ihlal etmekle suçlanmadığı, bunun da Kudüs’te memnuniyet yarattığı ifade ediliyor. Netanyahu hükümetinin büyük bir olasılıkla raporu kabul edip tazminat ödeyeceği belirtilirken, Ankara’da “basına yansıdığı biçimde çıkarsa raporu olumlu karşılamayız” değerlendirmeleri yapıldı.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon tarafından Ağustos 2010’da kurulan ve Yeni Zelanda eski Başbakanı ve deniz hukuku uzmanı Geoffrey Palmer’in başkanlığını, başkan yardımcılığını ise Kolombiya’nın eski Devlet Başkanı Alvaro Uribe’nin yaptığı, BM Soruşturma Paneli’nin Mavi Marmara baskını konusunda yürüttüğü soruşturmanın sonuçlarını içeren raporunu, yarın Ban Ki-Moon’a sunması öngörülüyor. Türkiye’yi temsil eden Dışişleri eski Müsteşarı emekli Büyükelçi Özdem Sanberk’in görev yaptığı panelin İsrailli üyesi ise, Dışişleri Bakanlığı eski Genel Müdürü Joseph Ciechanover. Geçen ay New York’ta Panelin Türkiye’deki Temas Noktası Büyükelçi Mithat Rende’yi ve İsrailli Temas Noktasını dinleyen panelin yarın sunacağı ve “Palmer Raporu” olarak bilinen raporun içeriği ise tartışma yarattı. Konuya yakın kaynaklar, raporda bir “orta yol” bulunmaya çalışılırken yine sonucun özellikle İsrail açısından “tatmin edici” olduğunu söylüyorlar. Bu kaynaklar, “İsrail, Mavi Marmara baskına ilişkin hep Gazze’ye uyguladığı abluka meşru, Mavi Marmara operasyonu ise uluslararası hukuka uygun olduğunu ısrarla savundu. Palmer Raporu bu açıdan İsrail için çok önemli” dediler.
Raporda ayrıca, İsrailli komandoların gemiye karşı gerçekleştirdiği operasyonun kötü yürütüldüğü belirtiliyor ancak İsrail’in zaten bunu kabul ettiğine dikkat çekiliyor. Öte yandan, raporda İsrail’in, “özür” (apology) dilemesi yerine “üzüntü” (regret) belirtilmesi gereğinden söz edildiği, bunun da İsrail’i memnun ettiği ifade ediliyor. Kaynaklar, “İsrail hükümeti, bu raporu değerlendirecek ve sonunda kabul edecek gibi. Hükümet herhalde tazminat ödeyecek” derken, panelin oluşturulması isteyen tarafın da “Türkiye olduğu”nu vurguladılar. Ankara’da Türk yetkililerince yapılan değerlendirmelerde ise, “basına yansıdığı biçimde çıkarsa raporu olumlu karşılamayız” deniliyor.
İsrail’den ısrarlı özür dilemesini ve tazminat ödemesini talep eden Türkiye, gerek geçen Eylül ayının başında Komisyon’a sunduğu ön raporu ve Şubat ayında sunduğu nihai raporunda, gerekse Mithat Rende’nin panel önünde sözlü olarak dile getirdiği görüşler ve hukuki tezlerde İsrail’in uluslararası sularda sivil bir gemiye askeri operasyon düzenleyerek uluslararası hukuku ihlal ettiğini vurgulamıştı.
(cha, ankara haber ajansı, tuicakademi)
