Buldozerli Yıkım
Preşevo Belediye Meclisinin kararıyla 1999-2001’deki çatışmalarda Preşevo Vadisinde hayatını kaybeden, Sırbistan askeri ile savaşan Preşevo -Buyanovac Arnavutlar Kurtuluş Ordusu kahramanları için, belediye binası önüne 11 Ekim 2012 tarihinde inşa edilen ‘Kahramanlar Anıtı’ Pazar sabahı Sırbistan Jandarma Birlikleri tarafından buldozerler ile kaldırıldı. Zamanında Sırbistan tarafından kaldırılması istenen, kaldırılmaz ise kendilerinin kaldıracağını belirttiği ve Pazar sabahı gerçekleştirdiği bu olaydan sonra Sırbistan Başbakanı İvica Daçiç “Sırbistan yönetimi, Sırbistan‘a karşı savaşanlar için Sırbistan topraklarında anıtların yapılmasını müsaade etmeyecektir” şeklinde yazılı bir açıklama yaptı. Bunun üzerine Kosova, Makedonya ve Arnavutluk tarafından tepki dolu açıklamalar ardı sıra geldi. Tansiyonun artması ile Preşevo’ya gitmek isteyenler için Kosova ile Sırbistan sınır kapısı olaylardan hemen sonra kapandı.
Al Dahra Sırbistan’daki Tarıma El Attı
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Al Dahra Şirketi ile Belgrad Hükümeti arasında, Belgrad Hükümetinin resmi internet sitesinde yayınlanan habere göre, tarımsal alanda yapılan ortak yatırım anlaşması Belgrad Belediye Meclisi tarafından imzalanıp onaylandı.
Ekim biçim işlerinin Vojvodina’daki çifçilere verileceği, 16.500 hektarlık tarım topraklarının Al Dahra’ya kiralanması hususunda olan bu anlaşma ile Sırbistan’ın ihracatının artacağı planlanmakta.
Al Dahra ile yapılan anlaşmaya dâhil olmayan tarım topraklarının bir kısmı da Sırp Hükümeti tarafından Sırp tarım üreticileri için satılığa çıkarılacak.
Gümrük Sorunu
Geçtiğimiz günlerde Brnjak ve Jarinye deki idari geçitlere ilişkin geçici çözüm bulunması yönünde Belgrad ve Priştina arasında Catharine Ashton eşliğinde görüşme yapıldı. Mart 2011’de başlayan ve dördüncüsü olan görüşmede, Kuzey Kosova’nın özel durumu konuşuldu. Brüksel’de düzenlenen görüşmelerde, gümrük işlerinin yerine konulmasında, gümrük harçlarının çözümünde, gümrük vergileri ve KDV konusunda geçici mutabakata varıldı.
Toplantıdan sonra Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Catharine Ashton ve Kosova Başbakanı Hashim Thaci ve Sırbistan Başbakanı Dacic’in açıklamalarına göre Kuzey Kosova’daki belediyelerin gelişimini amaçlayan, iki tarafın temsilcileri ile Avrupa Birliği himayesinde üçlü, özel bir fon oluşturularak, gümrüklerden geçişlerdeki ödemeler ve KDV konusunda anlaşmaya varıldığı söylendi.
Sırp hükümeti tarafından verilen bilgiye göre, bu bazı teknik ayrıntılar dışında yapılmış geçici bir çözümdür. Anlaşmanın ulusal çıkarlara ve Sırbistan’ın Kosova görüşüne uygun olarak yapıldığı ve aynı zamanda çözüm yolunu açık tutarak, bunun bir gecede çözülemeyecek bir konu olduğu söylendi. Ek olarak sorunun hem Priştina hem Kosovalı Sırplar için yeni kurumların şekillenmesiyle çözüleceğini ve bu durumunda bir daha ki görüşmelerde daha ayrıntılı dile getirileceği bildirildi. Kurumlar için her iki tarafında kabul edebileceği nasıl bir anlaşmaya varılacağı ve çözüm bulunacağı konusunda da konuşulduğu söylendi
Ashton ise, Şubat’ta tekrar görüşme kararı aldıklarını ve bu görüşmelerin iyi geçeceğini umduğunu dile getirdi.
Görüşmeler devam ederken, Kosovalı aktivistler tarafından Ashton’un Brüksel’deki ofisinin önünde protesto yapıldı. Protesto’nun amacı Sırbistan’ın Kosova’yı tanıyana kadar görüşme olmaması hususunda idi. Ashton ise yapılan protestolara karşı, Sırbistan’ın Kosova’yı tanıması konusuna değinmeden, ilişkilerin normalleşmesi için ikna etmeye çalıştıklarını açıkladı.
Kosova’nın Bağımsızlığını Asla Kabul etmem
Çarşamba günü açıklamalarda bulunan Tomislav Nikoliç, Kosova’nın Birleşmiş Milletlerde bir koltuk elde etmesine izin vermeye niyetinin olmadığını açıkladı. Büyük yankı uyandıran bu açıklanın devamında, AB öncülüğünde gerçekleşen Belgrad-Priştina görüşmelerinde bu konunun masada kalacağını, bu platformlar aracılığıyla Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını asla kabul etmeyeceğini ve bununla birlikte Birleşmiş Milletlere üyeliğine de karşı olduklarını belirtti.
Dacic ise sonrasında yaptığı bir açıklamayla, geniş kapsamlı bir anlaşma ile bu konular üzerinde anlaşılabileceğini fakat bazı konularda inisiyatifler verilmesi gerektiğini söyleyerek, sitemkâr bir tavırla “Kosova bize Avrupa Birliği aracılığı ile bize baskı yapıyor, biz ise Birleşmiş Milletler konusu üzeriden. Bu tartışma bu şekilde yıllar boyu devam mı etmeli?” dedi.
Hashim Thaci ise Nikoliç’in düşüncelerinin tersine, bu normalleşme sürecinden sonra Birleşmiş Milletlerde koltuk elde edebileceklerine umutlu olduğunu söyledi.
Hırvatistan Atağı
Geçtiğimiz günlerde Hırvatistan Başbakanı Milanoviç göreve geldiği 23 Aralık 2011’den beri ilk kez Sırbistan’ı ziyaret etti. Ziyaret sonrası yaptığı açıklamada, Uluslararası Adalet Divanına giden soykırım davası için 2014’ü beklemenin iyi olmadığını dile getiren Milanoviç, savaş mirası gibi çözümsüz konuların yanı sıra daha çok Avrupa entegrasyonu ve ekonomik işbirliği üzerine olduğunu açıkladı.
Dacic’in açıklamalarına göre, iki ülke başbakanları arasında yapılan görüşmelerde, mülteciler, mülkiyet, kayıp kişiler ve benzeri sorunlarda daha aktif olunması ve geçmişten günümüze gelen bu sorunların çözümü ile uğraşacak karşılıklı komisyonların çalışımı konusunda anlaşmaya varıldı. Bu komisyonlar ayrıca Uluslararası Adalet Divanı’na götürülen soykırım davasını çözüme ulaştırmak için de çalışacak.
Ekonomik işbirliği konusunda da Hırvatistan’ın Avrupa Birliği’ne katılmasından sonra gelişen ve değişen koşulların kalıcı olmasına karar verildi. Ayrıca Dacic, Hırvatistan ile daha fazla iş yapmak istediklerini söyledi. Milanoviç ise iki ülke arasındaki düşük kapasiteli mal değişimi hususunda, Hırvatistan da Sırp firmalarını engelleyecek herhangi bir engel varsa, adil kuralların kuralı olan Avrupa Birliği’ne katıldıktan sonra yardım etmek için burada olacaklarını temenni etti. Konuşmasına, kendimiz için adil kurallar istiyorsak, aynısını diğerleri içinde yapmalıyız, Hırvatistan AB yolunda Sırbistan’ı destekleme konusunda adil olacaklarını bu konuda rehber değil muadil olmak istediklerini söyledi.
Onun sözlerine göre, Sırbistan’ın Avrupa entegrasyonu için yapması gerekenlerin daha zor olduğu anlaşılmaktadır.
İlgilenenlere; Sırbistan Ulusal Meclisi, internet üzerinden interaktif olarak meclisi gezmemizi sağlayan bir uygulama başlattı. Benim çok hoşuma gitti, eğer istiyorsanız www.parlament.rs adresinden sizde ziyaret edebilirsiniz.
(TuiçAkademi, srbija.gov.rs, english.blic.rs, B92, balkaninsight, AA, DHA )
TUİÇ-BALKAM Genel Sekreter
Dilek KÜTÜK
