Gerçek adı Armand-Jean Cardinal du Plessis de Richelieu olan Kardinal Richelieu, Fransız devlet adamı, eski başbakan ve din adamıdır.
“Realpolitik Okulu’nun ilk teorisyen ve pratisyenlerindendir. Bugün realizmin ve realist diplomasinin babası olarak bilinen Kardinal Richelieu’nun okulunun düşüncesi, o günlerde, “devlet çıkarı” anlamına gelen “Raison D’Etat” kavramıyla bilinmektedir. Bugünkü modern dış politikanın temelleri Richelieu’nun dış politikada en önemli şeyin ülke menfaati olduğu düşüncesine dayanmaktadır.
XIII. Louis döneminde, Fransız tipi monarşinin ve merkezi otoritenin temelleri atılırken ilk başbakan olmuştur, dini ve dünyevi otoriteleri birleştirmiştir.
Katolik Kilisesi kardinali Richelieu, devrim niteliğindeki düşünceleriyle, görevli olduğu Fransız devletinin çıkarlarını kilisenin üstünde tutmuştur. Fransa’yı önde gelen bir devlete ve dönemin dünya gücüne dönüştüren Otuz Yıl Savaşları’nda, Katolik Avusturya’yı değil, Protestan güçleri desteklemiştir.
Kardinal Richelieu, Orta Çağ Dönemi’nde devletin çıkarları için ahlaki ve dini kısıtlamalar yapan tek devlet adamı olmuştur.
Devlet karşıtlarının eleştirilerine rağmen Richelieu’nun başarıları dikkat çekmektedir. 17. yüzyılda Fransa, büyük ölçüde topraklarını genişleten ve Avrupa’da bir dönüm noktası olan Vestfalya Barışı’nı (1648) takiben, baskın bir ülkeye dönüşmüştür.
Otuz yıl savaşlarının sonunda, bir yandan “Raison D’Etat” doktrini Avrupa diplomasinin yol göstericisi olsa da, öte yandan bireysel devletler için bir mantık çerçevesi oluşturmasına rağmen, genel manada küresel sorunlara çözüm getirmekte yetersiz kalmıştır.
Richelieu karşımıza, romantik Fransız yazar Alexandre Dumas’ın en önemli eserlerinden olan “Üç Silahşörler” romanında bir lider, daha sonraki film uyarlamalarında ise muhalif, kötü karakter olarak çıkmaktadır. Edebiyat ve sinema alanlarında farklı portreler çizilse de güçlü bir hükümdar olarak yansıtılmıştır.
Kardinal Richelieu, 17. yüzyılın en önemli Fransız devlet adamlarından biridir ve genellikle Fransa’nın mutlak monarşiye geçişinde kilit bir rol oynadığı düşünülür. 1585 yılında doğan Armand Jean du Plessis (Richelieu’nin tam adı), 1642 yılında vefat etmiştir. Hem bir kilise adamı hem de bir devlet adamı olarak hizmet eden Richelieu, 1624 yılında Fransa Kralı XIII. Louis’nin baş danışmanı oldu ve ölümüne kadar bu görevde kaldı.
Richelieu’nin politikaları, Fransa’nın iç ve dış politikasında derin izler bırakmıştır. İç politikada, merkezi otoriteyi güçlendirmeye ve feodal lordların gücünü kırmaya yönelik adımlar atmıştır. Bu süreçte, Kralın otoritesini artırmak için soylulara ve Protestanlara karşı sert politikalar uygulamıştır. Huguenot olarak bilinen Fransız Protestanlarına karşı yürütülen mücadelede, onların siyasi ve askeri gücünü kırmayı başarmış, ancak dini özgürlüklerine bazı sınırlamalar getirmekle birlikte dokunulmazlık tanımıştır.
Dış politikada ise, Avrupa’daki Katolik güçler arasında denge politikası izlemiş ve özellikle Habsburg Hanedanı’nın gücünü sınırlamaya çalışmıştır. Bu amaçla Otuz Yıl Savaşları’na (1618-1648) müdahil olmuş ve bu savaşlar sırasında Fransa’nın pozisyonunu güçlendirmiştir. Richelieu’nin dış politikası, Fransa’nın Avrupa’da büyük bir güç haline gelmesinin temellerini atmıştır.
Richelieu aynı zamanda kültür ve sanata büyük önem vermiş, Fransız Akademisi’ni kurmuş ve edebiyat ile bilimi teşvik etmiştir. Politik gücünü pekiştirmek için medyayı ve sanatı bir propaganda aracı olarak kullanmıştır.
Richelieu’nin yönetimi, mutlak monarşinin güçlenmesine katkıda bulunmuş ve Fransa’nın modern devlet yapısına geçişinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Ancak yönetimi sırasında uyguladığı otoriter politikalar ve dini azınlıklara karşı tutumu, tarihçiler arasında tartışmalı konular arasında yer almaktadır. Richelieu, Fransız tarihinde derin izler bırakmış karmaşık bir figür olarak kabul edilir ve hala hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle değerlendirilmektedir.
Kardinal Richelieu, hem politik hem de edebi bir figür olarak tarihte önemli bir yer tutar. Onun dönemine ve düşünce yapısına ışık tutan birçok sözü, eseri ve politikası bulunmaktadır. Richelieu’nin çalışmaları arasında, özellikle devlet yönetimi ve diplomatik stratejiler üzerine yazılmış metinler ön plana çıkar.
Sözleri
Kardinal Richelieu’nin ünlü sözlerinden bazıları, onun politik zekâsını ve devlet yönetimine yaklaşımını yansıtır:
- “Bir devlet adamının en büyük erdemi, sabırdır.”
- “Savaş, barışı sağlamanın bir aracıdır.” Bu sözler, Richelieu’nin politikalarını anlamada kilit noktalar sunar; özellikle güç dengesi ve iç huzuru sağlama amacı güden politikalarının altını çizer.
Eserleri
Richelieu’nin yazılı eserleri arasında, onun politik felsefesini ve yönetim anlayışını detaylandıran önemli metinler bulunur:
- “Testament Politique” (Politik Vasiyet): Bu eser, Richelieu’nin devlet yönetimi ve dış politika hakkındaki görüşlerini içerir. Fransa’nın iç ve dış düşmanlarına karşı nasıl bir strateji izlenmesi gerektiğine dair tavsiyelerde bulunur.
- “Mémoires”: Richelieu’nin anıları, onun politik kariyeri boyunca karşılaştığı zorluklar ve bu zorluklar karşısında uyguladığı stratejiler hakkında değerli bilgiler sunar.
Richelieu, aynı zamanda Fransız Akademisi’nin kurucusu olarak Fransız edebiyatına ve diline büyük katkılarda bulunmuştur. Akademi, Fransız dilinin korunması ve geliştirilmesi amacıyla kurulmuş olup, Richelieu’nin kültür ve sanata verdiği önemin bir göstergesidir.
Kardinal Richelieu’nin eserleri ve sözleri, onun sadece bir devlet adamı değil, aynı zamanda derin bir düşünür ve kültür elçisi olduğunu göstermektedir. Bu çalışmalar, Fransız tarihi ve Avrupa siyaseti üzerine çalışanlar için hâlâ değerli kaynaklar arasında yer alır.
Betül Sağlam
TUİÇ Stajyeri
Kaynakça
Olubunmi Olawoyin, CARDINAL RICHELIEU AND THE EVOLUTION OF THE MODERN STATE SYSTEM,
https://www.academia.edu/4373169/CARDINAL_RICHELIEU_AND_THE_EVOLUTION
Richelieu, cardinal and duke of (1585-1642),
http://www.wga.hu/database/glossary/illustr2/richelie.html
Bios: Famous Realists Throughout the Ages, http://www.oocities.org/capitolhill/lobby/9559/bios.html#names
