Tanımanın Nedenleri
İspanya, Norveç ve İrlanda’nın Filistin’i devlet olarak tanıma kararının ardında bir dizi önemli neden yatmaktadır:
Savaş ve İnsani Kriz: Üç ülke de, Gazze Şeridi’nde devam eden savaşın ve insani krizin ortasında Filistin’in tanınmasının, bölgede barış ve güvenlik için tek alternatif olan iki devletli çözümü canlı tutmak amacıyla gerekli olduğunu belirtti. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, bu tanımanın barış yanlısı sesleri desteklemek için kritik olduğunu vurguladı.
Sembolik ve Politik Değer: İrlanda Başbakanı Simon Harris, ülkesinin bağımsızlık mücadelesinden yola çıkarak tanımanın güçlü bir politik ve sembolik değer taşıdığını belirtti. Tanımanın, Filistinlilere bağımsızlık umutlarını ve iki devletli çözüm vizyonunu koruma mesajı verdiğini ifade etti.
İsrail’in Politikaları: İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını ve Batı Şeria’daki yerleşim genişlemesini eleştirerek, bu politikaların iki devletli çözümü tehlikeye attığını ve barış sürecini zora soktuğunu söyledi.
Tanımanın Süreci ve Önemi
Üç ülkenin koordineli duyuruları, haftalar süren görüşmelerin sonucunda geldi ve tanıma kararı 28 Mayıs’ta resmi olarak yürürlüğe girecek. Bu adım, Filistin’in bağımsızlık ve egemenlik hakkını tanıyan bir dizi sembolik ve politik destek sağlamak amacıyla atıldı.
Tarihsel Bağlam ve Diplomatik Önemi:
- Norveç: Orta Doğu diplomasisinde önemli bir rol oynamış, özellikle 1993 Oslo Anlaşmaları’nın gizli görüşmelerine ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle, Norveç’in tanıması, barış yanlısı ve demokratik Filistin yanlısı sesleri desteklemek için kritik olarak görülmektedir.
- İspanya ve İrlanda: Her iki ülke de İsrail’in mevcut politikalarının iki devletli çözüm için bir tehdit oluşturduğunu ve Filistin’in tanınmasının bu çözümü korumak için önemli bir adım olduğunu vurgulamıştır.
Küresel ve Bölgesel Destek
Filistin, şu ana kadar 140’tan fazla ülke tarafından devlet olarak tanınmış durumdadır. Ancak, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’daki birçok ülke henüz Filistin’i tanımamış olup, bu tanımanın bir barış anlaşması sonucunda gerçekleşmesi gerektiğini savunmaktadırlar.
Avrupa Birliği (AB) İçerisinde Filistin’i Tanıyan Ülkeler:
- İsveç: Filistin’i tanıyan ilk AB ülkesi olup, bu adımı Ekim 2014’te atmıştır.
- Malta ve Güney Kıbrıs: Filistin’i tanıyan diğer AB ülkeleridir.
- İspanya, Norveç ve İrlanda: Bu son tanımalarla birlikte, AB içinde Filistin’i tanıyan ülke sayısı artmıştır.
Diğer AB ülkeleri arasında, Romanya ve Macaristan da Filistin’i tanımaktadır. Romanya, 1988 yılında Filistin Yönetimi’ni tanımış, Macaristan ise aynı yıl Filistin’i egemen bir devlet olarak tanımıştır. Ancak, Macaristan yakın zamanda Filistin’in BM üyeliğine karşı oy kullanmış ve İsrail’in en yakın müttefiklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Bu tanıma kararı, İsrail tarafından sert bir şekilde eleştirildi ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu tarafından “terörizme ödül” olarak nitelendirildi. İsrail, bu kararın Hamas gibi radikal grupları güçlendireceğini ve barış sürecini zora sokacağını savunmaktadır.
Filistin’in tanınması, Filistin’in uluslararası alanda daha geniş bir destek bulmasına ve iki devletli çözümün desteklenmesine yönelik bir baskı oluşturabilir. Bu adım, Batı Avrupa’da daha fazla ülkenin de benzer bir yönde hareket etmesine ilham verebilir. İrlanda Başbakanı Simon Harris, diğer ülkelerin de bu adımı takip edeceğini umduğunu belirtmiştir.
Bu tanıma, her üç ülkenin iç politikalarında da önemli yankılar yaratabilir. Özellikle, İrlanda’nın tarihsel bağımsızlık mücadelesi ve Norveç’in barışçıl çözüm yanlısı politikaları bu kararın arkasındaki temel itici güçler olarak öne çıkmaktadır.
İspanya, Norveç ve İrlanda’nın Filistin’i devlet olarak tanıma kararı, bölgesel ve uluslararası politik dinamikler üzerinde önemli etkiler yaratacak bir adımdır. Bu hareket, iki devletli çözüm vizyonunu desteklemek ve Filistin halkına uluslararası arenada daha fazla meşruiyet kazandırmak amacıyla atılmış sembolik ve politik bir adımdır. Tanıma kararı, İsrail’in mevcut politikalarına karşı bir tepki olarak görülmekte ve Orta Doğu’da barış ve güvenlik için alternatif bir yolun var olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.
Kaynaklar:
- Boxerman, A., Bubola, E., & Levenson, M. (2024, May 22). Spain, Norway and Ireland Recognize Palestinian State, Further Isolating Israel. The New York Times. https://www.nytimes.com/2024/05/22/world/middleeast/spain-norway-ireland-palestinian-statehood-israel.html
- Beaumont, P., & Jones, S. (2024, May 22). How significant is Spain, Norway and Ireland’s recognition of Palestinian state? The Guardian. https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/22/significant-spain-norway-ireland-recognition-state-palestine
- Brezar, A. (2024, May 22). Timeline: Which countries have recognised Palestinian state, when and why. Euronews. https://www.euronews.com/2024/05/22/timeline-which-countries-have-recognised-palestinian-state-when-and-why
