İran’ın ilk nükleer santrali Buşehr düzenlenen bir törenle faaliyete başladı. Törene İran Atom Enerjisi Ajansı Başkanı ile Rusya Enerji Bakanı da katıldı.
İran’ın tartışma yaratan nükleer faaliyetlerinde bugün çok önemli bir adım atıldı. Ülkede ilk nükleer santral faaliyete geçti. Santral faaliyete geçse de tüm kapasitesiyle çalışmasının üç ayı bulabileceği, resmi açılışın da 3 ay sonra yapılacağı belirtildi.
Körfez kıyısındaki santral, İranlı yetkililere göre Tahran’ın fosil yakıtlarına olan bağımlılığını azaltacak ve ilk başta 350-400 megavat elektrik üretilecek.
İran’ın Nükleer Programından Kaygılıyız
İran’daki gelişmeler Uluslararası Atom Enerji Kurumu’nun (UAEK) merkezinin bulunduğu Viyana’da endişeyle takip ediliyor.
Başkan Yukiya Amano, bugün başlayan yönetim kurulu toplantısına sunduğu son raporunda, “İran’ın nükleer programının askeri boyutu olduğu yolunda ciddi kaygı duyduğunu” söyledi.
Amano’nun, yönetim kurulu üyesi 35 ülkenin temsilcilerine sözlü olarak sunduğu raporunda, “İran’ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin detaylı bazı bilgileri kısa vadede size sunacağım” ifadesini kullanması dikkati çekti.
ABD’de Faaliyetlerin Askeri Boyutunu Kanıtlayan Belgeler Var
Toplantıdaki batılı diplomatik kaynaklar, Amano’nun sözünü ettiği “detaylı bilgilerin” ABD tarafından yıllar önce UAEK’e verilen dizüstü bilgisayarlardaki bilgiler olduğunu tahmin ettiklerini bildirdi.
ABD’nin, yıllar önce UAEK’ya verdiği ve içeriğinin açıklanmasını istemediği bilgisayarlarda İran’ın nükleer programının askeri boyutunu kanıtlayan “bilgi, belge ve uydu görüntüleri” bulunduğu belirtiliyor.
Diplomatik kaynaklar, Amano’nun “ABD’den onay aldığı için bilgisayarların içeriğini açıklayacağını ve bu nedenle de İran’ın nükleer programının askeri boyutunu açıklayacağım ifadesini kullandığı” görüşünü savundu.
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na (NPT) taraf olan İran, nükleer tesislerinde UAEK müfettişlerinin denetim yapmasına izin veriyor.
NPT’nin ani denetimleri öngören ek protokolünü ise bugüne kadar onaylamadığı için bu denetimler önceden haber verilerek yapılıyor.
Diplomatik kaynaklar, iddia edildiği gibi İran’ın askeri amaçlı gizli bir nükleer programının varlığının UAEK denetimleri sırasında da saptanabileceğini belirtiyorlar.
Amano, yönetim kurulu toplantısının açılışında sunduğu raporu hakkında düzenlediği basın toplantısında da “İran’ın gizli bir nükleer programı olduğu yolunda ciddi kaygıları olduğunu” belirterek, “kısa vadede İran’ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin bilgileri yönetim kuruluna sunacağını” kaydetti.
Bu arada Amano, Japonya’daki nükleer facia sonrası nükleer güvenlik alanındaki yeni önlemleri saptamak üzere, “küresel nükleer güvenlik” konusunda bir eylem planının uygulanacağını ve değişik forumlarda bu planın tartışılacağını bildirdi.
Kurumun Viyana’daki merkezinde bugün başlayan yönetim kurulu olağan toplantısının 16 Eylül’de sona ermesi bekleniyor.
(tuicakademi-ntvmsnbc)
