Irak Türkmen Cephesi Merkez Karar Yürütme Kurulu Üyesİ ve Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği Genel Sekreteri Kahtan Vendavi ile Türkmen gençliğinin taleblerini, Irak ve özellikle Kerkük’te siyasi durumu konuştuk.
Bilgay DUMAN: Sizi tanıyabilir miyiz? Kendinizi anlatabilir misiniz?
Kahtan VENDAVİ: 1975 Kerkük doğumluyum. 2003’ten beri gençlik hareketinde hizmet gösteriyorum. Kerkük’te İşletme Fakültesi’nde öğrenciyim. 2011’den beri Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği’nin Başkan Yardımcılığı görevini yapmaktayım. 2008 yılında Beşinci Türkmen Kurultayında Türkmen Meclisinde gençleri temsilen seçildim. 2011 yılında Irak-Türkmen Cephesine Türkmeneli Öğrenci ve Gençler Birliği’ni temsil etmek adına Merkez Karar Yürütme Kurulu’na seçildim. Şu an hizmete devam ediyorum.
Bilgay DUMAN: Biraz gençliğin sorunlarına değinelim isterseniz. Öncelikle Irak’taki gençliğin sıkıntıları neler ve bunların içerisinde Türkmen gençliğinin en büyük problemi nedir sizce?
Kahtan VENDAVİ: Irak 2003 senesinden bu yana başka bir döneme geçti ve bununla birlikte gençlik bu dönemden çok etkilendi. Mesela Şii, Kürt ve Arap gençleri sadece birbirine sahip çıktı diğer gençleri göz ardı etmeye başladılar. Türkmen gençleri ve biz 2003’ten bu yana ağabeylerimizle görüştük. Tüm parti başkanlarıyla görüştük. “Lütfen gençleri bölmeyin, gençler birlik olsun, herkes orada hizmetin göstersin” diye ricada bulunduk. Ama ne yazık ki partiler gençlikte güç olduğu için her parti kendi bünyesinde gençlik kolu açtı. Irak Türkmen Cephesi Türkmeneli Gençler Birliği olarak açıldı. Bir de diğer partilerden 2-3 öğrenci birliği faaliyet göstermeye başladı. Ama Türkmen sahasında en aktif faaliyet gösteren en iyi teşkilat yapısında sahip olan Türkmeneli Öğrenci Gençler Birliği’dir.
Bilgay DUMAN: Türkmen gençliğinin ne sıkıntısı var?
Kahtan VENDAVİ: Türkmen gençliğinin türlü türlü sıkıntıları vardır. İlk önce eğitim sıkıntısı geliyor. Saddam döneminde Türkçe okumaları yazmaları yasaktı. Ancak 9 yıl içerisinde okullar açıldı fakat çok sayıda gencimizin eğitim hakkı elinden gitti. Bizim büyük öğrenci projemiz içerisinde çok sayıda öğrencimiz şu an fayda görmektedir. İnşallah bu projenin içerisinde biz elimizden geldiği kadarıyla sorunlarla ilgileneceğiz. Tüm gençliğe faydası dokununcaya kadar devam edeceğiz.
Bilgay DUMAN: Peki Türkmen gençliği neyi istiyor, en fazla neye ihtiyacı var?
Kahtan VENDAVİ: Gençliğin Bağdat’ta sıkıntısı çoktur. Yurt dışına öğrenci gönderme konusunda, her sene çok sayıda bakanlık tarafından öğrenci gönderiliyor ama Türkmen gençliği bundan faydalanamıyor. Ayrıca siyasi sıkıntılarımız da var. Hiçbir zaman gençlere aktif rol verilmiyor. Irak Türkmen Cephesinde yeni yönetim gelince ilk defa gençlere 2 kişilik Merkez Yönetme Kurulunda kontenjan ayırdılar. O iki arkadaşımızdan biri Kerkük’te diğeri Telafer’de görevlendirildi. Bunun faydasını görüyoruz. Mesela gençlerin aktif rol oynadığı görülünce ağabeylerimiz gençlere rol vermesi gerektiğini düşünmeye başladılar. İnşallah bunlar devam eder. Bazı sıkıntılarımız Bağdat yönetim tarafından çözülüyor. Yeni yönetimimiz başa gelince Bağdat ile ilişkilerimizi çok güçlendirdik ve geliştirdik. Eğitim, Ziraat, Spor ve Öğretim Bakanlıklarıyla iyi ilişkilerimiz vardır.
Bilgay DUMAN: Peki Türkmen eğitimine dair ne gibi gelişmeler oldu?
Kahtan VENDAVİ: Şu an Türkmeneli bölgesinde 137 bin öğrencimiz Türkçe okuyor. Bunlar içerisinde 2 çeşit okulumuz var. Temel okullarımız tamamen Türkçe eğitim veriyor. Bu okullar yaygındır; Kerkük’ün bütün bölgelerinde, Telafer’de, Erbil’de hemen hemen her yerde vardır. Bu konuda bizim öğrenci birliğinin rolü çok önemli. Mesela bizim eğitim bakanlığı bize hiçbir konuda destek vermiyor. Kitap konusunda, araç-gereç konusunda, öğretmen yetiştirme konusunda destek sağlamıyorlar. Türkmeneli Vakfı bu konuda faaliyet gösteriyor. Temel okullarda öğrenim gören öğrenci sayısı 312 iken Türkmeneli Öğrenci Birliğinin katkılarıyla, uğraşlarıyla bu sayı 650’ye yükseldi. Bir de Parlamento tarafından Eğitim Müdürlüğü kurulması eğitime katkı sağlayan bir diğer faktördür. Biraz Bağdat’ta sıkıntımız vardır. Orada da Parlamentodaki ve Bakanlıktaki üyelerimizin sorunun çözümü için yaptıkları baskılarla inşallah çözülecektir. Öğrencilerimiz şu an 9 yıldır Türkçe öğrenimi görüyorlar, inşallah mezun olduklarında iyi bir Türkçe öğrenmiş olacaklar.
Bilgay DUMAN: Şu an temel okullardaki öğrenci sayısı kaç?
Kahtan VENDAVİ: 4000 civarındadır. Fakat temel okullarımızda öğretmenlerimizin seviyeleri konusunda sıkıntımız vardır. Malumunuz Türkmenler olarak 35 yıldır dilimiz öğretilmediği için, dilimizi konuşmak yasak olduğu için ve okumaya yazmaya bile izin verilmediğinden dolayı birçok şeyden mahrum kaldık. Biz kurslarla, seminerlerle eğitimin ve ana dilde öğrenim görmenin önemli olduğunu anlatmaya çalıştık. Böylece öğrenci sayısını artırmış olduk. Ayrıca Musul’daki, Kerkük’teki eğitim fakültelerimizden öğretmenler mezun oldu. Öğretmenler Enstitüsü’nde de Türkçe Öğretmenliği alanında 3-4 yıldır mezun veriyor. Böylelikle öğretmen sıkıntımızı da aşmayı hedefliyoruz. Kitap konusunda da sıkıntımız kalmadı. Fuzuli matbaamız açıldıktan sonra kitaplarımız basılmaya başlandı. Eğitim alanında kalan problemlerimizi de inşallah kısa zamanda aşacağız.
Bilgay DUMAN: Merkez Karar Yürütme Kurulunda üye olduğunuzu söylediniz. Yeni Yönetimle beraber karar alma sürecinde bir Türkmen genci olarak etkili olabiliyor musun?
Kahtan VENDAVİ: Bizim Merkez Karar Yürütme Kurulunda sıkıntımız oylama hakkımızın bulunmamasıdır. Sadece bizleri temsilen iki genç vardır. Sadece dinleyici olarak katılıyoruz, görüş bildiriyoruz.
Bilgay DUMAN: Peki taleplerinizi yönetime karşı dile getiriyor musunuz?
Kahtan VENDAVİ: Yıllardır getiriyoruz. Ancak 9 yıldan sonra gözlemciliğe kabul ettiler. İnşallah gün gelir oylama hakkına da kavuşuruz.
Bilgay DUMAN: Anlaşıldığı üzere Merkez Karar Yürütme Kurulunda olduğunuzdan siyasetin içindesiniz. Siz Türkmen Siyasetini nasıl görüyorsunuz?
Kahtan VENDAVİ: Türkmen siyaseti 2011’e kadar çok sıkıntılıydı, siyasi düşüncelerimiz çok kapalıydı. 2011 senesinde ise herkes siyaseti açık bir şekilde takip ediyor. 2011 senesinde Türkmen siyaseti çok ilerlemiştir ve atılan adımlar milleti çok mutlu etmiştir. Mesela yeni hükümette 3 Türkmen Bakan Türkmenleri temsilen yönetimde bulunmaktadır. Temennimiz tüm partilerin insanları kucaklaması, şahsi çıkarlarını bir yana bırakıp ülke menfaatlerini düşünmesidir. Milletin geleceği için adımlar atılması gereklidir.
Bilgay DUMAN: Kerkük’te son durum nedir? Kerkük’ün statüsü nereye gidiyor? Kerkük siyasetini anlatabilir misiniz?
Kahtan VENDAVİ: Kerkük’ün 2005’ten beri Vilayet Meclis Seçimleri gerçekleştirilmedi. Çünkü ortada büyük bir sıkıntı var. Mesela Kürt Bölgesine bağlanmak istiyor. Türkmen ve Araplar da hükümete bağlanmak veya özel bir statüye kavuşmak istiyorlar. Seçim noktasında da sıkıntı var. BM ve yurt dışındaki sivil toplum örgütleri seçimin gerçekleştirilmesini istiyor, ama yapılamıyor. Çünkü çok sayıda sahte belge ve sahte seçmen kütüğü var. Şimdi ise ortada yeni bir fikir var. 5-10 sene böyle devam edilsin ve sonra açık seçim olsun deniyor. Tüm partiler şu an eşit sayıda meclis üyelerinin olmasını istiyor ve bunun tartışması hala devam ediyor. Bir uzlaşıya henüz varılamadı.
Bilgay DUMAN: Son dönemde Kerkük’te şiddet olayları arttı. Bunun sebebi nedir?
Kahtan VENDAVİ: Kerkük’ün en büyük sıkıntısı nereye bağlanacağı sorunudur. Ayrıca şiddet olayları 2003’ten bu yana aynıdır, hız kesmiyor. Ne yazık ki patlamaların çoğu Türkmen bölgelerinde oluyor. Bizim sıkıntımız ayrıca Kürt partilere bağlı asayiştir. Asayişe bağlı Kürtler kendilerini koruyor ama bizleri korumuyorlar ve rahatsızlık veriyorlar. Vali ile de sıkıntımız var. Vali Kerkük güçlerini dağıtıyor fakat hiç ilgilenmiyor.
Bilgay DUMAN: Irak siyaseti hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Irak siyaseti nereye gidiyor?
Kahtan VENDAVİ: Benim şahsi kanaatim, Irak siyaseti böyle devam ederse ülke 3 parçaya bölünür. Kürtler, Sünniler ve Şii kesim ayrı ayrı bölgelere dağılıyor. Böyle giderse Türkmenler de kendi bölgesini kuracaklardır. Şimdilik böyle bir bölgesel gücü kuramayız ancak adımların hızlı bir şekilde atılması lazımdır.
Bilgay DUMAN: Peki böyle bir bölgenin kurulabilmesi için neler gerekiyor?
Kahtan VENDAVİ: Öncelikle güvenliği sağlamamız gerekiyor.
Bilgay DUMAN: Türkiye-Irak ilişkileri için bize neler söyleyebilirsiniz ve bir Türkmen genci olarak Türkiye’ye mesajlarınız nelerdir?
Kahtan VENDAVİ: Şahsi kanaatim Türkiye bu zamana kadar herhangi bir tarafta bulunmamıştır ve mazlumun yanında yer olmuştur. Biz Türkiye’nin herkese eşit mesafede durmasını Irak’ta da görmek istiyoruz.
* Bu röportaj ORSAM Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman tarafından 26 Nisan 2012 tarihinde Musul’da gerçekleştirilmiştir.
Kaynak: ORSAM
