Irak’ta Ammar El-Hekim’in başkanlığını yaptığı önemli Şii hareketlerinden Irak İslam Yüksek Konseyi’nin en önemli isimlerinden biri olan Taki El-Mevla beraberindeki heyetle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın daveti üzerine Türkiye’yi ziyaret etti. Taki El-Mevla siyasi kimliğinin yanı sıra, Irak Hac ve Umre Komisyonu’nun da başkanı konumda ve Taki El-Mevla bu konumu dolayısıyla Türkiye’yi ziyaret etmiş bulunuyor. Siyasi kimliğini bir kenara bırakarak yaptığı Türkiye ziyaretinde yine siyasette uzak kalamıyor. Kendisiyle yaptığımız görüşmede Irak siyasetini de değerlendirme fırsatı bulduk.
Taki El-Mevla’nın başkanlığını yaptığı kurum, Irak’taki hac ve umre organizasyonunu yapıyor. Ancak bu kurumun Irak’ta son derece önemli bir yer var. Nitekim Irak’ta Hac ve Umre Komisyonu bakanlık seviyesinde ve Taki El-Mevla bu konumuyla bakanlar kurulu toplantılarına da katılabiliyor. Bu nedenle Taki El-Mevla’nın siyasetten kopması mümkün değil. Taki El-Mevla Telaferli bir Türkmen. Irak’ta böyle önemli bir makama gelmiş olması Türkmenler adına bir avantaj. Taki El-Mevla, 7 Mart 2010’da yapılan seçimlerden Musul’dan Türkmen milletvekili olarak seçildi. 2005’ten sonra yürüttüğü Hac ve Umre Komisyonu başkanlığı görevini milletvekili olduktan sonra bırakan Mevla, sonra bu göreve tekrar getirildi. Kendisinin yerine de yine bir Telaferli olan Hasan Vahap milletvekili oldu. Yani Irak’ta Türkmenler üç bakanlığa sahip olsalar da Taki El-Mevla ile dört bakanlık sayılabilir.
Ilımlı bir siyasetçi olarak bilinen Taki El-Mevla ile önce Türkmen siyasetini konuşuyoruz. Özellikle Telafer’deki duruma değinen Mevla, Telafer’de Türkmenler arasındaki kaynaşmanın devam ettiği, hatta bir süre önce Telafer’in Şii ve Sünni aileleri arasında evliliklerin yeniden başladığını ve geçtiğimiz günlerde yaklaşık 60 çifti evlendirdiklerini söyledi. Bilindiği gibi Irak’taki mezhebi çatışmalar Telafer’i de olumsuz etkilemiş ve ilçe neredeyse ikiye bölünmüştü. Telafer’de yaşayan Şii ve Sünni aşiretler arasında problem çıkmış ve halk birbirinden kopmuştur. Ancak Türkiye’nin de çabalarıyla bir araya getirilen Telaferli aşiret liderleri arasında bir anlaşma sağlanmış ve Telafer yeniden eski günlerine dönmeye başlamıştı. Bunun meyveleri de şimdi bu evliliklerle alınıyor. Taki El-Mevla Telaferli kimliğine sahip çıkan bir siyasetçi. Bu nedenle sürekli Telafer’den bahsediyor. Şimdi Telafer’e yatırım yapılması ve yeni iş imkânlarının doğması için çaba harcadığını söylüyor ve bunun halkı birbirine daha da yakınlaştıracağını ve sorunları ortadan kaldıracağını söylüyor. Bu konuda Türkiye’den destek istediklerini de belirtiyor. Öte yandan Irak siyasetinin geleceğinden de umutlu, ancak Irak’ın zamana ihtiyacı olduğunu düşünüyor. Irak’taki en iyi çözümün uzlaşma olduğunu söylüyor. Bugün siyasetin olumsuz bir tablo çizdiğini vurguluyor. Taki El-Mevla’ya göre Irak Başbakanı Nuri El-Maliki bugün gittikçe güçleniyor ve özellikle son imza krizinden dolayı daha da güçlü konuma gelmiş. Ancak Taki El-Mevla, Irak’taki cepheleşmenin bir fayda getirmeyeceğini söylüyor. Taki El-Mevla’ya göre Irak’ta önemli olan uzlaşı ve sorunların çözümünde başka bir yolun bulunması zor görünüyor. Bu nedenle son hükümet krizi de ancak konuşularak ve uzlaşıyla çözülmeli. Nitekim bu görüş Irak İslam Yüksek Konseyi’nin son olaylardaki tutumuyla da özdeşleşiyor.
Taki El-Mevla bu süreçte Türkiye’ye yönelik de sıcak mesajlar veriyor. Her ne kadar Irak Başbakanı Nuri El-Maliki Türkiye’ye yönelik suçlamalarda bulunsa da Taki El-Mevla gibi ılımlı mesajlar veren ve olumlu düşünen siyasetçileri bulunması önemli. Hem Irak’ın iç siyaseti hem de Irak’ın dış politikası açısından önümüzdeki süreç son derece önemli. Bu süreçte önemli olan faktör uzlaşmacı politikalar. Irak’ın iç siyasetinde olduğu kadar dış siyasetinde de uzlaşmacı davranması ülkenin geleceği ve bölgeden alacağı destek açısından son derece önemli. İç politikada zaten gergin olan Irak, dış siyasetinde de durumu gerginleştirirse, bölgedeki iyi niyetli desteği de kaybedebilir. Türkiye, 2003’ten sonraki Irak’ta yaşanan her süreçte Irak’ı destekledi. Ayrım yapmadan tüm Iraklıların yanında oldu. Ancak son dönemde Irak merkezi hükümeti Türkiye’yi ötekileştirmeye başladı. Bu durumun yeniden yapılanan ve bölgede kendine yer edinmeye çalışan Irak açısından olumsuz olduğu düşünülüyor. Neyse ki Taki El-Mevla gibi Türkiye-Irak arasında köprü olabilecek siyasetçilerin varlığı devam ediyor.
Bilgay DUMAN
ORSAM Ortadoğu Uzmanı
Kaynak: ORSAM
