YENİ COVID-19 VARYANTI: OMICRON
Gözler Güney Afrika’da ortaya çıkan ‘Omicron’ varyantına çevrildi. Dünya Sağlık Örgütü, varyantın barındırdığı riskin çok yüksek olabileceği yönünde uyardı. Örgüt, mutasyona uğramış Covid-19 virüsünün küresel çapta daha ciddi sonuçlar doğurabileceğini açıkladı. Bilim insanları ise yeni varyant üzerinde çalışmaya başlarken çeşitli ülkeler de “act-now-ask-question-later” yaklaşımıyla Güney Afrika’ya kapılarını kapattı.
AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, 27 ülkeden oluşan Avrupa Birliği’ni Güney Afrika’dan uçuşları yasaklamaya davet etti, öneri kabul edildi. ABD de Güney Afrika’dan gelen yolcuları ülkeye almama kararı aldı. Japonya ve İsrail ise tüm yabancı ziyaretçi girişlerini askıya aldı. Aynı uygulamaya Fas da katıldı.
DSÖ, Omicron varyantına dair “önemli belirsizlikler” olduğunu söyledi. Ancak Örgüt, şu ana kadar yapılan araştırmalar ile bu varyantın hem bağışıklık sisteminin tepkilerinden kaçındığına hem de virüsün yayılma hızını artırdığına dair ön kanıtlar olduğunu ortaya koydu. Bu sebeple DSÖ, ülkelerin aşılama hızını olabildiğince artırması gerektiğine dikkat çekti. Nitekim Çin Devlet Başkanı Xi Jinping de yeni varyantın yayılımını önlemek adına Afrika’ya 1 milyar doz aşı bağışında bulunacağını söyledi. Zengin ve fakir ülkeler arasındaki adaletsizliğe vurgu yaptı, “dünyadaki bağışıklığı sağlamada Afrika’nın köprü görevi göreceğini” vurguladı.
Şu ana dek Omicron kaynaklı ölüm bildirilmemesine rağmen yeni varyantın Covid-19 virüsü taşımış kişileri yeniden enfekte etme olasılığının yüksek olduğu ifade edildi. DSÖ Genel Müdürü Tedros Adhanom Ghebreyesus ise “Birçoğumuz Covid-19 ile işimizin bittiğini düşünebilir ancak onun bizimle işi bitmedi.” diyerek uyardı.
YENİ VARYANT’IN TETİKLEDİĞİ ENFLASYON DALGASI
Covid-19 salgınının tırmandırdığı ekonomik kriz kendini birçok ülkede hissettirmeye devam ediyor. Enerji maliyetlerinin keskin artışı ve tedarik zincirlerinde yaşanan kesintiler tüketicileri yüksek fiyatlarla karşı karşıya getiriyor.
Gelişmekte olan ülkelerin daha fazla yüzleştiği enflasyon gerçeği, Omicron varyantının getirebileceği yeni kısıtlamalarla yükselme tehlikesi altında. Omicron; fabrika, liman ve tersanelerin geçici olarak kapanmaya zorlanabileceği, küresel ticarete daha fazla yük bindireceği ve fiyatları daha da yükselteceği yönünde yeni korkular yarattı. AB’nin en yüksek enflasyon oranına sahip Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde ise kriz gözle görülür hale geldi.
Gıda ve doğal gaz gibi ürünlerde yaşanan değer artışı yüksek enflasyon olarak tüketiciye yansıdı. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de insanlar ekonomideki daralmaya dikkat çekti. AP’ye verdiği röportajda gıda pazarından alışveriş yapan bir müşteri, “Daha az tükettiğimizi fark ettik” dedi. Aynı pazarda kasaplık yapan biri ise “müşteriler büyük toptan miktarlarda satın alarak indirimler sunabilen çok uluslu market zincirlerine yöneldikçe işlerde düşüş gördüğünü” söyledi.
Yüksek enflasyon yalnızca Orta ve Doğu Avrupa’da değil, zengin ülkelerde de kendini hissettirdi. Birçok ülkenin merkez bankası ekonomik canlanmayı artırmak için faiz oranlarında düşüşe gitti. Ancak Dünya Bankası baş ekonomisti Carmen Reinhart, “merkez bankalarının enflasyonu kontrol etmek için çok erken hareket etmesi halinde ekonomik toparlanmada kısa devre yaşanabileceğini” söyledi. Arap Baharı’nda yaşananlara atıf yapan Reinhart, “Gıda fiyatları toplumsal huzursuzluk için bir barometredir.” ifadesini kullandı.
Uluslararası Para Fonu (IMF) ise dünya tüketici fiyatlarının bu yıl %4,3 artarak 2011’den bu yana en büyük sıçramayı yaşayacağını tahmin ediyor. Örneğin Orta ve Doğu Avrupa’da para birimlerinin ABD doları ve euro karşısında zayıflamasıyla Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomilerinden Polonya, ekim ayında %6,4 ile son yirmi yılın en yüksek enflasyon oranına sahip oldu. Litvanya’da %8.2, Estonya’da %6,8 ve Macaristan’da %6,6 ile en yüksek yıllık enflasyon oranları kaydedildi.
Kaynak: AP
Hazırlayan: Gizem GÜVEN – TUİÇ Akademi İçerik Editörü
