Gökçen Ayzıt Kırkali
Göç Çalışmaları o-Staj Programı
Giriş
Yurt dışında çalışan göçmenlerin kendi ülkelerine aktardığı para olarak tanımlanabilecek göçmen havaleleri, gelişmekte olan birçok ekonomi için oldukça önemli bir olgudur. Dünya Bankası (2022), verilerine göre 2021’de düşük ve orta gelirli ülkelerden gelen işçi dövizleri 589 milyar dolar gibi rekor bir seviyeye ulaştı ve bu ülkelerin GSYİH’sinin %3’ünden fazlasını oluşturdu. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, bunun işçi dövizlerini nasıl etkileyeceğini ve dolayısıyla önümüzdeki on yıl içinde az gelişmiş ülkelerdeki ekonomik kalkınmayı nasıl şekillendireceğini anlamak önemlidir. Bankalar, para transferi operatörleri veya resmi olmayan ağlar gibi geleneksel kanallar geçmişte havaleleri göndermek için kullanılıyordu. Finans ve iletişim alanlarında teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte, yeni dijital platformlar ve mobil uygulamalar ortaya çıktı ve havalelerin nasıl gönderildiğini ve alındığını değiştirdi. Önümüzdeki on yıl içerisinde de çeşitli teknolojik gelişmelerin etkisiyle dijital havalelerde bir artış görülmesi bekleniyor. Mobil para platformları, cep telefonlarına ve internete erişimi arttıkça, özellikle kırsal bölgelerde havale göndermek ve almak için giderek daha popüler hale geliyor (Aker ve Demirgüç-Kunt, 2016). Teknolojinin gelişmesi, havale gönderimi için çeşitli yeni yolların ortaya çıkmasına neden oldu. Örneğin, göçmenlerin tipik bankacılık sistemleri yerine doğrudan alıcıların mobil cüzdanlarına para göndermeleri mümkün hale geldi. Ek olarak, havalelerin “çapraz” doğası göz önüne alındığında, en heyecan verici gelişmelerin çoğu blockchain ve kripto para birimleri dünyasına geçiyor (Jones, 2021). Blockchain teknolojisi, dağıtılmış defter platformlarının veya kripto para birimlerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırdı ve buna bağlı olarak daha ucuz ve hızlı sınır ötesi transferlerin gerçekleşmesi kolaylaştı. Bu platformlar, geleneksel para transferi yöntemlerine kıyasla şeffaflık, hız ve kolaylık sağlıyor. Aslında bu durum teknolojinin etkin olduğu havale kanallarının en önemli avantajlarından biri. Bahsedildiği üzere Blockchain’in güvenli ve şeffaf havale sistemleri oluşturuyor. Bu teknoloji geliştirildiğinde işlemler daha da hızlı ve daha ucuz hale getirebilir, dolandırıcılık risklerini azaltabilir ve insanların mali durumlarını daha iyi yönetmelerini sağlayabilir (Ghosh ve McConnell, 2017). Ayrıca dijital havalelerin geleneksel yöntemlere göre daha hızlı gerçekleşmesi, dijital platformlara erişilebilirliğin kolaylığı, göçmenlerin istedikleri zaman istedikleri yerde havale işlemlerini başlatmak için yalnızca akıllı telefon veya internet özellikli bir cihaz kullanabilmeleri gibi yöntemler göçmen havalelerinde dijital platformların daha fazla tercih edilmesini sağlıyor. Pew Araştırma Merkezi’nin (2018) yaptığı bir anketin mobil havale hizmetlerini kullanan göçmenlerin %74’ünün, geleneksel yöntemler yerine dijital kanalları seçmelerinin temel nedeni hız ve kolaylık. Paranın bir hesaptan diğerine taşınması anlamına gelen ve genellikle bankalar veya para transferi hizmetleri aracılığıyla elektronik olarak yapılan BASIC PARA transferleri sadece bir başlangıçtır; bazı şirketler, sınır ötesi fatura ödeme ve mobil yeniden yükleme gibi yeni uygulamalar kullanarak bu modeli yeni alanlara taşıyor. Sahra Altı Afrika ve Güney Asya gibi bölgelere akın ederek dünya çapında yaşam kalitesini artırıyorlar (Kunze).
Göçmen Havalelerinin Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkisi ve Teknolojinin Katkıları
Gelişmekte olan ülkelerde, göçmen havaleleri hane halkı gelirine katkıda bulunur ve böylece yoksulluğun azaltılmasına ve yaşam standartlarının iyileştirilmesine yani ailelerin refahının artmasına yardımcı olur. Örneğin havaleler eğitim veya sağlık sektörlerine yatırım yapmak için kullanılabilir. Bu yatırımlar dijital platformlar sayesinde daha verimli hale gelebilir ve belirli ihtiyaçlara daha uygun hale gelebilir. Ek olarak, dövizler, eğitim ve sağlık hizmetleri yoluyla insan sermayesine yatırım yaptığı için uzun vadeli ekonomik büyümeye katkıda bulunabilir. Bunun yanında işçi havalesiyle ülkeye giren yabancı paralar, Küçük ve Orta Boyuttaki İşletmeler (KOBİ) için başlangıç sermayesi kaynağı olarak hareket edebilir. Bu fonlar, dijital havalelerle birlikte artan verimlilik ve daha düşük maliyet nedeniyle daha kolay kullanılabilir hale gelerek yeni işletmeler ve girişimciliği teşvik edebilir. (Ratha etc., 2011). Bu, bireyleri ve toplulukları kendi işlerine ve gelirlerine yatırım yapmaya teşvik edebilir. Yapay zeka (AI), harcama modellerini analiz etmek ve fonları belirli ihtiyaçlara yönlendirmek gibi otomatik ve kişiselleştirilmiş finansal hizmetler sunmak da işçi dövizlerinde devrim yaratabilir (Moser, 2018). Genel olarak, gelişmekte olan ülkelerde teknolojinin gelişmesi, işçi dövizlerinin ekonomik aktiviteyi teşvik ederek, yoksulluğu azaltarak ve finansal katılımı artırarak ekonomik kalkınmayı katalize etme potansiyelini artırmaktadır.
Teknolojinin Gelişmesinin Göçmen Havaleleri Üzerinden Yaratabileceği Zorluklar
Teknolojinin gelişerek göçmen havalelerini daha hızlı ve kolay bir hale getirmesi sağladığı faydalar kadar çeşitli zorluklara da yol açabilmektedir. İlk olarak dijital uçurum, teknolojiye ve internete eşit olmayan erişimin finansal katılımı ve fon kullanımını kısıtladığından, işçi dövizlerinin potansiyel faydaları engellenebilir. (UNCTAD, 2018). bu zorlukların üstesinden gelerek işçi dövizlerinin az gelişmiş ülkelerdeki ekonomik büyüme üzerindeki olumlu etkisini en üst düzeye çıkarmak için, bu zorlukların üstesinden gelmek ve finansal okuryazarlığı teşvik etmek çok önemlidir. İkinci olarak ise, çevrimiçi işlemlerin artması, bilgisayar korsanlığı ve dolandırıcılık gibi siber güvenlik tehlikelerini artırıyor. Az gelişmiş ülkeler, tüketicileri finansal tehlikelerden korumak için düzenlemeleri ve dijital güvenlik önlemlerini güçlendirmelidir. Finansal istikrarsızlık ve dolandırıcılık gibi potansiyel tehlikeleri azaltmak için siber güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesi ve konu hakkındaki düzenlemelerin değiştirilmesi gereklidir (Dünya Bankası, 2018).
Sonuç
Önümüzdeki on yılda, teknoloji göçmen havalelerini önemli ölçüde etkileyecektir. Göçmen havalelerinin daha ucuz, daha hızlı ve daha şeffaf hale gelmesi, gelişmekte olan ülkelerde dijital platformlar ve kripto para kullanımının artması ve göçmen havalelerinin ekonomik büyümeyi sürdürmesi gibi beklenen sonuçlar ortaya çıkabilir. En Az Gelişmiş Ülkelerin (EAGÜ) işçi dövizlerini kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme için etkili bir şekilde kullanmaları için bu ilerlemeleri benimsemek fırsatlar yaratabilir. Dijital havalelerin tüm potansiyelini kullanmak ve bireyleri ve toplulukları daha iyi bir gelecek için güçlendirmek için hükümetler, finans kurumları, teknoloji şirketleri ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliği çok önemlidir. Bunun yanında, durum bazı zorlu durumlara yol açabilir. Bu potansiyel faydaları gerçekleştirmek için, dijital erişim eşitsizlikleri, siber güvenlik tehlikeleri ve yasal ve düzenleyici sorunlar gibi sorunlar ele alınmalıdır.
KAYNAKÇA
Aker, J. C., & Demirguc-Kunt, A. (2016). Mobile payments and financial inclusion in emerging economies. Journal of Economic Development, 101(4), 841-863. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264999323000329
Ghosh, S., & McConnell, D. (2017). Blockchain technology for development: Applications across sectors. World Bank Working Paper, (8254). https://documents1.worldbank.org/curated/en/099735104212220539/pdf/P1730060f0f36d0ef09ecb0c5e283741c3a.pdf
John Kunze, How technology is reimagining remittances | Retail Dive. (n.d.). https://www.retaildive.com/ex/mobilecommercedaily/how-technology-is-reimagining-remittances
Jones,A., How Technology Is Disrupting the Global Remittance Industry. (2021, December 31). International Banker. https://internationalbanker.com/technology/how-technology-is-disrupting-the-global-remittance-industry/
Mallela, K., Srivastava, A., & Singh, S. K. (2022, January 1). Remittances and Technology Spillovers: An Empirical Evidence from Remittance-Receiving Countries. Eurasian Studies in Business and Economics. https://doi.org/10.1007/978-3-031-15531-4_17
Moser, C. (2018). Artificial intelligence in financial services: From chatbot to strategic decision-making. Euromoney Institutional Investor PLC.
Ratha, D., Mohapatra, S. and Scheja, E. (2011) Impact of Migration on Economic and Social Development. International Organization for Migration Web Site.
http://www.iom.int/cms/en/sites/iom/home/what-we-do/migration-policy-and-research/migration-policy-1/migration-policy-practice/issues/octobernovember-2011/impact-of-migration-on-economic-and-soci.html
ULUSLARARASI GÖÇMEN HAVALELERİNİN GELİR EŞİTSİZLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ. (n.d.). https://www.acarindex.com/pdfs/1173220
World Bank. (2021). Migration and Development Brief 35. World Bank Group
