George Frost Kennan 16 Şubat 1904 tarihinde Milwaukee’de doğmuştur. ABD siyasi tarihinde oldukça önemli rol alan George Kennan döneminin önde gelen diplomatlarından ve politika bilimcilerinden birisidir. Aynı zamanda danışman olarak da ABD diplomasisinde yer alan Kennan, 1925 yılında Princeton Üniversitesin’de lisans eğitimine başlamıştır. Daha sonra Berlin İlahiyat Okulu’nda oryantal diller alanında eğitim görmüş, 1926 ile 1953 yılları arasında diplomat olarak birçok ülkede görevde bulunmuştur.
Bu ülkeler; İsviçre, Almanya, Estonya, Letonya, SSCB, Avusturya, Çekoslovakya, Portekiz ve İngiltere’dir. 1953’ten sonra ABD diplomasisinden emekliye ayrılan George F. Kennan, 1956 yılından itibaren Princeton Üniversitesin’de profesör olarak göreve başlamış, 1975’te ise Kennan Enstitüsü İleri Rusya Çalışmaları adlı bir merkezin kuruluşuna ön ayak olmuştur. Döneminin en önemli siyasi aktörlerinden biri olan Kennan, 17 Mart 2005 yılında ise hayata gözlerini yummuştur.
George Frost Kennan ve Siyaset
ABD’nin sonraki yıllarda ortaya çıkacak olan realist politikasını şekillendiren Kennan, kariyerine Rus iç savaşının sonuçlarını inceleyen bir gözlemci olarak başlamıştır. Kolektivizasyon (1925 ve 1935 yılları arasında kolektif çiftiklerde ve devlet çiftliklerinde toprak ve emeği güçlendirmek için yapılan çalışmalar) ve yakın terör tehdidine tanıklık etmiş, Moskova’da operasyon şefi ve büyükelçi Harriman’ın danışmanı olarak geçirdiği iki yıldan sonra meşhur Telegram’ı göndermiştir.
1946 basımlı ‘’Long Telegram’’ Amerikan anti-komünizmini ve Sovyet düşüne dair genel şüpheyi en iyi tasvir eden doküman özelliğini taşımaktadır. George Kennan’ın kaleminden çıkan Telegram soğuk savaşın ilk yıllarında en etkili yayım olmasıyla dikkat çekmiştir.
1946 yılı itibariyle 44 yaşında Rusçayı ve Slav dillerini akıcı konuşma özelliğine sahip bir anti-komünist olan Kennan, 1947 yılında Foreign Affairs dergisinde ‘’Sources of Soviet Conduct (Sovyet Yönetimi’nin Temeli)‘’ adlı bir makale yayımlamıştır. Makalede Mr. X mahlasını kullansa da, ABD halkı yazarın George F. Kennan olduğundan oldukça emindir. Kennan bu makalesinde, soğuk savaşın Amerika’ya sonradan özgür dünya olarak isimlendirilecek ‘’YENİDÜNYA’’ düzeninin liderliğini yapmak için tarihi bir fırsat verdiğini düşünmektedir. Yazdığı bu makalede daha sonra 40 yıl boyunca Batı Dünyası’nın Sovyetlere karşı çevreleme politikasının ön ayağını oluşturmuştur. Containment doktrini olarak da geçen çevreleme politikası, George Kennan tarafından ‘’Sovyet Yönetimi’nin Temeli’’ adlı makalede ortaya atılmıştır. Bir manasıyla bir stratejik plan olan çevreleme poltikası, Amerika Birleşik Devletleri’nin, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği’nin yayılmacı poltikasına karşı izlediği askeri, ekonomik ve diplomatik unsurlar içeren dış politika stratejisidir. O dönem SSCB danışmanı olan George Kennan, SSCB’deki yönetimin yumuşayacağını veya çökeceğini, bu nedenle ‘’Rusların yayılmacı eğilimlerinin, uzun dönemli ama sarsılmaz ve uyanık bir politikayla çevrelenerek denetim altına alınmasını önermiştir. Çevreleme politikasının ilk yansıması ise Truman Doktrini olmuştur. Bu doktrin ile ABD, komünizm tehdidi altındaki ülkelere mali ve askeri yardım yapacağını açıklamıştır. Truman Doktrini, kendisinden sonra gelecek olan Marshall Planı’na öncülük etmiş ve doktrinin başarısı Marshall Planı’nın hazırlayıcısı olmuştur.
Birçok sivil harekete katılan George F. Kennan Almanya’nın ayrışmasına, H-Bomb gelişmelerine, Kore ve Vietnam’daki savaşa ABD’nin dahil olmasına, nükleer üretim üzerine yapılan anlaşmalara ve ortaklıklara karşı çıkmıştır. Kütle yıkımlarına karşı yaptığı kampanyalar, Kennan’ı anti-nükleer hareketinin kahramanı yapmış, ‘’Around the Cragged Hill’’ adlı eserinde, ABD’nin çok merkezileştiğini, eşit şekilde farklı bileşenlere ayrılması gerektiğini savunmuştur.
Soğuk Savaş döneminin kilit isimlerinden biri olan George Kennan birçok eser yazmıştır. Policy Plannig Study, American Diplomacy Russia Leaves the War, Memoirs, Democracy and Student Left, Around the Cragged Hill, Russia and the West Under Lenin and Stalin adlı kitaplar George Kennan’ın önde gelen eserleridir. Russia Leaves the War ve Memoirs adlı eserleri Pulitzer ödülüne layık görülmüştür.
Mehmet İlhanlı
TUİÇ Stajyeri
Kaynakça
1. http://www.biography.com (01.03.2014-04.03.2014)
2. Sander, Oral 1989 Siyasi Tarih. Ankara: İmge Kitabevi
3. Kuyaş, Ahmet 2002 Gençler İçin Çağdaş Tarih. İstanbul: Epsilon Yayıncılık
4. www.türktöresi.com (01.03.2014)
5. Bilbilik, Erol 2008 İşgal Örgütleri/ CIA-NATO-AB. İstanbul: Asya ŞafakYayınları
6. X 1947 The Sources of Social Conduct. Foreign Affairs 25 (4): 566-582
