Küresel ekonomik krizin dip dönemlerini yavaş yavaş geride bıraktığımız şu günlerde piyasalar çok yavaş olsa da hızlanmaya başladı. Özellikle de krizin başladığı ülke olan ABD’deki büyüme verilerinin tahminlerin altında da olsa pozitif olması hem piyasalara umut hem de lokomotiflerin canlanmaya başladığına dair önemli sinyaller veriyor. Açıklanan verilere göre ABD yılın ilk çeyreğinde yüzde 3 büyüme kaydetti. Ancak uzmanların tahmini yüzde 3.4 düzeyindeydi. Ayrıca IMF tahminlerinde ABD’nin 2010 yılı sonunda yüzde 3.1’lik bir büyüme yakalayacağı da yer alıyor. Dünyanın diğer lokomotif ülkelerinin 2010 büyüme tahminlerine bakacak olursak durum biraz daha netleşiyor.
Almanya yüzde 1.2
Japonya yüzde 1.9
Rusya yüzde 4.0
Fransa yüzde 1.5
İngiltere yüzde 1.2
Çin yüzde 10.0
Bu büyüme oranları krizden çıkış sürecinin 2010 yılı boyunca süreceğinin işareti ancak hemen belirtmekte fayda var ki Avrupa’da Euro bölgesinde devam eden borç krizi negatif büyümelere sebebiyet veriyor ve Avrupa genelinde büyüme oranlarını negatif yönde etkiliyor.
Yunanistan yüzde -2.0
İspanya yüzde -0.4
Macaristan yüzde -0.2
İhracatımızın büyük kısmını gerçekleştirdiğimiz Avrupa’nın içinde bulunduğu durum eğer yeni pazarlara açılamaz (Latin Amerika, Asya, Afrika vb.) ise ve Avrupa’nın içinde bulunduğu durumdan çıkmasını beklersek artan dış ticaret açıkları, önümüzdeki günlerde sıkça karşılaşabileceğimiz bir manzara olacaktır. Keza o manzaralara yavaş yavaş merhaba demeye başladık.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Nisan ayında Türkiye’nin dış ticaret açığı yüzde 113.2 oranında artış göstererek 2 milyar 559 milyon dolardan 5 milyar 456 milyon dolara yükseldi. Nisan ayında ihracatımız geçen yılın aynı ayına göre 25.2 artış göstererek 9 milyar 466 milyon dolar oldu. İthalatımız ise yüzde 47.4 oranında artış gösterdi ve 14 milyar 922 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aradaki bu fark ithalatımızın hızlandığına ancak ihracatımızın aynı oranda hızlanmadığına işaret ediyor. Keza ihracatın ithalatı karşılama oranı da Nisan ayında yüzde 74.7’den (Nisan 2009) yüzde 63.4’e geriledi.
Nisan 2009 ihracat 7 milyar 562 milyon dolar
Nisan 2010 ihracat 9 milyar 466 milyon dolar
Nisan 2009 ithalat 10 milyar 121 milyon dolar
Nisan 2010 ithalat 14 milyar 922 milyon dolar
Dış ticaretimizin ülke gruplarına baktığımız zaman ihracatta özellikle Avrupa’nın payının arttığını görebiliriz. Nisan ayında AB ülkelerine yapılan ihracat yüzde 26.1 oranında artış gösterdi. 4 milyar 340.3 milyon dolarla AB ülkelerine yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 45.8’ini oluşturdu. AB ülkeleri içinde en fazla ihracatı Almanya’ya yaptık. Almanya’yı sırasıyla Fransa, İngiltere ve İtalya izledi. Avrupa’da Euro bölgesinde ki borç krizi Euro üzerinde büyük bir baskı oluşturmakta ve bu baskının borç krizi aşılana kadar devam edeceği aşikar. Bu durum yüzde 45’lik AB ihracatımızdan ziyade bunun dışında kalan yüzde 55’lik ihracatımızı oluşturan ülkelere yapılan ihracatımızda negatif bir etki yaratacaktır. Baskıyla değer yitirecek olan Euro AB mallarını, mallarımız karşısında cazip hale getirebilir. İthalata baktığımızda en büyük ithalatı 2 milyar 33.6 milyon dolarla Rusya’dan yaptığımızı görüyoruz. Geçtiğimiz yıl Nisan ayına göre yüzde 13.6’lık bir artış söz konusu. Rusya’yı sırasıyla Almanya, Çin ve ABD izledi.
Cari Açık: Bir ülkenin ihraç ettiği mal ve hizmetlerden elde ettiği gelirin, ülkenin yurt dışından ithal ettiği mal ve hizmetlere yaptığı ödemelerden az olmasıdır.
Tunç İNCE
Uşak Üniversitesi Maliye Bölümü
