Carl Von Clausewitz 18. Yüzyılda yaşamış Prusyalı bir generaldir ve bugüne kadar savaşın realitesini ve taktiklerini içeren en kapsamlı kitap olan “Savaş Üzerine”nin yazarıdır. Savaşın asıl amacının düşmanın gücünü yok ederek onun iradesine sahip olmak olduğunu savunmuştur. Savaş için kullandığı bu gerçekçi görüş ileriki yıllarda birçok general ve aralarında Lenin’in de bulunduğu birçok devlet adamını etkilemiştir.
Clausewitz, Fransız Devrim Savaşları’nda Fransız devrimcilerine karşı savaşırken, savaşın artık sadece siyasal bir elit çevresinde gerçekleşmediğini fark etmiştir. Savaş artık halkların savaşına dönüşmüştür ve monarşiler bu yeni oluşan güce karşı koyamamaktadır. Clausewitz’in değişen savaş anlayışı ‘Savaş Üzerine’ adlı eserinde büyük bir yer kaplamıştır ve Clausewitz bu anlayışın temel noktalarına tüm kitap boyunca bağlı kalmıştır. Clausewitz’e göre savaş artık sadece politik bir eylem değil, diğer aktörelerle ilişkilerin devamını belirleyen politik bir araçtır, yani ‘savaş, politikanın farklı araçlarla sürdürülmesidir.’ Buradan da anlayabileceğimiz gibi savaşa karar verilirken temel dayanak noktası politik bir amaca ulaşmaktır, savaşın direnme gücünü de yine bu politik amacın önem derecesi belirleyecektir. Clausewitz politik amacın nasıl şartlar altında nasıl bir ölçü olabileceğini de şu sözlerle belirtmiştir:
Politik amaç, kendi başına ve kendisi için bir ölçü olamaz, fakat kavramlarla değil gerçeklerle uğraştığımıza göre, karşı karşıya gelen iki devlete ilişkin bir ölçü olacaktır. Tek ve aynı politik amaç, çeşitli milletlerde, ya da aynı ülkede fakat ayrı ayrı dönemlerde değişik tepkiler yaratabilir. Onun içindir ki, politik amaç, ancak ilgilendirdiği kitleleri göz önünde tuttuğumuz takdirde geçerli bir ölçü olabilir (Clausewitz).
Bu açıklamaya göre politik amaç, küçük veya yeteri kadar önemli olmasa bile iki devlet arasındaki gerginliğin derecesi bir savaş durumu yaratabilir, fakat burada kesin olan tek şey ne tür şartlar altında olursa olsun savaşın politik amaçlardan bağımsız olarak gerçekleşmemesidir. Clausewitz’e göre, savaşları politik amaçların parçası olarak değerlendirmeyi başarabilirsek tüm savaş tarihini incelerken çekinceye düşmekten kurtuluruz. Ayrıca bu değerlendirme sayesinde savaşların birbirine benzemediklerini aksine hepsinin arkasındaki dinamiklerin olayların seyrinde önemli rol oynadıklarını kavrayabiliriz. Claseuwitz için savaşta önemli olan şey devlet adamının veya komutanın bu savaşın arkasındaki etmenleri iyi değerlendirebilmesi böylece onu farklı bir kalıba koymadan olması gereken sonuca doğru yönlendirebilmesidir, ona göre stratejik sorunların en büyüğü bu şartın sağlanamamasından kaynaklanmaktadır.
Yasemin Tosun
TUİÇ Stajyeri
Kaynakça
Arslan, E. (2013). Her Ne Biçimde Olursa Olsun Politikanın Sürdürülmesinde Savaştan Başka Çare Yok mu? [online]: http://www.foreignpolicy.org.tr/arkaplan/mayis03/tr/aykonu.htm
Clausewitz, C.V.(1873). Savaş Üzerine. May Yayınları, Nisan 1975, Çeviren: Şiar Yalçın Frequently Asked Questions about Clausewitz [online] http://www.clausewitz.com/FAQs.htm#Who
Muradoğlu, A. (2012). Savaş Üzerine. [online]: http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AbdullahMuradoglu/savas-uzerine/32984
Sun Tzu’dan Clausewitz’e Savaş Anlayışında Değişim (2011). [online]: http://www.tasam.org/tr TR/Icerik/3169/sun_tzudan_clausewitze_savas_anlayisinda_degisim
