Neredeyse bir ayı geçkin bir süre önce yüksek elektrik zamlarına yönelik halk tarafından başlatılan protestolar sonucunda GERB hükümetinin istifaya çağrılması, birkaç hafta önce hükümetin istifasını açıklamasıyla belirgin bir hal almıştı. Erken seçimlere gitmek zorunda kalan Bulgaristan’da Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in parlamentodaki partilere çoğunluk sırasına göre geçici hükümet kurma görevini sunması sonunda geçici hükümeti belirledi. Yeni Başbakan olarak bu hafta görevine başlayan Marin Raykov ve 17 bakandan oluşan kabinesinin, devir teslim töreninde büyük yankılar uyandırdığı öğrenildi. Yeni kabinede görev yapacak olan 17 bakanın üçünün başbakan yardımcılığı görevini de üstleneceği bildirildi. Bu görevleri yapacak olanların hepsinin kadın olması ise gözlerden kaçmadı. Çünkü Bulgaristan’ın 23 yıllık demokrasi tarihinde ilk kez bir kadın İç İşleri Bakanı olarak kabinede yerini aldı.
Parlamentonun oylama sonucu seçtiği 17 bakan ve 1 başbakandan oluşan 18 kişilik kabinenin her türlü yetkiye sahip olacağı ve meclisin onayı olmadan kararlar alabileceği açıklandı. Olağanüstü bir durumun yarattığı kriz sonucu ortaya çıkan geçici hükümete verilen bu ayrıcalıkların, Temmuz ayında yapılacak erken genel seçimlere kadar süreceği söylendi.
Yeni Başbakan Marin Raykov, 1989’da komünizm rejiminden çıkan demokratik Bulgaristan’ın on üçüncü başbakanı olma görevini üstlendi. Hükümetin devir teslim töreninde bir araya gelen eski Başbakan Boyko Borisov ve yeni Başbakan Marin Raykov’un yaptıkları kısa basın açıklamalarında ülkenin mevcut durumundan kısaca bahsederek olması istenenler üzerinde durdukları belirtildi. Yeni kabinenin de tanıtıldığı törende, Avrupa Birliği olarak genel anlamda bir ekonomik ve siyasi kriz içindeyken bu tür krizlerin yaşanmasının her ne kadar hoş olmadığı belirtilse de, geçici hükümetin, sorunlara çözüm bulacağının garantisini vermesinin ve bütçeyi en iyi şekilde kullanacaklarını deklare etmesinin vatandaşları biraz olsun rahatlatmış olduğu aktarıldı.
Ülkede elektrik faturalarının zamlarına karşı başlatılan ayaklanmanın zamanla siyasi tatminsizlik sonucu protestolara dönüşmesi, başta Cumhurbaşkanı Plevneliev olmak üzere hükümeti de korkutmuş, hatta hükümetin istifa etmesini zorunlu kılmıştır.
“İhtilali Durdurarak İhtilal Yapalım”
Hükümet devir teslim törenindeki konuşmasında, Bulgaristan’ın refah içinde yönetimi için öncelikle halkın güveninin sağlanması gerektiğini vurgulayan yeni Başbakan Raykov’un, kabinedeki kilit ismin Maliye Bakanı Kalin Hristov olduğunu belirttiği, daha iyi bir sosyal politika için bütçedeki rezervleri keşfetmeye çalışacaklarını söylediği, her bir hükümette iki önemli alanın eğitim ve dış işleri olduğunu açıklayarak “Bu iki bakanlıkta radikal ihtilal yapma zamanı geldi, o da ihtilal yapmaktan vazgeçmekten geçiyor.” şeklinde konuştuğu ifade edildi. Konuşmasına her iki eski ve yeni kabinedeki bakanları tebrik ederek son verdiği kaydedildi.
Yeni hükümetin kendini tanıtarak göreve başlamasının hemen ardından Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev tarafından feshedilen kırk birinci parlamentonun son oturumunun gerçekleştirildiği öğrenildi.
Tsetska Tsatçeva, 41. Meclisi Kapattı
Yüksek elektrik faturalarına karşı başlatılan ayaklanmanın tüm siyasi sistemi reddeden ve siyasi partilerin gerçek işlevlerini yerine getirmediği gerekçesiyle yasaklanmasını talep eden sokak protestoları yüzünden yapılan hükümet değişikliğinin ardından, Bulgaristan’ın yeni bir döneme girmesiyle 41.meclis de kapatılmış oldu. 41. meclisin kapanış oturumunda konuşan Meclis Başkanı Tsetska Tsatçeva, milletvekillerinin görevinin bittiğini, fakat parlamenter sistemin işlemeye devam edeceğini açıkladığı belirtildi. Konuşmasında bu meclis döneminin Avrupa’daki en büyük krize denk geldiğini ve bu krizlerin, maddi, ekonomik ile fikirler bazındaki krizler olduğunu kaydettiğini vurgulayan Tsatçeva’nın, meclisin işleviyle ilgili değerlendirmeleri istatistiklerin yapması yerine en önemli notun zaman tarafından verileceğini kaydettiği öğrenildi.
DPS lideri Lütvi Mestan ise yaptığı konuşmada, Bulgaristan’ın mesihlere ihtiyacı olmadığını, sorunların çözümü için sihirbaz türünden çarelerin gerekmediğini, fakat ülke için önceliklerin belirlenmesi gerektiğini ve siyasi pragmatizme ihtiyaç duyulduğunu vurguladığı ifade edildi.
Meclisin kapanış konuşmasında kısa açıklamalar yapan grupların da genel olarak üzerinde durdukları konunun, mevcut bütçenin durumu ve ekonomiyi iyileştirme çabaları olduğu kaydedildi.
Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik krizden kurtulmak çözüm önerileri sunan eski kabine ve yeni hükümetin dışında analistler ve akademisyenler de bu işe el atmış durumdalar.
Analistler: Kayyum Hükümeti İstikrar Bulmalı
Analistler, Kayyum Hükümeti de denilen ve merkez sağ partisi GERB’in yerini alan geçici hükümetin kabinesinin, yeni bir krizi önlemek için ekonomik istikrarı sağlamaya çağırıyor. Sofya merkezli siyaset bilimci ve Sophia Analytica Ltd.’nin kurucusu Vladimir Shopov, Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in sadece geçici bir kabine atamasının “yeterli olmadığını” söylemesinin ardından akademisyenler arasında da bir tartışma konusu olan ülkenin ekonomik krizden kurtulması için yapılabilecekler çeşitlenmeye başladı. SETimes‘a konuşan Shopov, bunun anayasal yetkileri dâhilinde faaliyet gösteren bir “gündem belirleyici hükümet” olması gerektiğini belirterek, ilk görevinin de “mali kesinlik dâhil olmak üzere bir istikrar duygusu yaratmak” olduğunu sözlerine eklediği bildirildi. Shopov’un, siyasilerin bu amaca ulaşamaması halinde Bulgaristan’ın yine “boşluğa bakıyor hale geleceği” konusunda uyarıda bulunarak, Bulgaristan’da ülkeye para kurulu düzenlemesinin getirilmesine yol açan 1996-1997 krizine göndermede bulunduğu ve “Mali istikrar, mevcut açmazdan çıkma amaçlı bütün makul senaryoların önemli bir ön şartıdır.” dediği öğrenildi.
Sofya’daki Liberal Stratejiler Merkezi adlı düşünce örgütünün Program Müdürü Georgi Ganev’e göre ise, emek piyasası alanında izlenen başarısız politikalar son haftalarda meydana gelen protestoların “temel” nedenleri arasında yer almakta.
Yapılan açıklamalar ve eski kabinenin ekonomik durumu daha yakın bilmesinden yola çıkılarak yeni Raykov hükümetine verilen tavsiyelerin, ülkenin ekonomik ve siyasi anlamda ne kadar da zor şartlar altında olduğu yorumu, birçok haber ajansınca hafta boyunca vurgulanmıştır.
(TUİÇAkademi, dunyabulteni.net, setimes.com, zaman, guardian.co.uk, AA, Balkans.com)
TUİÇ- BALKAM
Ecem ÖZAYAN
