Türkiye, Rusya Devlet Başkanlığı Danışmanı Uşakov’un Türkiye’nin BRICS’e katılmak için resmi başvuruda bulunduğunu doğrulaması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ekim ayında Kazan’da yapılacak zirveye katılmayı planladığına dair haberlerle birlikte BRICS üyeliğinin avantajlarını tartışmaya açtı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’a Türkiye’nin mevcut NATO üyeliğinin BRICS ile uyumsuz olup olmadığı sorulduğunda, “BRICS’in, bazı organizasyonların üyelerinin bu grupla ilişki kuramayacağına dair kuralları yok” yanıtını verdi.
Bu üst düzey diplomat ayrıca “Tam üyeler ve BRICS ile çeşitli işbirliği biçimleri geliştiren ülkeler için asıl önemli olan, Avrupa Birliği’nin Ukrayna’da savunduğu değerlerden farklı ortak değerleri paylaşmaktır. Tüm BRICS üyeleri BM Şartı’nın tüm hükümlerine ve birbirleriyle bağlantılı olma ilkesine uymaya hazırdır. Bu, çok kutupluluğun temelini oluşturan şeydir” diye ekledi.
Bazıları, Türkiye’nin BM’de Rusya aleyhine oy kullanmasının yukarıdaki kriterlere dayanarak BRICS üyeliğinden diskalifiye edici olacağını düşünebilir, ancak BRICS’in kurucu üyesi Brezilya, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi yeni üyeler de Rusya aleyhine oy kullanmış ve bu, bir sonuca yol açmamıştır. BRICS’in, bazı organizasyonların üyelerinin grupla bağ kuramayacağına dair bir kuralı olmadığı gibi, üyelerin grup üyelerine karşı oy kullanamayacağına ya da bunu yaparlarsa ayrılmaları gerektiğine dair de bir kuralı yoktur.
Aslında BRICS’in kodlanmış herhangi bir kuralı yoktur çünkü bu sadece finansal politikalarını çok kutupluluğa geçişi hızlandırmak amacıyla gönüllü olarak koordine eden ülkeler ağından ibarettir. Bu analizde de açıklandığı üzere, BRICS’in bir blok olmadığı, hatta Batı karşıtı bir yapı olmadığı yönündeki popüler ancak yanlış algıları çürütmek için son 18 ayda yazılmış on makaleye atıfta bulunulmuştur.
Bu bağlamda BRICS, bir Zoom konferansına benzetilebilir: üyeler bu konu hakkında aktif olarak tartışmalara katılır, ortaklar bu tartışmaları gerçek zamanlı olarak izler ve ilgisi olan herkes sonuçları daha sonra duyar. Kurallar yoktur çünkü grup içindeki ekonomik ve jeopolitik çelişkiler nedeniyle her şey gönüllülük esasına dayalıdır. Dolayısıyla, herhangi bir ülke, BRICS ile resmi bir ilişkisi olmasa bile bu grubun önerilerine dayanarak kendi politikalarını şekillendirebilir.
Resmi bir üye olmak, sadece yuvarlak masa toplantılarında söz hakkı ve getirdiği prestiji sağlar. Ayrıca, yıl boyunca düzenlenen onlarca etkinlikte yetkililerin bir araya gelmesi ve politika koordinasyonlarını daha yakından yürütmesi için uygun bir fırsat sunar, dolayısıyla üyelik önemlidir. Ortak statüsü (kriterleri önümüzdeki ay açıklanacaktır) ise bu etkinlikleri izlemeyi sağlar. Diğerleri ise politikalarını koordine etme konusunda geride kalabilir, ancak yine de bu etkinliklerin sonuçlarından faydalanabilirler.
Tüm bunlar göz önüne alındığında, Türkiye’nin BRICS üye olması ya da olmaması aslında o kadar büyük bir mesele değil; sadece BRICS hakkında yanlış algılara sahip ve prestij unsuruna fazla odaklanan yetkililer bu konuda aşırı endişe taşıyor. Üyelik, Türkiye’nin uluslararası profilini yükseltecek ve finansal çok kutupluluk politikalarını daha yakından koordine etmesini sağlayacaktır, ancak ortaklık statüsü ya da hiç statü olmaması bile Türkiye’nin bu politikaları kendi başına gönüllü olarak uygulamasını engellemez.
Yazının İngilizce Orijinaline Aşağıdaki Linkten Ulaşabilirsiniz.
https://korybko.substack.com/p/brics-membership-or-lack-thereof
