Berlin’le birlikte Almanya’yı da bölen duvarın ilk taşları tam 50 yıl önce konmuştu.
50. yıldönümünde duvarı aşıp Batı Almanya’ya kaçmaya çalışırken öldürülen kişiler için anma töreni yapıldı.
13 Ağustos 1961 günü Berlin’in batı sınırı boyunca inşa edilen duvarın izlerini halen taşıyan Almanya, 50. yıldönümünde başkent Berlin’de çeşitli etkinlikler düzenlendi.
Almanya Cumhurbaşkanı Christian Wulff ve Başbakan Angela Merkel’in katıldığı törende, saatler öğlen 12’yi gösterdiğinde kiliselerde çanlar çalındı ve saygı duruşunda bulunuldu.
Bernauer Strasse sokağındaki anma anıtının olduğu yerde düzenlenen törende konuşan Cumhurbaşkanı Wulff, özgürlük, demokrasi ve vatandaşlık hakları uğruna mücadele edenlerin unutulmaması gerektiğini belirtti.
Almanlar Berlin duvarını 1989 yılının Kasım ayında sökmeye başlamış ve duvarla birlikte komünist rejim de çökmüştü.İki Almanya 3 Ekim 1990’da birleşti.
Duvar’ın Tarihçesi
ABD, Büyük Britanya ve Sovyetler Birliği, 1944 yılında imzaladıkları Londra Protokolü’nde, Almanya’yı ve Berlin’i, daha sonra sayıları dörde yükselecek olan, üç ayrı kontrol bölgesine ayırdı.
Bir yıl sonra ise, Almanya İkinci Dünya Savaşı’nı kaybetmiş, kontrol bölgeleri ve Berlin’in yönetimi kazanan devletler tarafından ele geçirilmişti.
Bölünmenin ardından, Doğu ve Batı Almanya’nın kalkınma hızları ve güçleri arasındaki fark, iki bölge arasında kayda değer bir ekonomik uçuruma yol açtı.
ABD’nin Marshall Planı sayesinde Batı Almanya’nın refah düzeyi giderek artarken, Doğu Almanya’nınki düşüyordu. Bunu 3,1 milyonluk nüfus kaybı takip etti.
Ülkenin doğusunda yaşayan Almanların batıya göç etmesini engelleme planı, 26 Mayıs 1952’de Doğu Almanya’nın Batı’ya sınırlarını kapatması oldu.
1958’in sonlarına doğru Sovyetler Birliği, verdiği Chrustschow Ultimatomu’yla Batı Berlin’in sonraki altı ay içinde askerlerden temizlenmiş özgür bir şehir olmasını istediğini belirtti.
Bu şart yerine getirilmediği takdirde de, Berlin üzerindeki haklarını Doğu Almanya’ya devredeceğini açıkladı.Bu ültimatomdan iki yıl sonra ise, Doğu Almanya İçişleri Bakanlığı’ndan süresiz bir açıklama yapıldı.
Batı Almanya’dan Doğu Berlin’e yapılacak seyahatler, artık bazı belgeler almayı gerektirecek şekilde kontrol edilecekti.
Soğuk Savaş’ın simgesi
Berlin Duvarı, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Doğu-Batı ihtilafının ve dünyanın bölünmüşlüğün, siyasi literatürde ‘soğuk savaş’ olarak tanımlanan dönemin en belirgin simgesi oldu.
Eski Doğu Almanya’nın ortasında kalan Berlin’inin batısını bir ada gibi abluka altına alan beton sınır, bundan tam 50 yıl önce 1961 yılında 12 Ağustos’u 13’üne bağlayan gece inşa edildi.
1950’li yılların sonundan itibaren ekonomik açıdan daha kötü durumda olan doğudan ekonomik büyüme yakalayan Batı Almanya’ya 270 bin kişi göç etti.
Bu insan akınını engellemeyi amaçlayan ve bir gecede örülen duvar, Batı Berlin’de yaşayanlarda ve Batı ülkelerinde o günlerde tam bir şok etkisi yarattı.
Berlin’de 13 Ağustos sabahı uyananlar işlerine ve okullarına gitmek için yola çıktıklarında karşılarında tel örgüleri, silahlı Doğu Alman askerlerini ve tuğlalarla yükselen duvarı gördü.Berlin Duvarı’nı aşmaya çalışırken, en az 136 kişi yaşamını yitirdi.
Duvar 1989 yılına kadar Berlin’i ve Doğu Almanya ile Federal Almanya Cumhuriyeti’ni ayırdı.
28 yıl ayakta kalan duvar, 9 Kasım 1989 tarihinde Doğu Almanya’da haftalarca süren demokrasi yanlısı gösterilerden sonra yıkıldı.
(tuicakademi-VOAnews-BBC)
