Bazı Finansal Enstrümanların 2012 Yılı Sonrasındaki Olası Seyri

Yasal Uyarı

Bu makalede yer alan ekonomik bilgi ve yorumlar tavsiye niteliğinde değildir, yatırım danışmanlığı kapsamında da değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanarak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan bilgi ve yorumlar tamamıyla yazarın kişisel görüşlerine dayanmaktadır ve herhangi bir bağlayıcılık içermez.

Burada yapılan hiçbir yorum ve sunulan bilginin bütünlüğü, doğruluğu ve değişmeyeceği garanti edilemez. İfade edilen görüşler hiçbir şekilde ve surette alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Burada sunulan bilgi ve yorumların ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından dolayı doğabilecek zararlardan bu satırların yazarı hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmez. Aynı şahıs, yorumda adı geçebilecek finansal enstrümanları portföyünde bulundurabilir. Aynı şahıs, buradaki mesajların içerdiği bilgilerin doğruluğu veya eksiksiz olduğu konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu nedenle bu bilgilerin ne şekilde olursa olsun içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından ve saklanmasından sorumlu değildir. Bu makaledeki görüşler yalnızca gönderen kişiye aittir.

Yazarın Ricası

Bu makale, yazarın bazı kanılarını paylaşma arzunun ifadesi olup bir zihin jimnastiği önerisi olarak değerlendirilmelidir.

Bilimin en önemli özelliği geleceği tahmin etmekte kullanılabilmesidir. Örneğin, Güneş Tutulması veya Ay Tutulması olaylarının ne zaman olacağını söyleyemeyen gök fiziği hiçbir işe yaramaz. Aynı şekilde, bir makine yapmak şu iddiayı ileri sürmek demektir: Bu makinenin düğmesine her basıldığında makine çalışmaya başlar, çalışmaya başladıktan sonra da falanca filanca işleri şu kadar sürede tamamlar. Düğmeye her basıldığında değil de ancak bazı basışlarda çalışan veya her çalışmaya başladığında farklı iş yapan makine herhangi bir işe yaramaz.

Gelgelelim, herhangi bir konuda geleceğe yönelik herhangi bir tahmin yapabilmek için o konu hakkındaki her şeyi bilmek gerekmez. Bu çok garip bir özelliktir. Düşünün ki, bir nesnenin az sonra nasıl davranacağını söylüyorsunuz, o nesne sizin dediğinizi yapıyor ama siz o nesne hakkında her şeyi biliyor değilsiniz. Bu durum size de garip gelmiyor mu? Örneğin, elinizdeki taşı fırlatıyorsunuz ve daldaki bir armutu vurup düşürüyorsunuz. Üstelik her atışta aynı taşı kullanmazsınız ama aynı isabeti tekrarlayabilirsiniz, hem de sıkça. Oysa mekaniğin temel bağıntıları olan Galilei Denklemlerinden haberiniz bile olmayabilir o isabetli atışları yaptığınız sırada. Dahası, o taş bir armuta değil bir mamuta da fırlatılmış olabilir ve aynı yüksek isabet oranı sağlanmış olabilir, hem de günümüzden binlerce yıl evvel. Hoş, bugün armuta taş atarken de oturup Galilei Denklemleri aracılığıyla taşın izleyeceği rotayı hesaplayacak haliniz olmaz elbette. Dolayısıyla, şimdi taş atıp az sonra hedefi vurmak için ne Galilei Denklemleri’ni bilmek şarttır, ne Yerçekim Yasası’nı, ne de taşın ve armutun atomlardan yapıldığını. Bu lüzumsuzluklar listesi alabildiğine uzatılabilir.

Herodot’un ve Eudemos’un tanıklığına dayanan tarihsel kayıtlara göre 28 Mayıs M.Ö.585’te gerçekleştiği kabul edilen Güneş Tutulmasını önceden hesaplayıp haber veren kişi Miletli Talestir. Hâlbuki ne Güneş ve Ay hakkında doğru düzgün bilgi vardı Talesli yıllarda ne Dünya ve Ay’ın Güneş etrafında dolandığı biliniyordu ne de yerçekimi biliniyordu. Dürbün bile icat edilmemişti henüz ve gezegenlerin rotalarına ilişkin olan Kepler Yasaları yaklaşık iki bin yıl sonra bulunacaktı.

Hülâsa, geleceğe ilişkin tahminde bulunmak için, son derece minik ve yalın bilgi kırıntıları yeterli olabilir. (Bkz. DİP NOT 1) O kadar ki, uzun bir çubuk ve bir dayanak noktası verildiğinde dünya yerinden oynatılabilir. İşin püf noktası, o çubuğun neresini o dayanak noktasına yaslayabileceğinizi kestirebilmektir.

Bu yazıda, DJIA (Dow Jones Industrial Average, New York Borsası), DAX (Deutscher Aktienindex, Frankfurt Borsası) ve IMKB100 (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası en büyük 100 hisse indisi) indisleri ile Avro/AmerikanDoları (€/$), Avro/TürkLirası (€/TL) ve AmerikanDoları/TürkLirası ($/TL) pariteleri yanısıra AmerikanDoları ($) cinsinden bir onsluk (Oz) Altın fiyatı ($/Oz) işlenecektir. Bir ons (Avoirdupois Onsu) tam olarak 28,349523125 grama eşittir. Bu taşınabilir kıymet niceliklerinin öncü gösterge (“precursor”) olduğu varsayılmıştır. Kullanılacak yöntem, teknik analiz ve “trend” analizidir. (Bkz. [1] ve kaynakçası.)

DİP NOT 1: Şu hususları göz önünde bulundurmakta yarar var: Tales’e göre, maddenin ilk öğesi (arkhe) su idi. İlk öğe su olduğu için, toprak suyun üzerinde bulunmakta ve dolayısıyla, dünya su tarafından taşınmaktaydı. Dahası, bir gemi gibi hareket eden dünya suyun hareketliliği nedeniyle sallandığı zaman insanlar deprem olduğunu sanıyordu.

Konu 1: Birleşik Devletler (BD)

BD’nin güncel sorunu, mali uçurum [2] konusunda ülkenin iki büyük partisi arasında henüz bir anlaşmaya varılmamış olmasıdır. Üstelik bu konuda uzlaşma sağlanıp sağlanamayacağı da belli değil. Gerekli önlemler alınmazsa, 1 Ocak 2012 tarihinde bir dizi vergi artışı ve harcama kesintisi otomatik olarak devreye girecek. [3]

GRAFİK 1’de DJIA’nın ($) cinsinden haftalık grafiği gösterilmiştir. Grafik Mart 1995’de başlamakta ve bir haftalık hareket bir işaret ile gösterilmektedir; yani, yatay olan zaman ekseninin birimi haftadır. Burada, iki çift paralel düz çizgi görülmektedir. Alt çizgilere destek, üst çizgilere de direnç denir. Bunlardan kalın ve az çok yatay olan çift orta vadeli ve geniş bir salınımın sınırlarını tanımlamaktadır. DJIA, alttaki kalın çizgiyi en son “Lehman Brothers” krizi sırasında ve Kasım 2004’de test etmiş ve destek bulmuştur. Niceliksel kolaylık yani bol ve karşılıksız para basıp tedavüle sürerek ($) ucuzlaması karşılığında hisse senet fiyatlarının yükselmesi sağlanmıştır. İnce ve yükselen düz çizgi çifti ise, kısa vadeli bir yükselen “trend”i kapsamaktadır.

GRAFİK 1’in alt bölümündeki teknik göstergeler, ayrıntısına burada girilmeyecek şekilde (Bkz. [1] nolu kaynak ve oradaki referanslar) değerlendirildiğinde, DJIA’nın önümüzdeki üç beş hafta içinde 14 000$ seviyesini test edeceği beklenebilir. O seviyede, iki direnç çizgisi kesiştiği için, DJIA’nın 14 000$ seviyesini test etmesinin ardından, ilk etapta alttaki ince çizgiye dek gevşemesi beklenmektedir. Yine de, şu an ufukta görünmeyen bir olumlu gerekçe ortaya çıkarsa, DJIA’nın 14 000$ direncini aşarak çok daha yukarılara doğru hareketlenme olasılığı yabana atılmamalıdır.

GRAFİK 2’de bir ons ağırlığındaki altının ($) cinsinden fiyatının haftalık grafiği gösterilmiştir. Burada görüldüğü üzere fiyatlar 1650 ($) dolayında ve Haziran 2012 dolayında sıkıştıktan sonra 1800 ($) dolayındaki direncine dek yükselmiştir. Son günlerde ise, azalan “trend”in direnç çizgisinin baskısında kalarak orta vadeli yükselen destek çizgisini de aşağı kırmış ve 1550 ($) dolayındaki desteğine doğru gevşemiştir. GRAFİK 2’nin alt bölümündeki teknik göstergeler, ayrıntısına burada girilmeyecek şekilde (Bkz. [1] nolu kaynak ve oradaki referanslar) değerlendirildiğinde, 1550 ($) desteğinin önümüzdeki üç beş hafta içinde test edileceği ve akabinde hedefin 1800 ($) olacağı beklenmektedir. Yine de, şu an ufukta görünmeyen bir olumsuz gerekçe ortaya çıkarsa, altın fiyatlarının 1400 ($) dolayındaki eğri çizgilere doğru hareketlenme olasılığı yabana atılmamalıdır.

Ara Tahmin 1: Bir iki yıl kadarlık bir gelecekte DJIA’nın 14 000 ($)’ı aşmayacağı beklenmektedir. Ons başına altın fiyatlarının ise, 1550 ($) desteğini aşağı kırmayacağı ve daha ileriki bir gelecekte 1800 ($)’ın hayli üstüne doğru hareketleneceği beklenmektedir.

Konu 2: Avrupa Birliği (AB)

Yunanistan krizinin aşılmasıyla AB’de işlerin düzelmeğe yüz tuttuğu düşünülürken [4] İtalya’nın teknokrat başbakanı Mario Monti 21 Aralık 2012’de istifa etti ve ardından parlamento feshedildi [5]. Son zamanlardaki bölgesel seçimleri kaybeden Angela Merkel dahil pek çok Avrupalı lider genel seçimleri bekliyor. Belirsizlik yarattığı için borsacıların pek sevmediği seçimlerin Avrupa borsalarına, özelde de DAX’a pek fayda sağlamayacağı tahmin edilebilir. Buna rağmen DAX’ın orta vadeli direncini aştığı GRAFİK 3’de görülebilir. Önümüzdeki üç beş hafta içinde DAX’ın yukarı yönlü hareketine devam ederek 8000 (€) seviyelerini test etmesi beklenmektedir.

Öte yandan, ($) karşısında Avro’nun giderek değer kazanacağı da ileri sürülmektedir. Burada ilk hedef 1,35 ($) ve sonraki 1,5 ($)’dır. Çünkü GRAFİK 4’de de görülebileceği üzere Avronun 2009 yılı ortalarında oluşturmaya başladığı şekil ters-omuz-baş-omuz olup bu formasyon, bu yazının tuşlandığı tarih itibariyle tamamlanmıştır. Ardından, bu formasyonun etek seviyesi sayılan 1,5 ($) değerine dek yükseliş beklenmektedir. Bir iki günlük yakın vadede ve yatay kırmızı çizgi ile gösterilen düzeyin altına inilmediği sürece yukarı hareketin süreceği beklenmektedir. Aksi takdirde o zamanın dayatacağı yeni koşullar irdelenmelidir.

Ara Tahmin 2: AB’de ($) karşısında güçlü (€) tercih edilmekte ve bu nedenle Avrupa borsa indislerinin, özelde de DAX’ın gevşemesi beklenmektedir.

Konu 3: Türkiye

Ülkemizde ekonominin, özellikle banka sektörünün iyi durumda olduğu aşikârdır. Borsamız kapitülasyonunda, özellikle banka hisselerindeki yabancı payı 2012 yılı içinde sürekli artmıştır. TC Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri de rekor düzeye erişmiştir. [6] Önümüzdeki iki yılda Yerel Seçimler, Genel Seçimler ve Cumhurbaşkanlığı Seçimi yapılacaktır. Bu bilgiler ve GRAFİK 5’in ışığında IMKB100’ün 85 000 (TL) değerini seçimler öncesinde aşmayacağı tahmin edilmektedir. GRAFİK 6’da görülen IMKB100’ün logaritmik grafiğinde tarihsel yükselişin yaklaşıklıkla üstel (“exponential”) olduğu ve 12,589exp(0,0079x) bağıntısıyla verilen kesikli çizgiyi gayet yakından izlediği ileri sürülebilir. İlgili formülde ve GRAFİK 6’da (x) hafta cinsinden zamanı simgelemektedir,

GRAFİK 7’de arz edilen AmerikanDoları’nın TL cinsinden fiyatını gösteren eğri ve alt bölümdeki ilgili teknik göstergelere dayanarak, ($/TL)’nin orta vadeli hareket yönünün yukarı olacağı tahmin edilebilir. İlk etapta hedef 2,0 (TL) dolayıdır. Grafikteki uzun vadeli TOBO formasyonu, ($)’ın zamanla daha da pahalanacağını ima etmektedir. GRAFİK 8’de görüleceği üzere Avro’nun (TL) fiyatının hedefi 2,4 (TL) dolayında birkaç hafta oyalandıktan sonra 2,7 (TL)’dir. Çünkü azalan fiyat düşüş “trend”ini 2,2 (TL) dolayında aşıp bir TOBO formasyonun yarısını tamamlamıştır. Dahası, formasyonun başlangıç seviyesi 2,6 TL dolayıdır.

Ara Tahmin 3: IMKB100’ün 85 000 düzeyini aşması önümüzdeki üç yıl içinde beklenmemektedir. Sonrasında başta yurtiçi siyasi gelişmelere sonra da global gelişmelere bağlı olarak IMKB100 indisinden üç sıfır atılması ve bu indisin hedefinin şimdiki tanımına göre 100 000 (TL)’yi hızla aşarak 1 000 000 (TL) olacağı beklenmektedir. O arada ($/TL) ve (€/TL) değerlerinin yükseleceği beklenmektedir. Bu arada TC Merkez Bankası’nın müdahaleleri de önem taşıyacaktır.

ÖZET: Orta vadede yukarı yönlü beklentiler; altın ($/Oz) ve (€/$) gibi niceliklerde olup New York, Frankfurt ve İstanbul Borsalarında üç beş haftalık yukarı yönlü hareketleri takiben yatay ve aşağı yönlü hareketler görüleceği beklenmektedir.

Çağlar Tuncay, ODTÜ

[1] TUNCAY Ç (2011) Analysis of the trends in the index of the Dow Jones Industrial Average (DJIA) of the New York Stock Exchange (NYSE), URL: http://lanl.arxiv.org/find/all/1/all:+AND+caglar+tuncay/0/1/0/all/0/1, arXiv:1109.4372 .

[2] TÜYLÜOĞLU Ş (2012) ABD Mali Uçuruma mı Yuvarlanıyor?, 4 Ağustos Cumartesi, 2012, URL: http://www.ankarastrateji.org/yazar/doc-dr-sevket-tuyluoglu/abd-mali-ucuruma-mi-yuvarlaniyor/,  www.ankarastrateji.org.

[3] URL: http://www.bbc.co.uk/turkce/multimedya/2012/12/121221_dg_us_fiscal.shtml. Ayrıca, bkz. URL: http://www.ntvmsnbc.com/id/25399337/.

[4] URL: http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1112767&CategoryID=80.

[5] URL: http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1271773-monti-istifasini-verdi ve http://www.zaman.com.tr/dis-haberler/italyada-parlamento-feshedildi/2031866.html.

[6] URL: http://www.haber7.com/finans/haber/961274-tcmbnin-doviz-rezervi-100-milyar-dolari-asti

GRAFİK 1:    DJIA’nın ($) cinsinden haftalık grafiği.