Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Gazze ablukasını kırmayı amaçlayan yardım gemilerine savaş gemilerinin eşlik edeceğini söylemesinin ardından Türkiye ve İsrail arasındaki gerginlik daha da artıyor. Başbakan’ın açıklamaları, bugün Mısır’a yapacağı ziyaretin öncesine denk geliyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, geçen Perşembe bir televizyona verdiği demeçte Gazze ablukasını kırmaya çalışacak Türk yardım gemilerine savaş gemilerinin eşlik edeceğini açıkladı. Başbakan daha önce de Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki askeri varlığını arttıracağını bildirmişti. Erdoğan bugün Mısır, Tunus ve Libya’yı kapsayacak ziyaretlerine başlıyor. Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Soli Özel, krizin derinleşmesinin yalnızca İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ın iddialarını haklı çıkaracağı görüşünde. Ufukta Doğu Akdeniz’de bir güç mücadelesinin göründüğüne dikkati çeken Özel, risklerin çok büyük olduğuna işaret ediyor. İsrail Dışişleri Bakanı Lieberman’ın “Türkiye bizi kontrol etmeye çalışıyor, küresel niyetlere sahip bir bölgesel güce dönüşmeye çalışıyor” dediğini hatırlatan Soli Özel, “İsrail dışişleri bakanının kendi görüşlerine katılmasam da bu yorumu paylaşabilirim,” diye konuşuyor.
Erdoğan’ın Kuzey Afrika ülkelerine yapacağı ziyaret İsrail’le gerginliği daha da tırmandırabilir. Başbakan ziyareti sırasında Mısır’daki sınırdan Hamas’ın kontrolündeki Gazze’ye geçmek istediğini söylemişti. Hamas, İsrail’in yanı sıra Amerika ve Avrupa Birliği tarafından da terör örgütü olarak görülüyor. Ancak Erdoğan’ın Refah kapısı üzerinden Gazze’ye geçmesi, Mısır hükümetinin onayına bağlı. Uluslararası ilişkiler uzmanı Cengiz Aktar bu durumun Kahire hükümetini güç duruma sokacağı görüşünde. “Başbakan Erdoğan’ın Refah sınır kapısı üzerinden Gazze’ye geçmesine Mısır’ın onay verip vermediğini bilmiyoruz,” diye konuşan Aktar, Mısır’ın İsrail politikasını yeniden gözden geçirdiğini hatırlatarak, Kahire hükümetinin kararını “yeni İsrail politikası” üzerinden vereceğini söylüyor.
Mısır’ın bu konuda isteksizliğinin Ankara’yı rahatsız ettiği bildiriliyor. Kahire’nin bu konuda hem İsrail hem de Amerika’nın baskısı altında kaldığı tahmin ediliyor. Erdoğan’ın Gazze’ye gidip gitmeyeceği kesinleşmedi, ama El Cezire televizyonuna verdiği demeçte, “er ya da geç Gazze’ye gideceğini” söyledi. Başbakan’ın Gazze’yi ziyaret etme planları Ankara’da da rahatsızlığa yol açtığı gibi, Kuzey Afrika ülkelerine yaptığı ziyaretin de erken olduğunu düşünenler var. Bunun bir nedeni bu ülkelerin halen demokrasiye geçiş sürecinde olması. Emekli diplomat Murat Bilhan yine de bu ziyaretin önemli olduğunu vurguluyor. Murat Bilhan, Erdoğan’ın planları gerçekleşse de gerçekleşmese de Türkiye’nin bölgesel bir güç olduğu ve bunu diğerlerinin görmesi gerektiğini söylüyor.
Erdoğan Mısır ziyaretinde iki ülke deniz kuvvetlerinin ortak düzenleyeceği bir tatbikatı izleyecek. Bu tatbikat Türkiye’nin bölgedeki askeri gücünü göstermesi açısından önemli, ama aynı zamanda İsrail için de bir tehdit oluşturabilir.
Erdoğan’ın Kuzey Afrika’daki temaslarının bir diğer boyutu da Libya’yla ticari anlaşmaların korunması olacak. Cengiz Aktar, İsrail’e sert çıkan Erdoğan’ın bu ülkelerde iyi bir imaj bırakabileceği düşüncesinde, ama yine de beklentiler fazla yüksek tutulmamalı. Erdoğan sokaktaki Araplar tarafından el üstünde tutulabilir, ama bundan daha öteye gitmez,” diyen Aktar, Mısır’ın eninde sonunda Türkiye’yi bir rakip olarak göreceğini belirtiyor. Doğu Akdeniz’de dengelerin değiştiğine dikkati çeken Aktar, Türkiye’nin bu dengelerde yapıcı ve olumlu rol oynayabileceğini, ama içinde bulunduğu koşulların yarattığı abartılı ruh halinden kaçınması gerektiğini söylüyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Kuzey Afrika ülkelerine düzenleyeceği ziyarette, gelişen ekonomisi ve demokratik yapısıyla Türkiye’yi bu ülkelere bir model olarak tanıtması bekleniyor. Bununla birlikte gözlemciler, Arapların Türkiye’nin İsrail karşıtı tutumuna destek verse bile, Osmanlı geçmişi yüzünden bölge liderliğine soyunmasına karşı isteksiz davranabileceğinin altını çiziyor.
(tuicakademi-VOAnews)
