Yoğun Yağış Öncesi Arnavutluk’ta Son Gelişmeler
Arnavut Öğrencilere Yönelik Saldırılara Tepki
Geçtiğimiz haftalarda Makedonya’nın başkenti Üsküp’te birkaç Makedon vatandaşın saldırılarına maruz kalan Arnavut lise öğrencilerine yapılanları protesto amaçlı toplanan gençler polisle çatışmıştı.
Yaşanan gerginliğin ardından Arnavut kökenli vatandaşlara yönelik baskılara Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı’ndan büyük tepki geldi. Daha önce de yaşanan bu tarz olayların önüne diyalog, hoşgörü ve anlayışla geçilebileceği ifade edildiği gibi Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı Makedonya’daki ve özellikle Arnavutluk’taki siyasetçilere, Arnavut kökenli vatandaşlara yönelik baskılar konusunda daha dikkatli davranmaları gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Bununla birlikte Üsküp’te yaşanan etnik gerginliklerin AB bazında tehlikeli olabileceğine dair açıklamalar da yapıldı.
”Stratejik Ortak” Arnavutluk
Arnavutluk bir yandan Makedonya’daki etnik gerilime tepki gösterirken bir yandan Kosova ile işbirliği protokolü imzalayarak daha politik girişimlerde bulunuyor. Öyle ki Arnavutluk’un başkenti Tiran, geçtiğimiz günlerde resmi bir buluşmaya ev sahipliği yaptı.
Buluşmada yer alan iki önemli isim Kosova Dışişleri Bakanı Enver Hocay ve Arnavutluk Dışişleri Bakanı Edmond Panariti basına kapalı bir görüşme yaptılar. Daha sonra ortak basın toplantısı düzenleyen bakanlar Kosova ve Arnavutluk arasında bazı alanlar için geçerli işbirliği protokolü imzalandıklarını belirttiler.
Kosova ve Sırbistan arası diyalog çabalarına değinen Arnavutluk Dışişleri Bakanı Panariti, bu diyalogda Kosova Dışişleri Bakanı Hocay’ın katkılarının önemli olduğu konusunda açıklamalar yaparak iki ülke arasında yaşanan taze gerginliklerin ortadan kaldırılabilmesi için girişimlerde bulunmak gerektiğine işaret ediyor. Hocay ise Arnavutluk’un Kosova’nın siyaset, ekonomi ve eğitim açısından en güçlü ortağı olduğunu belirterek, Arnavutluk için ”stratejik ortak” ifadesinde bulundu.
” Büyük Arnavutluk”
Arnavutluk Dışişleri Bakanı Edmond Panariti’nin Kosova Dışişleri Bakanı Enver Hocay’la yaptığı görüşmelerde Sırbistan üzerine yapılan ”diyalog” odaklı yorumlar aylar öncesinde yaşanan ”Büyük Arnavutluk” gerginliğini hatırlatıyor.
Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa’nın sıkça sözünü ettiği tüm Arnavut topraklarının birleştirilmesi düşüncesi Makedonya, Yunanistan ve Karadağ’da karşıt tepkilere yol açmıştı. Arnavutluk Dışişleri Bakanı Panariti ve Cumhurbaşkanı Buyar Nişani’nin komşu ülkelerden gelen tepkilerin yarattığı atmosferi kırabilmek için devreye girmesi çok fazla olumlu sonuçlar doğurmadı.
Tepkilerin büyük kısmının Makedonya ve Yunanistan’dan gelmesi ve nitekim yine tepkinin bir göstergesi olarak Makedonya Cumhurbaşkanı Gyergo Ivanov ve Yunanistan Dışileri Bakanı Dimitris Avramopulos’un, Arnavutluk’un Bağımsızlık Günü 28 Kasım için hazırlığını yaptığı 100. yıl dönümü kutlamasına katılmaktan son anda vazgeçmeleri şaşırtıcı bir durum olmadı. Tam tersine Balkanlarda günümüzde mevcut ülkelerin ayrı ayrı kendi büyük birliklerini kurma çabası alınan tepkileri daha da normal, gündelik bir hale getiriyor.
”Büyük Arnavutluk” idealine zıt görüş belirten ülkeler ve isimlerin yanı sıra destek veren isimler de var. Makedonya İslam Birliği Başkanı Süleyman Recepi de bu isimlerden biri ve yaptığı açıklamalarda Recepi, “Beş devlette yaşayan tek milletten söz ediyoruz. Ben, babanın Arnavutluk topraklarında kardeşlerin ise bu toprakların dışında yaşamasını kabullenemiyorum” diyerek ideale destek verdiğini belirtmiştir.
Birleşme Referandumu
Kırmızı-Siyah İttifakı Arnavutluk ve Kosova’nın birleşmesi için 28 Kasım da başlattığı referandum kampanyasıyla iki ülke arasındaki sınırların kaldırılmasını talep etmişti.
Çalışmalarına halen sürdüren İttifak’ın başkanı Spahiu birleşen iki ülkenin Arnavut Federasyonu adı altında Avrupa Birliği’ne girmesinin mümkün olduğunu belirtmesiyle beraber siyasetçilere Arnavut karşıtı ülkelere boyun eğmeyeceklerini kanıtlamaları gerektiğini vurguladı. Spahiu bu söylemlerle İttifak’ın aynı zamanda milliyetçi eğilimlerini ortaya koymuştu. Böylelikle Kırmızı-Siyah İttifakı ülke gündeminde sıkça dile getirilen Arnavut topraklarının birleştirilmesi idealini referandum çağrılarıyla desteklemekte.
Arnavutluk Seçimlere Hazırlanıyor
Arnavutluk’ta yaklaşmakta olan genel seçimler başkent Tiran’ı hareketlendirdi. 23 Haziran’da yapılacak seçimler için görüşmeler devam ediyor. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) bünyesindeki Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (ODIHR) heyeti, Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa ve Arnavutluk Dışişleri Bakanı Edmond Panariti ile görüştü.
Görüşmelerin akabinde Başbakan Berişa’nın ODIHR heyetinden mümkün olan en yüksek sayıda gözlemciler talep ettiği ve seçimlerde belirli bölgelerde kimlik kontrolü yapılırken elektronik sayım metodunun uygulanacağı açıklandı. Bu gelişmeler aynı zamanda seçimler esnasında ortaya çıkacak aksaklıkları da belli bir noktaya kadar engelleyebilir.
Tüm gelişmelerin arkasında, seçimler öncesinde ve sonrasında yaşanacak tartışmaların demokratik bir ülkede olması gereken özellikler olduğu düşüncesi Arnavutluk’taki siyasetçiler arasında yavaş yavaş yerini almaya başladığı düşünülüyor.
23 Haziran’da gerçekleşecek seçimlerin hazırlıkları sürerken Arnavutluk’taki komünist ve işçi partileri de dahil olmak üzere Balkanlardaki komünist ve işçi partilerinin kapitalist kriz, milliyetçilik ve gericiliğe karşı mücadeleyi ele aldığı toplantılar yapılmaktadır.
Yağışlar Hayatı Felç Etti
Arnavutluk’ta iki gündür süren yağışlar hayatı olumsuz etkiliyor. Başkent Tiran yakınlarındaki Kamez bölgesinde evleri su bastığına dair haberler ülke gündeminde. Aynı zamanda fırtına sebebiyle Arnavutluk-İtalya arasındaki feribot seferleri iptal edilmiş durumda.
(TUİÇAkademi, Balkan Insıght, Albanian Economy, Sabah Gazetesi, Evrensel Gazetesi, TRT Haber, Yenisafak, Kosovoport, Cumhuriyet, Canada)
TUİÇ-BALKAM
Derya DENİZ
