Arap Baharı 1.yılını kutluyor. Devrimle beraber birçok lider koltuğundan oldu ve binlerce kişinin kanı döküldü. Fakat henüz bir düzen de oturmuş değil. Mısır’da hala meydanlarda gösteriler sürüyor, askerin hükümetten çekilmesini istiyorlar. Yemen’de muhalefet ve Salih’in yandaşları arasında tartışmalar sürüyor. Devrim 1.yılında ve hala devam ediyor. Düzenin oturması da yılları alabilir. Çünkü hala Arap dünyası çok karışık. Suriye de öyle…
Suriye baharın en geç geldiği ülke ve bu sefer diğer Arap ülkelerinde olduğundan daha fazla bilinmeyen değişkenler bulunuyor. Bu bilinmeyeni fazla olan denklemde birçok devlet gizli olarak yer alıyor. Suriye için bu bilinmezlik epey sürebilir. Çünkü karşılıklı bloklar çok kuvvetli ve kimse davasından vazgeçmiyor. Ülkede çıkan çatışmalarda ölü sayısının 5 bini geçtiği söyleniyor ve bu sayı her geçen gün artıyor.
Uluslararası arenada da durum karışık. Çin ve Rusya, Suriye’ye karşı olan politikalarda hep zıt tutum sergiliyor. Bu da uluslararası bir kararın alınmasını bloke ediyor. Ne ABD ne de Avrupa, Suriye’ye Libya gibi bakıyor ve kimse operasyon düzenlenmesinden yana değil. Çünkü Avrupa’da durumlar kritik. Euro bölgesinin düştüğü bu sıkıntılı ortamda Avrupa, bu operasyon için para harcayacak değil. İran da Suriye’ye karşı düzenlenecek bir operasyon karşısında daha saldırgan bir tutum sergilemeye başlayabilir ve bu sefer İran kendisine tehdit olarak gördüğü Batı medeniyeti ile sıcak çatışmalar yaşanabilir. ABD ve Avrupa bunu göze alamayabilir. Bu nedenle Suriye’ye dış bir müdahalenin olması zor gözüküyor.
Uluslararası ortamda, Birleşmiş Milletler’de eğer bir karar alınmaz ve Suriye için ortak bir çözüm getirilmezse çatışmalar bölgesel ortama sıçrayabilir. Ortadoğu’da karışıklıklar sürebilir. Hâlihazırda göstergeler de bu yönde. Geçen hafta Suriye’de Özgür Suriye Ordusu’nun yakaladığı beş Devrim Muhafızı bunu kanıtlıyor. Ayrıca İran dini lideri Ayetullah Hamaney’in askeri danışmanı Tümgeneral Yahya Rahim Safevi Katar’ın Türkiye’ye para aktararak Suriye’deki muhaliflere yardım ettiği suçlamasında bulunuyor. Türkiye’de zaten muhaliflere açık ve gizli olarak destek veriyor. Tüm bu göstergeler Suriye’deki olayların bölgesel bir çatışmaya döneceği riskini gözler önüne seriyor. Bu yüzden Suriye için bahar yaklaşıyor. Ufukta dış müdahalenin ya da bölgesel krizlerin yaklaşacağı görünüyor.
Vahap Can UĞURLU
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi
Uluslararası İlişkiler Bölümü
