Ortadoğu’daki ayaklanmalar diğer adıyla “Arap baharı” herkesin aynı kanıyı paylaştığı bir şekilde uluslararası konjoktürü etkilemiştir. Bunda başat rol oynayan devlet Tunus olmuştur. Çünkü olaylar orda başlamıştır. Ama artık önemli olan bundan sonrasıdır. Bu devrimlerle alakalı birçok analiz yapılmıştır ve yapılmaktadır.
Peki, bundan sonra ne olacaktır? Amerika Obama’nın kendi dış politika görüşü sayesinde Ortadoğu’daki bu ayaklanmalarda her zaman arka planda kaldı ve tabiri caizse Arap halkını Arap halkına kırdırdı. Bu Amerika için ilk plandı ve Amerika bundan başarılı bir şekilde çıktı. Şu an Amerika’da Ortadoğu’da vuku bulan devrimlerin etkisi konusunda ciddi bir bekleyiş var.
Halen Suriye’de ayaklanma devam etmekte ve Esad güçleri halk üzerinde güç kullanmaktadır. Esad ise tıpkı Hafız Esad gibi pragmatizm politikasına devam etmektedir. Amerika’yı asıl kaygılandıran şu an tabii ki Suriye’dir. Çünkü Esad halk üzerinde güç kullanmaktadır ve umulandan fazlasıyla Esad dirençli çıkmıştır. Aynı zamanda Arap Birliğinin kararına en başta evet deyip sonra bundan vazgeçebilecek bir devlet başkanıdır. İran’ın Suriye’nin arkasında olması ise ABD’nin diğer kaygı unsurudur. Bu noktada Amerika’da şu an için yeni bir dış politika sentezi belirleme ihtiyacı bulunmaktadır. ABD için hayati önem taşıyacak olan bu sentez, daha çok Ortadoğu politikasına yönelik olacaktır.
Birleşmiş Milletlerde İran’a yönelik yaptırım kararı güvenlik konseyinden geçmemiştir. Buna veto veren devletlerden biri Çin’dir ve ABD’nin özellikle Çin ile ilişkilerinde son zamanlarda bir sertleşme yaşanmıştır. Geçenlerde Obama’nın Asya-Pasifik işbirliği konseyi için Avustralya’ya gitmesi ve orada bu bölgenin ABD için ne kadar önemli olduğunu vurgulaması ABD’nin yeni bir dış politika sentezi arayışı içinde olduğunu göstermektedir. Obama konuşmasında ABD ordusunun bir kısmının bu bölgede konuşlandırılması gerektiğini söylemesi Çin’de tedirginliğe yol açmış ve Çin yönetimi haklarına saygıda bulunulmasını ABD ‘den istemiştir. Iraktan askerleri çeken ya da çekmek üzere olan ABD’nin bu bölgelerde askeri konuşlandırma yapması Çin gibi İran’ı da rahatsız etmektedir. Ve son zamanlarda özellikle ABD ve Birleşmiş Milletlerin İran’ın nükleer silah yapma aşaması içinde olduğunu söylemesi ve bunu Güvenlik konseyinin önüne getirmesi kanımca ABD’nin bu Asya- pasifik çıkışından sonra İran’ı köşeye sıkıştırma amacı taşımasıdır. Şöyle ki, Ortadoğu’da her ne kadar şu an için Suriye dışında dengeler ABD lehine gelişse de ABD tarihte de örnekleri olduğu gibi alternatif arayarak Asya pasifik alanında etkinliğini geliştirmek istemiştir. Ve İran’ının nükleer silah yapma aşaması içinde olduğunu söyleyerek de İran’ı şu anlık bu durumdan saf dışı bırakmak istemiştir.
İlerleyen süreçlerde özellikle Suriye’de ki durum şekillendiğinde madalyonun diğer yüzü de görülecektir. Amerika’nın Asya- pasifik ülkelerinde etkili olma çabası özellikle şu an için Çin’i tedirgin etmiştir. Amerika bu bölgelerde etkili oldukça ya da etkili olmaya çalıştıkça karşısında her zaman güçlü bir Çin’i ve İran’ı bulacaktır. Rusya ise Kazakistan ve Belarus ile Avrasya birliğini ya da ekonomik birliğini kurma aşamasındadır. Dolayısıyla Putin’in başkan olduktan sonra özellikle bu birlik ile Amerika karşısında durması beklenmektedir. Putin’in Avrasya Birliği’nin içine hangi devletlerin daha gireceği şu an için merak konuşur tabii ki ama giren herhangi bir devlet ABD başta olmak üzere Çin’i hatta İran’ı bile endişelendirecektir.
Çağdaş ERDOĞAN
