Almanaklar, internetin yaygın olarak kullanılmaya başladığı yıllara kadar, geçmiş yılın değerlendirilmesi ve önemli olayların kayıt altına alınması için en prestijli yayın formatlarından biri olarak kabul edilirdi. Hatta bazı yayın kuruluşları, bu alanda hazırladıkları çalışmaları yüksek kaliteli kağıtlara basar ve özel kutular içinde dağıtarak prestij göstergesi olarak sunardı. Almanak, bir bakıma, Saatli Maarif Takvimi’nin batıdaki karşılığı olarak görülürdü. Geleneksel olarak gelecek yılın önemli meteorolojik ve astrolojik olaylarını gösteren bir takvim işlevi gören almanaklar, zamanla geçen yılın değerlendirmelerinin ve önemli gelişmelerin derlendiği bir yayın türü haline geldi.
Bu anlayıştan hareketle, 2024 yılının uluslararası ilişkiler ve dış politika bağlamında, Türkiye merkezli bir perspektifle değerlendirildiği bu almanak hazırlanmıştır. Amacımız, hem geride kalan yılın kapsamlı bir analizini yapmak hem de 2025 yılına dair beklentiler ve öngörüler sunmaktır. Bu almanakta öncelikle Türk Dış Politikası’nın (TDP) genel bir değerlendirmesi yapılacak, ardından Türkiye’nin diğer ülkelerle olan ilişkileri ele alınacak ve bu ilişkilerin içeriği detaylandırılacaktır. Bunun yanı sıra, 2025 yılına yönelik öngörüler ve stratejik değerlendirmeler de okuyucularla paylaşılacaktır.
Mehmet Sadık Akyar & Hakan Arıdemir
GİRİŞ
Almanak hazırlanırken mümkün olduğunca kaynak gösterilmeye özen gösterilmiş, böylelikle gelecek yıllarda bu konularda araştırma yapacak olanlara da kolaylık sağlanması amaçlanmıştır. Bu çalışma, sadece 2024 yılına ışık tutmakla kalmayıp, aynı zamanda Türk dış politikasının gelecekteki yönelimlerini anlamaya katkı sağlamayı hedeflemektedir.
2024 yılı, Türk Dış Politikası’nın (TDP) “Türkiye Yüzyılı” vizyonu çerçevesinde şekillendiği ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) bünyesinde “Türk Yüzyılı” sloganıyla uluslararası platformlarda uygulanmaya çalışıldığı bir dönem olmuştur. Türkiye, bu vizyonu yalnızca kendi ulusal çıkarlarını değil, bölgesel ve küresel dinamikleri de gözeterek hayata geçirmeye odaklanmıştır.
2024 yılında TDP’nın her platformda gündeme getirdiği en önemli konulardan biri, İsrail’in Gazze’de gerçekleştirdiği soykırım girişimi olmuştur. Türkiye, bu konuyu uluslararası arenada sıklıkla vurgulamış, Filistin halkının haklarını savunmaya yönelik girişimlerini sürdürmüştür. Aynı zamanda, yılın sonlarına doğru Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmesiyle birlikte ortaya çıkan yeni jeopolitik dinamikler, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs meselelerini bir kez daha Türk dış politikasının merkezine taşımıştır. Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, TDT bünyesindeki iş birliği çalışmaları ve Afrika kıtası ile ilişkilerin derinleştirilmesi, 2024 yılının önemli dış politika başlıkları arasında yer almıştır.
Savunma sanayi, 2024 yılında Türk Dış Politikası’nın en önemli kaldıraçlarından biri haline gelmiştir. Türkiye, bu alanda sağladığı ilerlemelerle dünya çapında dikkat çekerken, aynı zamanda savunma sanayisini diğer ülkelerle ilişkilerinde stratejik bir araç olarak kullanmıştır. Bu çerçevede, Türkiye sadece kendi askeri kapasitesini artırmakla kalmamış, aynı zamanda savunma sanayi ürünlerini diplomatik bir güç unsuru haline getirerek önemli kazanımlar elde etmiştir. Bu alandaki başarıların gelecekte daha sistematik bir şekilde sürdürülmesi, TDP’nın uluslararası arenadaki etkinliğini artıracaktır.
ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE TÜRK DIŞ POLİTİKASI – ALMANAK 2024 –
ALMANAK
