Dünya Suriye krizini izleyedursun, Orta Asya’da güç mücadelesi başlamış durumda. Orta Asya’nın stratejik öneme sahip ülkesi Özbekistan, “Rus NATO’su” olarak bilinen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ)’ne üye idi. Özbek diplomatlar tarafından KGAÖ üyeliğini askıya aldığını bildiren Özbekistan’ın, ABD ile askeri işbirliğini artırma yoluna gitmesinin istendiği kaydedilirken, 2014’ten sonra Afganistan’daki üsten ayrılmaya hazırlanan ABD’ye üs vereceği bildirildi. Tarihsel geçmişe bakıldığında 11 Eylül olayları sonrasında Özbekistan ABD’ye Hanabad askeri üssünü vermiş, Andican olayları sonrası 2005 yılında üssü kapatmıştı.
Merkezi Moskova olan PIR-Center adlı düşünce kuruluşundan, uzman Vadim Kozyulin de Özbekistan’ın ABD ile üs için anlaşma sağlamasını desteklediklerini dile getirmişti. Fakat KGAÖ’de alınan son karara göre örgüt üyesi ülkelerde kurulacak herhangi bir üçüncü ülkeye ait askeri üs için örgütün onayı gerekmektedir.
Washington, askeri üs karşılığında, Özbekistan’da yaşanacak bir kısım insan hakları ihlallerine göz yumarak Özbekistan’a mali ve askeri yardım desteğinde bulunacağını ve ülkenin güvenliğini garanti edeceğini iddia etmektedir. Geçtiğimiz hafta Rus basınından duyurulan, Pentagon’un Afganistan operasyonlarına destek sağlamak amacıyla askeri mühimmatın sevkiyatı hakkında Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’la yapmış olduğu görüşmelerin haberi, söz konusu iki ülke arasında gelişmekte olan ilişkilerin gözle görülür bir kanıtı niteliğindedir.
(Tuiçakademi, Ntv, Zaman)
Yelda ÖZTAŞ
UİÇ Derneği Stajyeri
