Türkiye’nin de dâhil olduğu F-35 savaş uçağı projesinde Türkiye’ye 4 milyar dolar ek fatura çıkarılmasının ardından şimdi de kod krizi yaşanıyor.
Amerika ortak üretilecek uçağın uçuş kodlarını vermeye yanaşmıyor. Türkiye kodların alınamaması durumunda uçaklara gerçek anlamda hâkim olunamayacağını belirtiyor.16 milyar dolarlık projede Türk tarafı defalarca ABD’den istemesine rağmen ABD Savunma Bakanlığı Pentagon bu talebi geri çevirdi. ABD’nin savaş jetlerine ait kodları vermemesi ve yazılımına ilişkin teknolojiyi paylaşmaması Türkiye’yi tedirgin ediyor. Yaklaşık 100 uçak almayı planlayan Ankara’nın, uçuş kodlarına sahip olmadığı takdirde jetlerin dışarıdan yönlendirilebileceği, elektronik harp karşısında savunmasız kalınabileceği ve yazılıma herhangi bir müdahale de bulunamayacağı belirtildi. Aynı gerekçeyle İngiltere’nin konsorsiyumdan ayrılacağı kulislerde konuşuluyor. F-35 in akıbeti 13 Nisan’da Amerika’da yapılacak toplantıda belli olacak. Türk bürokratlar ve hükümeti ise takınacağı tavrı belirlemeye çalışıyor.
Türkiye, geleceğin avcı uçağı olarak planlanan F-35 projesinde İngiltere, İtalya, Danimarka, Norveç, Avustralya, ABD ve Kanada ile birlikte üretici ülkeler arasında yer alıyor. İlk teslimatı 2015’de gerçekleştirilecek proje için hazineden 10 milyar dolar ayrılmıştı. Ancak daha teslimat gerçekleşmeden maliyet gerekçe gösterilerek Türkiye’ye 4 milyar dolar ek fatura çıkartıldı. Lojistiğe dair diğer masraflarla birlikte bu rakamın 16 milyar dolara ulaşacağı belirtiliyor. Savunma Sanayi Müsteşarlığı ek bütçe talebi için Genelkurmay’ın isteği doğrultusunda Hazine’nin kapısını çalmıştı. Finansmanın nasıl karşılanacağı ise hala belirsizliğini koruyor. Bir F-35’in maliyeti projeye başlamadan önce 60 milyon dolar olarak hesaplanırken şimdi iyimser tahminle 160 milyon doları bulacak. Pentagonun toplam 2 bin 400 adet satın alacağı uçaklar kalkış ve iniş haricinde hızını 135 km’ye kadar düşürerek kısa mesafelerde dikey kalkış ve iniş yapabiliyor. Türkiye’nin alacağı uçaklarda ise bu dikey kalkış-iniş özelliği bulunmuyor. Görünmez olma ve gelişmiş savaş yeteneklerine sahip olması nedeniyle 5. jenerasyon olarak kabul edilen F-35’in,Türk Hava Kuvvetleri’nin bel kemiğini oluşturan F-16’ların yerini alması bekleniyor.
(tuiçakademi- Milliyet) // Halime GÜMÜŞ
