Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump ile görüşmek ve Birleşmiş Milletler (BM) ziyaretini gerçekleştirmek amacıyla 3 günlük bir çalışma ziyareti gezisine çıktı.
Nazarbayev’in ofisi 16 Ocak tarihinde gerçekleştirilmesi planlanan Trump ile olan görüşmesinin, ekonomik işbirliği, Afganistan’da nükleer silahlanma ve güvenlik gibi olağan konularda yoğunlaşacağını söyledi. Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Aidos Ukibay, devlet haber ajansı olan Kazinform’a yaptığı açıklamada, ayrıntılı bilgi verilmediği halde, gezi sirasında milyarlarca dolarlık anlaşma yapılacağı yönünde bir beklenti hali mevcuttu.
Washington ile Moskova’nın arasındaki gibi belirgin bir düşmanlığın aksine, devamlılık arz eden, son derece dikkat çekici pozitif ilişkiler Kazakistan ve ABD arasında göze çarpmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nin, Kazakistan’ı tanıyan ilk devlet olması burada tabi ki önem yaratmaktadır.
Nükleer silahların yayılmaması ve güvenliği konusunda paylaşılan ortak çıkarlar için, var olan ekonomik ilişkilerin ana temasının enerji olması hayal kırıklığına neden olmaktadır.
Amerika menşeili uluslararası gaz şirketi Chevron için, Kazakistan Tengiz bölgesi ve Karachaganak bölgesi başlıca iki büyük menfaat merkezidir. TengizChevroil’de ABD %50’lik bir hisseye sahiptir. Şirket internet sayfasında, ‘’Tengizchevroil’in kuruluşundan bu yana Kazakistan Cumhuriyeti’ne yaklaşık 116 Milyar Dolar ödedi’’ diyerek övünmektedir.
Ancak tablo başka yerlerde hiç parlak değildir. Kazakistan Devleti Dünya Ekonomi ve Politika Enstitüsü Uzmanı Zhumabek Sarabekov’a göre ‘’ Kazakistan ve ABD arasındaki ikili ilişkiler, 2017 yılı itibari ile 1.7 Trilyon Dolar civarına geldi fakat ulaşılan bu miktar var olan ilişki potansiyelimiz ile uyuşmamaktadır. Bu yüzden çalışma ziyaretimiz esnasında yeni yaklaşımların üzerinde duracağız.’’
16 Ocak tarihinde, Donald Trump ve Nursultan Nazarbayev tarafından ortak basın açıklamasında Nazarbayev: ‘’Eminim ki ziyaretim neticesinde, Kazakistan-ABD ilişkilerini geliştirilmiş stratejik ortaklık düzeyine yükseltme kararı alacağım.’’ dedi. Sovyet sonrası bir lider için standart olan bu dil, jargonda gizlenmektedir. Ancak söylenen sözden Astana’nın diğer büyük müttefikleri olan Rusya ve Çin’in, Kazakistan için hangi konumda olduğu üstü kapalı vurgulanmıştır.
Kazakistan’ın, ABD için en önemli müttefiklerden ve ekonomik ortaklardan olduğunu dile getiren Trump, Güneydoğu Asya stratejisinde Kazakistan’ın rolünü işaret etti.
ABD’nin Afganistan’da terör örgütlerine karşı yürüttüğü operasyonlar kapsamında Kazakistan’ın verdiği lojistik desteğin kritik olduğunu ifade eden Trump, bu desteğin devamını umduklarını ifade etti.
Kuzey Kore’nin nükleer silahlardan arındırılması ile ilgili diplomatik adımlarda Kazakistan’ın desteğini önemsediklerini kaydeden Trump, ABD ile Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkilerin de giderek derinleşeceğini işaret etti.
Nazarbayev, bir zamanlar kendilerinin de nükleer silahlara sahip olduğunu ancak bundan gönüllü olarak vazgeçtiklerini söyleyerek, ‘’Sanıyorum Kazakistan nükleer silah peşinde olan diğer ülkelere söz söyleme hakkına sahiptir. İran’a bu şekilde konuşuyoruz, Kuzey Kore ile bu şekide konuşacağız. Kuzey Kore konusu ABD, Çin ve Rusya’nın ortak çabalarıyla çözülebilir.’’ diye konuştu.
Yusuf Can KILIÇ
o-Staj 2018 AVRAM Stajyeri
Kaynakça:
- Kumenova ,A. (2018). Kazakhstan: Nazarbayev Travels to US for Working Visit, <https://eurasianet.org/s/kazakhstan-nazarbayev-travels-to-us-for-working-visit>, Erişim: 17 Ocak 2018.
- Anonim,(2018), Kazakhstan: Nazarbayev Vows New Breakthrough in US Ties, <https://eurasianet.org/s/kazakhstan-nazarbayev-vows-new-breakthrough-in-us-ties>, Erişim: 17 Ocak 2018.
- Anonim,(2018), Trump’la görüşen Nazarbayev’den Rusya ve Çin vurgusu, <https://tr.sputniknews.com/abd/201801171031839088-trump-nazarbayev-abd-rusya-cin/>, Erişim: 17 Ocak 2018.
Superville, D. (2018), Trump, Kazakh president discuss North Korea nuclear threat, <https://www.washingtonpost.com/politics/trump-welcomes-kazakhstan-president-to-white-house/2018/01/16/3c23fd04-fae2-11e7-9b5d-bbf0da31214d_story.html?utm_term=.26fb954f93de>, Erişim: 17 Ocak 2018.
