2013 Irak Yerel Seçimleri ve Güvenlik Sorunu

Ortadoğu’da 2003’ten bu yana istikrar ve güvenlik sorunu deyince akla ilk gelen ülke şüphesiz ki Irak’tır. ABD işgalinin ardından geçen on yıllık sürede Irak bölgesel saldırıların hedefi olmuş, Şii ve Sünni çatışmaları, yerel yönetimlerim merkezi yönetimle uzlaşamaması, ihtilaflı bölgelerde sorunların giderek artması ülkede sürekli istikrarsızlığa neden olmuştur. Bu açıdan yerel yönetimler Irak’ın geleceğine yön verme ve güvenliğini sağlama açısından büyük bir öneme sahiptir.

Irak’ta 2003 ABD işgali sonrası ilk yerel seçimler 30 Ocak 2005 tarihinde gerçekleştirilmiş ve Seyid Abdulaziz el Hekim liderliğindeki Irak İslam Yüksek Konseyi birinci olmuştur. 31 Ocak 2009 tarihinde gerçekleşen ikinci yerel seçimlerde Nuri El Maliki’inin öndeliğindeki Hukuk Devleti İttifakı birinci olmuştur. İl yönetimlerini belirlemek amacıyla yapılan yerel seçimlerin üçüncüsü de 20 Nisan 2013 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Yerel seçimler 18 vilayetten oluşan Irak’ın 12 ilinde yapılmıştır. Seçimler öncesinde Kürt Bölgesel Yönetimi’ne bağlı Erbil, Süleymaniye ve Duhok’un yanı sıra Kerkük, Musul ve Anbar’da seçimlerin altı aylık süre içerisinde yapılması kararlaştırılmıştır. Mevcut güvenlik sorunları gerekçesiyle söz konusu vilayetlerde ertelenen seçimler diğer 12 ilde devam etmiştir. Böylece seçimler, Şiilerin yoğunlukta olduğu 9 güney ili, Sünnilerin yoğunlukta olduğu 2 il ve hem Sünni hem de Şiilerin bulunduğu Bağdat vilayetinde gerçekleştirilmiştir. Seçim sonuçlarına göre Maliki önderliğindeki Hukuk Devleti Koalisyonu, Şiilerin yoğunlukta bulunduğu 7 vilayetten en fazla oyu alarak 97 sandalye ile seçimlerde birinci, El Hekim’in liderliğindeki Irak İslam Devrim Konseyi ise 60 sandalye ile ikinci olmuştur.[1]

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu (IHEC) verilerine göre halkın yerel seçimlere katılım oranı %51 civarında olmuştur.[2] 2009 yerel seçimleri verilerinin %51, 2010 genel seçimlere katılım oranının %62 olması göz önüne alınırsa 2013 yerel seçimlerinde başarıya ulaşıldığını söylemek güç olacaktır. Önceki yıllara göre katılım oranındaki bu düşüşün sebebini sadece güvenlik kaygılarıyla değil Maliki yönetiminin muhalif yönetimlerle uzlaşı sağlayamamasına da bağlayabiliriz. Ülkede sık konuşlanan güvenlik noktaları da bu güvenlik endişesinin varlığını ve istikrarın halen sağlanamadığını göstermektedir. Sadece şiddet olayları değil yerel yönetimlerin ve mekanizmalarının işleyişindeki aksaklık, Maliki’nin tek taraflı yönetiminin sebep olduğu siyasi anlaşmazlıklar ve bunun sonucunda halkın yaşam biçiminin hem sosyal hem de ekonomik anlamda olumsuz etkilenmesi de istikrarsızlığın nedenleri arasındadır. Siyasi kriz, yönetimin rayına oturmasını engellemekte ve Irak’ın on yıldır ülke içi sorunlarla boğuşmasına neden olmaktadır. Bütün bu sorunlar, ekonomik düzenlemelerin ve halkın yaşam standartlarının gereken seviyeye ulaşmasını engellemektedir. Nitekim Dünya Bankası IFC “Doing Bussiness” raporlarına göre 2012’de 163. sırada yer alan Irak 2013’te 165’e gerilemiştir.[3]

Siyasi sorunların başında Maliki’nin uzlaşmacı bir tavırdan ziyade güvenlik sebeplerini gerekçe göstererek sıkı tedbirler alıp, muhaliflerin taleplerini göz ardı etmesi gelmektedir. Arap Baharı’nda da görüldüğü üzere Ortadoğu’daki rejim değişikliklerinde yaşanan en belirgin özellik yerel yönetimlerin ülke yönetiminde yeterince söz sahibi olamamasıdır. Irak’ta da bu durum söz konusudur.[4] Çoğunluğa sahip iktidarın, muhalefeti yönetime dahil etmeyerek tek taraflı bir yönetim sergilemesi daima sorun olmuştur. İstikrarı sağlama korkusuyla alınan bu tür önlemlerin ülke yapılanmasına zarar verdiği, Irak’ın 10 yıllık süre içerisinde ilerleme kat edememesine bakılarak rahatça anlaşılabilir. Zira tüm bu tedbirlere rağmen şiddet olaylarının engellenememesi ortada düzeltilmesi gereken bir sonunun olduğunu göstermektedir. 2014’te yapılması planlanan genel seçimlerin bu siyasi krizler içerisinde gerekleşeceği düşünülürse Irak’taki dengelerin değişebileceğini söyleyebiliriz. Ancak ne olursa olsun yeni bir düzen çoğulcu bir yapıyla ilerleyecek, istikrarlı bir ekonomiyle kendini tamamlayacaktır.

Tuba AKTAŞ